Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Հեղափոխության շահառուն՝ ժողովուրդը՝ հեղափոխական բյուջեի թիրախում. «Փաստ»

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

«Փաստ» օրաթերթը (հեղինակ՝ Լևոն Մարգարյան) գրում է

Հայաստանի ՊԵԿ նախագահ Դավիթ Անանյանը հայտարարել է, որ Հայաստանը ձգտում է եկամուտների համատարած հայտարարագրման՝ նշելով, որ այդ հայտարարագրման ճանապարհին կարևոր գործառույթ ունեն ID քարտերը: ՊԵԿ–ի այս նախաձեռնությունն, իհարկե, նախ ներկայացվում է դրական կողմերով, մասնավորապես անընդհատ մատնանշվում է cash back–ի հնարավորությունը, բայց իրականում այս նախաձեռնության նպատակն այլ է: Հենց իրենք՝ նախաձեռնողներն էլ պնդում են, որ խոսքը ստվերի դեմ պայքարի մասին է: Օրերս նաև վարչապետի պաշտոնակատար Փաշինյանն էր մի առիթով խոսել այս խնդրի մասին՝ նշելով, որ Հայաստանում մարդիկ ավելի շատ են սպառում, քան արտադրում և աշխատում: 

Այն, որ Հայաստանում ավելի շատ է սպառումը, քան եկամուտն ու արտադրությունը, պարզ էր դեռ վաղուց: Պարզ էր նաև, որ այս ամենի տակ կա ստվերային շրջանառություն: Վաղ թե ուշ Հայաստանը հանգելու է մի այնպիսի հանգրվանի, որը պետք է բացառի կամ նվազեցնի ստվերի դերը տնտեսության մեջ: Բայց արդյո՞ք հիմա է այդ հանգրվանը: Կամ հարցը ձևակերպենք այսպես՝ արդյո՞ք տնտեսության ու հարկային դաշտի առողջացման գործընթացը պետք է սկսել ստվերի դեմ պայքարից: Հատկապես, որ ստվերային եկամուտների դեմ պայքարը արդեն իսկ գործի մեջ է ու խոշոր հարկատուները, պետական պաշտոնյաները տարբեր օրենսդրական ֆիլտրերով վերահսկվում են: Հետևաբար համատարած հայտարարագրում կոչվողն այս դեպքում վերաբերելու է հասարակության միջին և ցածր եկամուտ ունեցող խավերին: Ասել է թե՝ տնտեսության առողջացման, իրականում սակայն բյուջեն համալրելու և ստվերը կրճատելու գործընթացը սկսվում է ներքևից վերև սկզբունքով:

Ներքևից վերև սկզբունքը առավել տեղին կլիներ որդեգրել, օրինակ, Մարտի 1–ի գործի վերաբացման դեպքում՝ կատարողներից մինչև հրաման տվողների շղթան բացահայտելով, ոչ թե հակառակն անելով ու գործը փակուղի մտցնելով: Տնտեսության դեպքում, սակայն, հատկապես երբ արձանագրված են հեղափոխական սպասելիքներ ու խոստացված են թռիչքային աճի տեմպեր, գործում է հակառակ սկզբունքը՝ վերևից ներքև: Դժվար թե անխտրական կալանավորման որոշումներ կայացնող իշխանությունը չունենար այնքան քաղաքական համարձակություն, որպեսզի ստվերի դեմ պայքար սկսեր հենց վերևներից, տնտեսության խոշոր դերակատարներից: Հետևաբար կա՛մ փնտրել ու չեն գտել նախօրոք արված քաղաքական հայտարարություններին «հարիր» ստվեր, կա՛մ էլ գտել են, բայց չեն կարողացել այն վերածել տնտեսությանը դրական ազդակներ հաղորդելու գործիքի և որոշել են սահմանված սպասելիքների բավարարման գործընթացը սկսել այդ սպասելիքների հիմնական շահառուների՝ հասարակության լայն շերտերի հաշվին: 

Ինչ–ինչ, բայց քաղաքական համարձակություն, նույնիսկ չափից շատ համարձակություն ներկա իշխանություններն ունեն, բայց չունեն այդ համարձակությունը օգտագործելու արդյունավետ մեթոդաբանություն: Կալանավորելու, ասֆալտին փռելու, հարկային ստուգումներով վախեցնելու տրամաբանությամբ որևէ քաղաքական համարձակություն որևէ արդյունք տալ չի կարող: Ավելին՝ արդյունք չի կարող տալ նաև բացառապես օրենսդրական պեդանտությունը, ամեն ինչ օրենքով անենք ու կյանքը կկարգավորվի մոտեցումը: Հատկապես հեղափոխական իրավիճակը թույլ է տալիս, ընձեռում է հնարավորություններ գնալ իսկապես հեղափոխական քայլերի, այլ ոչ թե առաջնորդվել խիստ վարչարարական, տեխնոկրատական մոտեցմամբ, որը համահարթեցնող մոտեցումով անտեսում է երկրի տնտեսական առանձնահատկությունները:

Բազմիցս խոսվել է այն մասին, որ նախորդ իշխանությունների տարիներին խոշոր կապիտալ կուտակած անձանց պետք է ոչ թե համատարած կալանավորել ու պիտակավորել, այլ պետք է սահմանել հստակ խաղի կանոններ, նոր էջից: Իսկ հին էջը մաքրագրել պատմությանը հայտնի մեխանիզմներով, մեխանիզմներ, որոնք ձեռնտու են թե՛ այդ կապիտալը կասկածելի մեթոդներով կուտակածներին, թե՛ պետությանն ու տնտեսությանը: Հեղափոխական իշխանության խնդիրը ոչ թե խոշոր, արդեն իսկ ձևավորված, թեկուզև կասկածելի մեթոդներով ձևավորված կապիտալին ու դրա կրողներին դաշտից հեռացնելն է, այլ կասկածելի կապիտալը լեգիտիմացնելը՝ մի կողմից վերջիններիս հետ հասնելով որոշակի համաձայնությունների, այսպես ասած, հանրության առջև կոնկրետ քայլերով ապաշխարելու նպատակով, մյուս կողմից նոր խաղի կանոններ սահմանելով: Խոշոր կապիտալը վստահաբար կալանավորվելու, անվանարկվելու, սառեցված հաշիվներ ունենալու ու երկրից կապիտալը հանելուն կնախընտրեր քաղաքական որոշակի պայմանավորվածությունների շրջանակներում տնտեսական ապաշխարության ճանապարհն ու նոր կանոններով աշխատելը: Այդ դեպքում արդեն կարիք չէր լինի հեղափոխական սպասումների իրականացման ճանապարհները փնտրել այդ սպասումների շահառուների՝ հասարակության միջին ու ցածր եկամուտ, թեկուզև չհայտարագրված եկամուտ ունեցողների գրպաններում: 

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում

 

Այսօր Ավագ Ուրբաթ է՝ Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրը Ռուսաստանի ՊՆ-ն հայտնում է ուկրաինական 15 հրթիռ խոցելու մասին Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայան