Կասկածելի մեծ զեղչերը. «Սև ուրբաթի» հայկական իրականությունը. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Արմատներով 19–րդ դարից ու արդեն 20– րդ դարում «Սև ուրբաթ» անունը ստացած ավանդույթը արդեն մի քանի տարի է, ինչ հայտնի է նաև հայ հասարակությանը: Սա այն օրն է, երբ աշխարհի շատ երկրներում տարատեսակ խանութներ հայտարարում են խելահեղ զեղչերի մասին, իսկ մարդիկ նույնիսկ մեկ օր առաջ են խանութների մոտ հերթ կանգնում: 

Երեկ մեկնարկած ու 2 օր տևող «Սև ուրբաթ»–ը Հայաստանում մի փոքր այլ կերպ է դրսևորվում: Իհարկե, այստեղ ևս հայտարարվում է զեղչերի մասին, բայց դրանք այն զեղչերը չեն, որոնք շատ այլ երկրներում են: Այս տարիների ընթացքում մեր քաղաքացիները միշտ դժգոհել են հայտարարված «զեղչերից»: Խնդիրն, ըստ էության, մեծ զեղչեր չանելու մեջ չէ: Խնդիրն ավելի շատ «մեծ զեղչերի» մասին հայտարարելն է, որն իրականության հետ այդքան էլ աղերս չի ունենում: Օրինակ՝ մի քիչ ուշադիր լինելու դեպքում շատ հնարավոր է տեսնել մի ապրանք, որը մեկ շաբաթ առաջ ավելի մատչելի էր, քան «Սև ուրբաթ»–ի կամ հայտարարված այլ զեղչերի շրջանում: 

«Սպառողների խորհրդատվական կենտրոն» հ/կ նախագահ Կարեն Չիլինգարյանն այս տարիների ընթացքում ուշադիր հետևել է մեր երկրում առկա թե՛ ընդհանուր զեղչային համակարգին և թե՛ մեզ մոտ արդեն մի քանի տարի անցկացվող «Սև ուրբաթ»–ին: Այս առումով հ/կ նախագահը դրական միտումներ է նկատել:

«Նախկինում ավելի շատ ձևական բնույթ էր կրում այդ ամենը և խանութներում մասսայական փակցվում էր 70–80 տոկոս զեղչերի մասին, այնինչ իրականությունն այլ էր. գինն ուղղակի արհեստական բարձրացնում էին ու հետո արհեստական էլ իջեցնում: Հաշվի էր առնվում սպառողի հոգեբանությունը: Սպառողը կարող էր գայթակղվել նման գովազդներով ու մտնել խանութ և արդյունքում խաբեության զոհ էին դառնում: Բայց վերջին շրջանում այս ոլորտը մի քիչ կարգավորվել է: Կան խանութներ, որոնք ավելի բարեխղճորեն են մոտենում հարցին, իրական զեղչեր են անում, և սպառողներն օգտվում են այդ զեղչերից: Թեպետ, դեռ կան որոշ անբարեխիղճ տնտեսվարողներ, որոնք ավելի շատ մոլորության մեջ են գցում սպառողներին: Այնուամենայնիվ, նման օրերին մեզ մոտ որոշակի գնանկում լինում է»,– «Փաստի» հետ զրույցում ասաց Կ. Չիլինգարյանը:

Մասնագետի խոսքով՝ «Սև ուրբաթը» տնտեսվարողներին հնարավորություն է տալիս իրենց ապրանքը վաճառել, շրջանառությունը և եկամուտը շատանում է: 

«Իհարկե, այլ երկրներում «Սև ուրբաթի» հետևանքներն ու արդյունքները մեր երկրի հետ համեմատելը ճիշտ չի լինի, բայց այն, որ մեր սպառողները ևս սպասում են «Սև ուրբաթին», փաստ է: Հետաքրքրությունն ակնհայտորեն ավելացել է»,–նշեց հ/կ նախագահը:

Նրա խոսքով՝ հետաքրքրության հետ մեկտեղ մեր քաղաքացիների շրջանում մեծացել է նաև իրազեկվածության մակարդակը:

«Համեմատած նախորդ տարիների հետ՝ այսօր կարող եմ ասել, որ մեր սպառողն ավելի գրագետ է, ավելի ուշադիր է գնած ապրանքի նկատմամբ, ինչը ողջունելի է: Իհարկե, իրավիճակն այն ցանկալի աստիճանին չի հասել, որ սպառողը միշտ պաշտպանված լինի, բայց առաջընթաց կա: Իսկ ցանկալի աստիճան չունենք, որովհետև կա օրենքը խախտելու խնդիր, որն արդեն տնտեսվարողների դաշտում է: Հաճախ որոշ տնտեսվարողներ չեն պահպանում օրենքի այն կետը, ըստ որի՝ գնված ապրանքը սպառողը կարող է վերադարձնել 14 օրվա ընթացքում»,–ընդգծեց մեր զրուցակիցը:

Վերադառնալով զեղչային համակարգին՝ Կարեն Չիլինգարյանը քաղաքացիների ուշադրությունը հրավիրեց նաև հետևյալ հանգամանքի վրա.

«Անհեթեթություն է, երբ մի քանի տասնյակ ապրանք ունեցող խանութը հայտարարում է 70 տոկոս զեղչի մասին: Ընդհանրապես մեծ զեղչերը կասկածի տեղիք են տալիս: Փոքր շուկայում, որտեղ մի քանի տասնյակ ապրանք է վաճառվում, չի կարող հանկարծ մեծ զեղչերի մասին հայտարարվել: Իսկ արտասահմանյան երկրներում տասնյակ հազարավոր ապրանքներ են վաճառվում, և այդ երկրներում մեծ զեղչեր անելու հնարավորությունն ավելի մեծ է: Մեզ մոտ, ցավոք, դա հնարավոր չէ, որովհետև ունենք փոքր շուկա, իսկ գնողունակությունն ավելի ցածր է»:

Կարեն Չիլինգարյանը հենց վերոնշյալով է բացատրում «Սև ուրբաթի»՝ այլ երկրների ու մեզ մոտ առկա իրականության տարբերությունը: «Այս պարագայում ավելի ճիշտ է, երբ տոկոսներն ավելի ցածր են գրվում: Հիմա հիմնականում 10–15 տոկոս զեղչեր են անում, ինչը որոշակի դեպքերում նույնիսկ ավելի ընդունելի է: Սա ավելի ընդունելի է, քան մեծ զեղչերը, որոնք մեր պարագայում կասկածի տեղիք են տալիս: Ցածր տոկոսներն ավելի ռեալ են՝ 15–20 տոկոս զեղչն ավելի մոտ է իրականությանը, քան 70 տոկոսը»,–հավելեց մեր զրուցակիցը:

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում