«Հեպատիտ C–ն այլևս դատավճիռ չէ». խորհուրդներ և հորդոր՝ «Դավիդյանց լաբորատորիաներ»–ից. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

«Դավիդյանց լաբորատորիաներ» ախտորոշման կենտրոնի հետ սկսած համատեղ շարքի այսօրվա թեման հեպատիտ C–ն է: «Փաստ»–ը թեմայի շուրջ զրուցել է «Դավիդյանց լաբորատորիաներ» ԱԿ ղեկավար Աշոտ Դավիդյանցի հետ, ով խոսել է հիվանդության մասին, կիսվել նաև անհրաժեշտ խորհուրդներով:

Հիվանդություն, որն այլևս դատավճիռ չէ

 

Հեպատիտ C–ն վարակային հիվանդություն է, որը հիմնականում ախտահարում է լ յարդը: Կարելի է ասել, որ այսօրվա դրությամբ հեպատիտ C–ն բուժվում է արդեն բարձր տոկոսով. եթե մի քանի տարի առաջ այն, այսպես ասած, դատավճիռ էր, այսօր լիովին բուժվում է: Իհարկե, այդ հարցում օգնեցին դեղագործական ընկերությունները, որոնք երկար տարիներ շատ ահռելի գումարներ ներդրեցին այդ գործում. գտան հենց վիրուսի վրա ազդող միջոց, իսկ մինչ այդ միայն իմունիտետն էին բարձրացնում: Հիվանդության փոխանցումը սեռական ճանապարհով ունի շատ ցածր հավանականություն, բայց հիմնականում տարածվում է արյան միջոցով. դրանք կարող են լինել բժշկական միջոցառումները, ինչպես նաև ներերակային թմրամիջոց օգտագործելը: Հեպատիտ C–ն ունի իր բուժման մեթոդները, որը որոշում է միայն և միայն բժիշկը: Առանց բժշկի՝ ինքնաբուժությամբ երբևէ խորհուրդ չեմ տա պայքարել հեպատիտ C–ի դեմ:

Հեպատիտ C–ն առաջացնում է լ յարդի ցիռոզ: Երբ այն որոշակի աստիճանի է հասնում, փրկությունը միայն լ յարդի փոխպատվաստումն է դառնում, ինչը մատչելի չէ: Ուստի ավելի լավ է այն շատ արագ բուժել, այդ պահին հայթայթել միջոցներ, ծախսել գումար, քան հետագայում տանջվել ու անցնել շատ ավելի թանկարժեք ու անհուսալի միջոցների: 

Բժշկի գնալու էթիկան, բժշկի պատասխանատվությունն ու առաջնային կանոնները

Թիրախային խմբում մարդիկ են, ովքեր օգտագործում են ներերակային թմրամիջոց: Նաև մարդիկ են, ովքեր օգտվել են անբարեխիղճ ախտահանում կատարող բուժհիմնարկներից: Շատ կարևոր են ճիշտ ախտահանման միջոցառումները: 

Երբ պետք է որևէ արյունային միջամտություն արվի, պացիենտը շատ բաց, նորմալ ու վստահ պետք է դիմի բժշկին. պետք է տեսնել՝ ինչո՞վ են ներարկում, ուշադրություն դարձնել մեկանգամյա օգտագործման պարագաներին, ուշադրություն դարձնել բժշկի հագուստին, պաշտպանվածությանը, հարցնել՝ ինչո՞վ է մանրէազերծում: Ուշադրություն դարձնել՝ արդյո՞ք սրվակը կամ դեղանյութը ձեր առջև բացվեց: Ամբողջ աշխարհում ևս վարակվում են բուժհիմնարկում, հետագայում դատի են տալիս և այլն: Այնպես չէ, որ սրանք հարցեր են ու խնդիրներ, որոնք միայն Հայաստանում են: Խոսքն ընդհանրապես բժշկին դիմելու էթիկայի մասին է, որի խնդիրը կա ամբողջ աշխարհում: 

Խորհուրդներից մեկն էլ ներերակային թմրամիջոց օգտագործողներին է վերաբերում: Այստեղ արդեն ռիսկերն ավելի մեծ են թե՛ ՄԻԱՎ–ՁԻԱՀ–ի, թե՛ հեպատիտ C–ի և թե՛ այլ հիվանդություններով վարակվելու առումով: 

Կարևորում եմ բժշկի պատասխանատվությունն ու պարկեշտությունը: Եվ մյուս խորհուրդս և՛ բժիշկներին, և՛, ըստ էության, նաև պացիենտներին է վերաբերում: 

Շատ լաբորատորիաներ կոմերցիոն նպատակներով իրականացնում են CT–ի (կոմպյուտերային տոնոգրաֆիա) գնին հասնող անալիզների թանկարժեք հետազոտություններ. իրականում հեպատիտ C–ն ունի անալիզների իր ստանդարտ տեսակը, որոնք առկա են համապատասխան չափորոշիչներում: Շատ հաճախ պացիենտը բավականին թանկարժեք հետազոտություն է անցնում, որը չկա ընդունված ուղեցույցներում:

Այդ ուղեցույցներն իրականում հասանելի են: Պացիենտը կարող է կարդալ դրանք, կամ ուղղակի բժշկին հարցնել՝ ի՞նչ ուղեցույցի հիման վրա եք կատարում իմ հետատությունն ու բուժումը: Այդ ժամանակ նա կարող է ցույց տալ առողջապահության համաշխարհային կազմակերպման կամ այլ միջազգային ասոցիացիաների հեպատիտ C–ի, B–ի ուղեցույցները: Միշտ պետք է շփվել բժշկի հետ ու միշտ պարզաբանում խնդրել: Պացիենտը ևս պետք է պահանջի բժշկից: 

Քաղցր խոսքը բավարար չէ. բժշկին պետք է վստահել, բայց նրա հետ նաև պետք է շփվել

Բժշկի խղճի վրա հույս դնելը քիչ է: Պետք է կատարել բժշկի գործողությունների վերահսկում պետական մարմինների կողմից ստեղծված ուղեցույցներով, չափորոշիչներով, երաշխավորություններով և այլն: Այդ վերահսկումը առաջին հերթին կպաշտպանի հենց բժշկին: Բժիշկն էլ պետք է պաշտպանված լինի: Մեր խնդիրն այն է, որ մենք մի կողմից հավատում ենք բժշկին, մյուս կողմից՝ չենք հավատում: Իսկ վստահությունը ձեռք է բերվում շփման ժամանակ: Բժշկին պետք է վստահել, բայց նրա հետ պետք է շփվել: Հիվանդը մասնագիտական կրթություն չունի, որ բժշկին մասնագիտորեն գնահատի, դա անում են համապատասխան կառույցները, բայց բժշկի նկատմամբ վստահություն ձեռք բերելու համար քաղցր խոսքը բավարար չէ: Պացիենտներին կոչ եմ անում գնահատել բժշկին, բայց ոչ քաղցր խոսքի, այլև դիսկուսիայի միջոցով:

Բժիշկների պաշտպանության խնդիրը. լուծում և հորդոր՝ «Դավիդյանց լաբորատորիաներ» ԱԿ–ից

Ի դեպ՝ հեպատիտ C–ն մեծ խնդիրներ է ստեղծում նաև մեր կոլեգաների համար: Իմ գործընկերներին, և հատկապես ատամնաբուժներին միշտ հորդորում եմ որևէ բժշկական միջոցառում անելուց առաջ անպայման ստուգել հաճախորդին: Օրինակ՝ լինում են դեպքեր, երբ մարդն արդեն վարակված է գալիս ատամները բուժելու: Իսկ ատամները բուժելուց հետո ասում է՝ բժիշկ ջա՛ն, ձեր պատճառով վարակվել եմ հեպատիտ C–ով: Ցավոք, չկա այնպիսի հետազոտություն, որի օգնությամբ հնարավոր կլինի պարզել, թե մարդը կոնկրետ ե՞րբ և ո՞ր թվականին է վարակվել: Այդ պատճառով իմ գործընկերներին հորդորում եմ հեպատիտ C–ի, B–ի և ՄԻԱՎ–ՁԻԱՀ–ի Check up կատարել: «Դավիդյանց լաբորատորիաներ» ԱԿ–ի կողմից այդ մշակույթը բավականին տարածվել է: Քանի որ ունենք կուրիերական ծառայություն, շատ ստոմատոլոգիական ծառայություններ են դիմում մեզ: Հաճախորդները ևս պատրաստակամ են ստոմատոլոգիական ծառայությունից առաջ նման հետազոտություն անցնել: Մենք գնում ենք, հավաքում անհրաժեշտ նյութը, հետո տալիս ենք պատասխանը: 

Ցավոք՝ հեպատիտ C–ի դեմ պատվաստում չկա, ուստի դրա պայքարը պետք է կատարվի համապարփակ: Բնականաբար, լիդերը պետք է լինի պետությունը՝ իր վերահսկողական գործառույթով, իր ծրագրերով, համաֆինանսավորմամբ: Կարևոր է նաև բնակչությանը տեղեկացնելու հանգամանքը՝ բուժհիմնարկների և հ/կ– ների միջոցով: ՄԻԱՎ–ՁԻԱՀ–ի դեպքում կարծես թե քիչ թե շատ բոլորը տեղեկացված են, բայց հեպատիտ C–ն համեմատաբար անտեսված է:

Որքան հիվանդության վերաբերյալ տեղեկացված լինենք՝ բժիշկ–լաբորատորիա–պացիենտ–բուժհիմնարկ՝ մեկ լեզվով կխոսենք: Բժիշկներին, լաբորատորիաներին, պացիենտներին հորդորում եմ մեկ լեզվով խոսել, այսինքն՝ միմյանց առաջ մաքսիմալ բաց լինել: Իսկ գործընկերներին հորդորում եմ չկրթել բժիշկներին. բժիշկը միշտ պետք է կրթի լաբորատորիային: Օրինակ՝ որևէ նոր հետազոտություն անցկացնելու առաջարկով լաբորատորիային պետք է դիմի բժիշկը, և ոչ թե լաբորատորիան՝ բժշկին: Մենք գործիք ենք բժշկի ձեռքում, իսկ լավ, հզոր գործիք լինելու ողղությամբ պետք է աշխատի յուրաքանչյուր լաբորատորիա: Ես ուզում եմ լինել ամենասիրված և ամենապահանջարկ ունեցող գործիքը բժշկի ձեռքում, բայց ես ընդամենը գործիք եմ: