Քարոզարշավը՝ ներիշխանական խնդիրների հայելի. «Փաստ»

«Փաստ» օրաթերթը (հեղինակ՝ Լևոն Մարգարյան) գրում է

Վերջին շրջանում մոդայիկ դարձած նախընտրական տարբեր ձևաչափերի բանավեճերում նկատվում է մի տխուր միտում. բանավեճի մասնակիցները հաճախ կապ չունեն նախապես արձանագրված քննարկման թեմայի հետ: Օրինակ, տնտեսության մասին բանավեճի հանրապետականներն ուղարկել էին Արտաշես Գեղամյանին: Կամ կոռուպցիայի մասին բանավեճի էր եկել Փաշինյանի աշխատակազմի ղեկավարը՝ անհավասար պայմաններում հայտնվելով կոռուպցիայի խնդրի հետ մասնագիտորեն առնչված Արփինե Հովհաննիսյանի դեմ: Այս շարքը կարելի է երկար շարունակել: Նկատելի է, որ բանավեճերը և դրանց մասնակցությունը հաճախ դառնում են անիմաստ, քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչները դրանց մասնակցում են պարզապես մասնակցելու, հերթական անգամ եթերում հայտնվելու համար:

ՀՀԿ–ի համար ցանկացած ֆորմատով բանավեճի ներկայությունն ունի կենսական խնդիր՝ քարոզչական այլ ձևաչափերից, մանավանդ հասարակության հետ ինտենսիվ շփումներից նրանք հասկանալիորեն այժմ կաշկանդվում են: Մեդիադաշտը մնացել է միակ տեղը, որտեղ ՀՀԿ–ն կարող է իրեն հարմարավետ զգալ: Նույնը կարելի է ասել նաև սկսնակ կամ քիչ շանսեր ունեցող այլ ուժերի մասին, ովքեր, իհարկե, ի տարբերություն ՀՀԿ–ի, փողոց դուրս գալու կոմպլեքս չունեն, բայց ունեն ճանաչելիության խնդիր: Հետևաբար ցանկացած բանավեճի պատրաստ են այս կամ այն կերպ մասնակցել:

Առավել խնդրահարույց է, սակայն, իշխանության թիմի պահվածքը: Իշխանության քարոզարշավային հիմնական բեռը, ինչպես և ընդհանրապես քաղաքական ողջ բեռը, իր վրա վերցրել է Նիկոլ Փաշինյանը, որը մարզից մարզ, համայնքից համայնք ինտենսիվ քարոզարշավով է զբաղված: Փաշինյանից բացի նրա թիմի մյուս անդամները, բացառությամբ մի քանի ռեյտինգային թեկնածուների, զբաղված են, այսպես ասած, համամասնական ճակատը մեդիադաշտում պահելով: Ընդ որում՝ համոզված լինելով իրենց ուժի անվերապահ հաղթանակի մեջ, այդ ճակատը նրանք պահում են բավական սիրողական կերպով: Թերևս բացառությամբ փոխվարչապետ Տիգրան Ավինյանի, իշխանության համամասնական ճակատի առաջամարտիկները բանավեճերում հայտնվում են լավագույն դեպքում մի կերպ չպարտվողի դերում: Թե ինչո՞ւ է որոշվում գնալ նման բանավեճերի նախապես արձանագրված թեմաներին ոչ կոմպետենտ անձանցով ու դրանով շանս տալով ՀՀԿ–ին գոնե մեդիահարթության մեջ իրենց հաղթող զգալ, առաջին հայացքից անհասկանալի է թվում:

 

Սակայն միայն առաջին հայացքից: Ակնհայտ է, որ իշխանության թիմի մասին ընտրողների հիմնական պատկերացումները ձևավորվում են Նիկոլ Փաշինյանի անձով: Փաշինյանն իր հերթին ակտիվորեն շրջում է մարզերում, զուգահեռ ամեն հանդիպման ժամանակ տաք պահում նաև ոչ մարզային, համապետական ընթացիկ քաղաքական թեմաները: Ասել է թե Փաշինյանը միաժամանակ ծածկում է բոլոր թիրախները: Նրա թիմի խնդիրը, ըստ այդմ, պետք է լիներ ամեն մեկն իր ոլորտում ապահովել Փաշինյանի թիկունքը, կամ գոնե չխանգարել ու սպասել առաջնորդի հեղինակության հաշվին ձեռքբերվելիք ձայների հաշվին մանդատ ստանալուն:

Սակայն ամեն ինչ չէ, որ միանշանակ է: Իշխանության եկած թիմը, ինչպես և ընդհանրապես բոլոր քիչ թե շատ ազդեցիկ քաղաքական ուժերը Հայաստանի պատմության մեջ ունեն ներկուսակցական հստակության խնդիր: Այդ հստակությունը պահպանվում է բացառապես ուժի առաջնորդի շուրջ թիմի մոտ եղած աներկբա կոնսենսուսով: Առանց այդ առաջնորդի թիմը պարզապես սկսում է քանդվել: Վառ և թարմ օրինակը ՀՀԿ–ն է: 

Սերժ Սարգսյանի հրաժարականից հետո ՀՀԿ–ն լքեցին մի կողմից խոշոր կապիտալ ունեցողները, մեկ այլ կողմից ՀՀԿ–ի արդիականացման ռեսուրս հայտարարված կադրերը, որոնք տարբեր տարիների կառավարություններից էին հայտնվում այնտեղ: Մնացել են միայն կուսակցական բյուրոկրատները, որոնք այլ տեղ չունեն գնալու: 

Հեղափոխական իշխանության դեպքում ներթիմային հստակության բացակայությունն ավելի ակներև է՝ հաշվի առնելով, որ նրանք իշխանության են եկել փողոցային պայքարի միջոցով, ավելին՝ այդ քաղաքական ուժի ընդգծված լիդերը թե՛ նախկինում, թե՛ հիմա շարունակում է մնալ մեկ մարդ: Մեծ հաշվով, ՔՊ–ն ևս մեկ մարդու կուսակցություն է: Խնդիրը, սակայն, այն է, որ այդ մեկ մարդուց ներքև բաշխված չեն իշխանության ազդեցության գոտիները, ինչի պատճառը արագ իշխանության գալու հանգամանքն էր: Առաջիկա տարիներին իշխանությունը իր ներսում ունենալու է ազդեցությունների ինտենսիվ պայքար և բաժանում: Ընթացիկ քարոզարշավը, քարոզարշավի ընթացքում բանավեճերին ներկայությունը ներկայության համար, աչքի ընկնելու տենդենցը, թեկուզև թիմի ընդհանուր վարկանիշը վնասելու գնով, ակնհայտ են դարձնում այն ներքին կառուցվածքային խնդիրները, որ կան իշխող թիմում: 

Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում