«Հույս ունենալ, որ կուսակցություն կստեղծեն, խելոք մտքեր կասեն, ու մարդիկ վազելով կգան` լուրջ չէ». «Փաստ»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
Արտահերթ խորհրդարանական ընտրոթյուններին ընդառաջ կուսակցություն ստեղծելու հայտարարությամբ են հանդես եկել «Հիմնադիր խորհրդարան»–ի քարտուղարության համակարգող Ժիրայր Սեֆիլ յանը և «Սասնա ծռեր» խմբավորման անդամ Վարուժան Ավետիսյանը: Բացի այդ` մամուլում կան տեղեկություններ այլ կուսակցությունների ստեղծման վերաբերյալ: «Փաստ»–ի հետ զրույցում քաղաքական վերլուծաբան Արծրուն Պեպանյանը շեշտեց` այս պահին միայն «Հիմնադիր խորհրդարան»–ի և «Սասնա ծռեր»–ի հայտարարությունն է հստակ, մնացածը խոսակցությունների մակարդակի են, որոնց դեռ վաղ է անդրադառնալ:
«Սովորաբար քաղաքական ուժերը մասնակցում են ընտրություններին, բայց այս ընտրությունը մի քիչ յուրահատուկ է լինելու, որովհետև եթե առաջ ՀՀԿ–ն ուներ 50 և ավելի տոկոս և ինչ–ինչ եղանակներով ընտրազանգված էր զբաղեցնում, հիմա այդ կուսակցությունը չկա և այդ էլեկտորատը մնացել է «անտեր»: Բացի այդ` կային նախորդ ընտրությունները բոյկոտողներ կային, որոնց թիվը 100 հազարից ավելի կլիներ: Հետևաբար` քաղաքական ուժերը մտածում են այդ «անտեր» մնացած քվեները վերցնելու մասին, ինչը նորմալ երևույթ է: Իմ կանխատեսումներով` էլի են կուսակցություններ առաջանալու, որոնք ձգտելու են էլեկտորատից ձայներ տանել: Դրանք հիմնականում լինելու են ազգային ուղղվածությամբ: «Հիմնադիր խորհրդարան»–ի և «Սասնա ծռեր»–ի նախաձեռնությունն այդ դաշտից է: Սպասելի է, որ էլի կլինեն նման նախաձեռնություններ, որովհետև քաղաքական դաշտում այդ թևը բացակայում է: Որքան էլ քննեք «Քաղաքացիական պայմանագրին», իրենց մոտ ազգայինը շատ քիչ է, ավելի շատ բարեփոխիչ և այլ արժեքներ են, իսկ ազգայինը չկա»:
Նրա խոսքով` ՀՀԿ–ն թղթի վրա ազգային է, իրականում` ոչ. «Այդ դաշտն ազատ է. կստեղծվեն կուսակցություններ, որոնք կփորձեն այդ դերակատարությունն ունենալ: Նաև չի բացառվում, որ այդ կուսակցությունները դաշինք կազմեն ու միավորվեն»: Դիտարկմանը, թե արդյոք Հայաստանում առանց այդ էլ ուռճացված չէ կուսակցական համակարգը, քաղաքական վերլուծաբանն արձագանքեց. «Կյանքը ցույց տվեց, որ եղած կուսակցություններն առանձնակի դերակատարություն չունեցան: Գլխավոր պատճառն այն էր, որ հստակ ձևակերպված գաղափարախոսություն, կադրեր չունեին, որպեսզի մնայուն լինեին: Մենք լուրջ կուսակցություններ ստեղծելու խնդիր ունենք: Իսկ դրանք պահի տակ, անձերի շուրջ ստեղծված և որոշ խնդիրներ լուծելու համար էին: Հիմա լուրջ կուսակցություններ ստեղծելու կարիք կա: Այնպես որ` վախենալ պետք չէ, թող ստեղծվեն, հետո կֆիլտրվեն, կմնան մի քանիսը, որոնք կունենան ասելիք ու անելիք, ինչպես նաև` իրականությունը վերափոխելու ռեսուրս»:
Հարցին, թե հայաստանյան քաղաքական դաշտում լուրջ կուսակցությունների ակնկալիք ունենալը որքանո՞վ է իրատեսական, նա պատասխանեց. «Բավականին երկար ժամանակ է այդ հարցով ինքս եմ մտահոգ: Հայաստանում կա այդ շերտը, բայց իրենք ցաքուցրիվ են` նախաձեռնություններ, փոքր կուսակցություններ են: Եթե հաջողվի իրենց միավորել մի ընդհանուր նպատակի շուրջ, ապա կարող են լուրջ կուսակցություն ունենալ, որը ազգային խնդիրների լուծմամբ կզբաղվի»:
Այն, որ Հայաստանում կուսակցական համակարգը կայացած չէ, ըստ մեր զրուցակցի, մի քանի պատճառներ ունի:
«Գլխավոր պատճառներից մեկն այն է, որ ժողովուրդն ինքը քաղաքականապես գրագետ չէ: Դեռ 10–15 տարի առաջ եմ ասել, որ քաղաքական կուսակցություն ասվածը վաղ է մեզ համար, քանի որ մենք չենք կարողանում մարդկանց միավորել անգամ սոցիալական, տնտեսական կամ իրավական հարցերի շուրջ: Օրինակ` ստեղծել արհմիություններ, որոնց միջոցով իրենց շահերը կպաշտպանեն: Փոքր բան է, բայց եթե մենք չենք կարողանում դա անել, ապա առավել ևս չենք կարողանա նաև քաղաքական միավորներ ստեղծել, որ ժողովրդին հանենք` իշխանություն փոխելու: Մեզ մոտ մի քիչ խառնաշփոթային իրավիճակ է: Քաղաքական գիտակցության առումով մեր ժողովրդի մակարդակը շատ ցածր է: Նրանք, ովքեր մտադիր են կուսակցություն ստեղծել, միաժամանակ պետք է աշխատանք տանեն ժողովրդի քաղաքական գիտակցության մակարդակը բարձրացնելու ուղղությամբ: Հույս ունենալով, որ մի կուսակցություն կստեղծեն, խելոք մտքեր կասեն ու մարդիկ վազելով կգան` լուրջ չէ, այդ կուսակցությունը լուրջ չի լինելու: Կես միլիոն անդամներով ու էլեկտորատով ՀՀԿ կար, որի նախագահը դուրս եկավ իշխանությունից ու կուսակցության տակը բան չմնաց: Նույնը նաև ՀՀՇ–ի հետ եղավ. իշխանության ժամանակ հարյուր– հազարներ էին, իշխանությունից դուրս եկան, պարզվեց, որ այն ոչ թե քաղաքական միավոր էր, այլ հավաքվել էին շահերի համար»,–եզրափակեց Ա. Պեպանյանը:
Շարունակությունը՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում