Ի՞նչ կապ ունի Մորզեի այբուբենը Մորզեի հետ. պարզվում է՝ այլոք ավելի մեծ ներդրում ունեն այս գործում
ԼԱՅՖՄենք գիտենք, որ...
Մորզեի այբուբենը և հեռագրային ապարատը ստեղծել է Սեմուել Մորզեն, ինչպես և երևում է անունից:
Իրականում այդպես չէ:
Սեմուել Մորզեն իրոք 1837–1844 թվականներին ստեղծել է այբուբեն հեռագրային ապարատների համար, բայց նրա այբուբենը բարդ է եղել և հետագայում չի օգտագործվել: Տառերի կոդավորման համակարգը կամ այբուբենը ստեղծվել էր Մորզեի գործընկերոջ՝ Ալֆրեդ Վեյլեմի կողմից, ինչը Մորզեն չէր ընդունում որպես փաստ։ 1848 թվականին Վեյլեմ/Մորզեի այբուբենը կատարելագործվեց ազգությամբ գերմանացի Ֆրիդրիխ Գերկեի և իր գործընկերների կողմից. հենց դա էլ օգտագործվում է առ այսօր։
Մորզեի այբուբենը (կոդը) նիշային կոդավորման համակարգ է, որը կոդավորում է թվեր, տառեր, կետադրական նշաններ և այլ խորհրդանշաններ, որոնք կարող են վերծանվել համապատասխան երկար և կարճ ազդանշանների միջոցով, ինչպիսին են գիծը և կետը։
Սեմուել Ֆինլի Բրիզ Մորզեն (1791–1872 թվականներ) ամերիկացի նկարիչ և հեռագրության բնագավառի գյուտարար է։ Նյու Յորքի նկարչության ազգային ակադեմիայի հիմնադիրներից է և առաջին նախագահը։ Մորզեն երկար տարիներ զբաղվել է գեղանկարչությամբ և դիմանկարչությամբ և վերջապես համոզվել է, որ ամերիկացիներին նկարչական արվեստը չի հետաքրքրում: Երբ նրան 1836 թվականին ցույց տվեցին Վիլհելմ Վեբերի կողմից ստեղծված հեռագրային սարքի մոդելը, նա ամբողջությամբ նվիրվեց դրան: 1837 թվականին Մորզեն ցուցադրեց հեռագրասարքի իր առաջին մոդելը: Իր գործընկեր Ալֆրեդ Վեյլեմի հետ համատեղ նա մշակեց տառերի հաղորդման մեխանիզմը կետերի և գծիկների միջոցով: 1838 թվականին Մորզեն դա ցուցադրեց Ֆիլադելֆիայի Ֆրանկլինի համալսարանում և այդ օրվանից այդ այբուբենը կոչվեց Մորզեի այբուբեն: Նրա բախտը բերեց նաև 1843 թվականին, երբ նա 30 000 դոլար վարկ ստացավ ԱՄՆ կառավարությունից՝ կառուցելու համար հեռագրային գիծ՝ Բալթիմորից Վաշինգտոն: Բայց հեռագիրը չէր աշխատում, 40 կիլոմետր հեռավորության վրա էլեկտրական ազդանշանը կորչում էր: Այստեղ ևս նրան օգնեց Վեյլին, որը ստեղծեց համապատասխան ռելե, որպես ուժեղացուցիչ: Հետո արդեն սկսվեցին իրավաբանական բախումները գործընկերների և մասնավորապես Վեյլիի հետ, որը պահանջում էր ճանաչել իր ակնառու և ավելի մեծ ավանդը հեռագրային գործում, բայց այդ ամենը Վեյլիին չհաջողվեց: Անսպասելիորեն հեռագիրը պահանջարկ ունեցավ լրագրողների, բանկերի և երկաթուղու համար: Հեռագրային գծերը արագորեն տարածվեցին ամբողջ աշխարհում: Միայն Եվրոպայից 1858 թվականին Մորզեն ստացավ 400 000 ֆրանկ հեղինակային վարձ: Մորզեն առանձնատուն գնեց Նյու Յորքի հարևանությամբ և հետագայում զբաղվեց միայն բարեգործությամբ: 1872 թվականին նրա մահվանից հետո նրա փառքը անկում ապրեց, քանի որ հայտնվեցին հեռագրին գերազանցող հեռախոսը, ռադիոն և հեռուստատեսությունը, բայց աճեց նրա հեղինակությունը որպես նկարիչ: Մորզեն այդպես էլ մինչև կյանքի վերջ իրեն համարում էր դիմանկարիչ:
Ալֆրեդ Վեյլին ամեն ինչ արել է Մորզեի հետ համատեղ, անգամ շատ ավելին, քան Մորզեն, առաջին հեռագրային սարքի և Մորզեի այբուբենի ստեղծման հարցում նա ավելի մեծ ավանդ ունի: Քանի որ հանգամանքների բերումով նա ստանում էր իր և Մորզեի կողմից ստեղծված ընկերության օգուտի միայն մեկ ութերորդ մասը, հիասթափվեց: 1848 թվականին նա հեռացավ գործերից և հայտարարեց, որ Մորզեն է ստեղծել հեռագրային այբուբենը:
Ինչպես արդեն նշեցինք, հետագայում արդեն Մորզեի այբուբենը կատարելագործեցին ավստրիացի և գերմանացի գյուտարարները:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը