«Մեռած վիճակից` նոր շնչառություն». «Փաստ»

 

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

«Փաստ»–ի զրուցակիցն է Հովհաննես Թումանյանի տուն–թանգարանի տնօրեն Նարինե Թուխիկյանը: 

Նախորդին «ձեռք չտալու» ներքին համաձայնություն կար

Հեղափոխությունից առաջ ունեինք բացարձակ հուսալքություն: Որևէ հույս, լույս ինձ համար չկար: Հեղափոխությունից հետո կա հույս, կա լույս և կա պատրաստակամություն: Կան մեծ նպատակներին հասնելու ուղենշված ճանապարհներ: Երբ մի իշխանությունը փոխվում էր մյուսով, որպես կանոն, անձերն էին փոխվում: Նրանց միջև, անշուշտ, նախորդին «ձեռք չտալու» ներքին համաձայնություն էր լինում: Հիմա դա չկա, ինչն առաջընթացի երաշխիք է: Մենք գիտեինք, որ գողացել են, բայց փաստեր չունեինք: Մեզ անընդհատ փորձում էին խաբել ու համոզել, որ նման բաներ չեն եղել: Բայց եղել են: Ինչպես տխրահռչակ նախկին վարչապետն էր ասում` եղել են պրիմիտիվ գողեր: Սկսած ամենաբարձր պաշտոնյաներից` վերջացրած ամենացածր օղակներում գտնվողներով: Բացահայտումների գործընթացը հեղափոխության տրամաբանական շարունակությունն է: Սա նորմալ և ողջունելի գործընթաց է: Խոսում է նոր իշխանության ազնվության և ուժի մասին: Պետք է պատիժ կրեն բոլոր նրանք, ովքեր տասնամյակներ շարունակ պետության դեմ ոտնձգություն են արել:  Գողը պետք է բռնվի, գողոնը` վերադարձվի: Իսկ այն «խեղճ ու կրակները», որոնք հիմա այս գործընթացը վենդետա են որակում, իրականում ասելիք չունեն և ուղղակի սարսափած են: 

Դժվար, ինչ–որ առումներով նաև վտանգավոր շրջան

Մեզ համար ինքնամաքրման մի շրջան է սկսվել: Կարծում եմ` հիմա հասարակությունը և իշխանությունը շատ համերաշխ պետք է լինեն: Պետք է համերաշխ լինենք նախ օգնելու համար. մի շրջան է, որ դեռ չենք ամրապնդվել: Պետք է համերաշխ լինենք այս դժվար, ինչ որ առումներով նաև վտանգավոր շրջանը հաղթահարելու համար: Հետո կսկսենք կառավարությանը քննադատել այն սխալների համար, որն իրավունք չունի անելու, այն սխալների, որ սուբյեկտիվ պատճառներով է անում: Այդ ժամանակ կսկսենք հիշեցնել այդ սխալները: Բայց հիմա պետք է համերաշխություն լինի: Այն ճանապարհը, որով գնում է կառավարությունը, հիմա ինձ անձամբ գոհացնում է: Ես, անշուշտ, հասկանում եմ, որ կադրային առումով կան խնդիրներ, բայց նաև հասկանում եմ, որ Հայաստանում այնպիսի ավերմունք է եղել… Մարդկանց ոչ միայն ֆիզիկապես, այլև հոգեբանորեն են կոտրել, ստրկացրել ու ոչնչացրել: Եվ այսօր մենք մասնագիտական ռեսուրս չունենք: Մարդկանց ստորացված են պահել, ճիշտ քաղաքականություն չի վարվել, դրա համար այսօր կադրային առումով կոտրած տաշտակի առաջ ենք: Բայց սա լուծելի հարց է: Գուցե հիմա որոշ մարդիկ կդժգոհեն ինչ–ինչ նշանակումներից, բայց դա լավ օրից չէ:

Սխալները ցույց տալու և  բծախնդիր լինելու ժամանակը

 

Ե՞րբ նոր Հայաստանը շատ ամուր կկանգնի իր ոտքերի վրա: Երբ երրորդ ուժի հոխորտանքներն ու սպառնալիքները հնարավորինս կչեզոքանան: Երբ տնտեսության մեջ շատ մեծ և ակնհայտ առաջընթաց կլինի: Երբ շատ տեսանելի արդյունքներ կունենանք: Դրանից հետո հասարակությունը շատ ավելի բծախնդիր կլինի կառավարության քայլերի նկատմամբ` խոշորացույցի տակ պահելով ամեն բան: Հիմա պետք է օգնենք: Սոցիալական ցանցերը ողողված են փրփուրներից կառչածներով, դժգոհներով, անհասկանալի, լպրծուն ինչ–որ բաներով: Չես հասկանում` այս մարդն, ի վերջո, ի՞նչ է ուզում: Մարդու միշտ դժգոհ տեսակ կա, կան նաև մարդկանց միտքը փչացնողներ, պատվերով բլոգերներ և այլն: Ուզում եմ, որ հասարակությունը ցանկացած բան կարդալուց ու տեսնելուց սառնասիրտ լինի, հույզերին տեղիք չտա, ուղղակի դատի` մտածի, այլ բան պետք չէ: Հիմա մենք շատ կարևոր ձեռքբերման ճանապարհին ենք: Ամենակարևորն այն է, որ դրվում են մեր ինքնիշխանության վերահաստատման հիմքերը: Արդեն դրվել են, ուղղակի պետք է պահպանել: Հավասարը հավասարին: Այդ մեսիջներն արդեն հնչում են կառավարության ներկայացուցիչների կողմից: Մյուս պետությունների ղեկավարներին հասկացնում են, որ ուրիշ տարբերակ չկա` մեզ հետ պետք է հարգանքով լինեք:

Ժառանգած ավերակներն ու Թումանյանի երազանքը

Օրենսդրական կարգավորումները կարևոր են մշակույթի ոլորտի համար: Այդ դեպքում խաղի կանոնները հստակ կլինեն թե՛ մշակույթի ոլորտի ներկայացուցչի, թե՛ կառավարության համար: Բայց մշակույթի նախարարությունը շատ կարևոր գործ ունի անելու նյութական և ոչ նյութական մշակութային ժառանգության` ազգային հարստության առումով: Պետությունն, ի դեմս նախարարության, ֆունդամենտալ գործ պետք է անի: Մնացած ստեղծագործական բլոկին պետք է ազատություն տրվի: Մեծ հաշվով` շատ շերտեր կան, որ դեռ պետք է բացահայտվեն, օրակարգային դառնան: Մեր մշակույթը, մեր ազգային հարստությունները սփռված են նաև Հայաստանից դուրս: Մենք այդ ամենի գույքագրումը պետք է անենք, հասկանանք` որտեղ ինչ կա ու տեր կանգնենք այդ ժառանգությանը, թեև դրանք օտար երկրներում են: Այդ արժեքների հոգևոր տերը Հայաստանը պետք է լինի: Դա նաև Հովհաննես Թումանյանի երազանքն է: Նոր իշխանությունները բոլոր ոլորտներում ավերակներ են ժառանգել: Բացառություն չէ նաև մշակույթը: Կարծում եմ` հիմա ավելի շատ զբաղված են նրանով, թե ինչպե՞ս ավերակների մեջ քարը քարի վրա դնեն: Ես հասկանում եմ աշխատանքի այն բեռն ու ծանրությունը, որը կա հիմա: Իսկ օրենսդրական դաշտի վերաբերյալ տարբեր քննարկումներ են լինում: Այդ առումով սայլը տեղից շարժվել է: Թանգարանների մասին օրենքը հետ կանչվեց Ազգային ժողովից, որն արդեն բորբոսնել էր խորհրդարանում` ո՛չ ընդունվում էր, ո՛չ հետ կանչվում: Մեռած վիճակից` նոր շնչառություն տալով… Մենք, ընդհանուր առմամբ, այս փուլում ենք:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում