Նյուտոնի գլխին խնձոր ընկե՞լ է, թե՞ ոչ
КУЛЬТУРАՄենք գիտենք, որ...
Երկրի ձգողականության օրենքը Նյուտոնը հայտնագործել է ծառից իր գլխին ընկած խնձորի շնորհիվ:
Իրականում այդպես չէ:
Բանն այն է, որ այն ժամանակ հայտնի անգլիացի բնախույզ և գյուտարար Ռոբերտ Հուկը հայտարարում էր, որ Նյուտոնը իրենից գողացել է այս օրենքի հայտնագործությունը, և որպեսզի ապացուցի, որ ինքն ավելի շուտ է հայտնագործել օրենքը, Նյուտոնը հորինել է այս լեգենդը: Այս առթիվ Նյուտոնը 1686 թվականին գրել է Էդմոն Հալլեյին. «Թղթերում՝ գրված ավելի քան 15 տարի առաջ (հստակ թիվը ես չեմ կարող ասել, սակայն, ցանկացած դեպքում, դա եղել է մինչ իմ նամակագրությունը Օլդենբուրգի հետ), ես արտահայտել եմ մոլորակների ձգողականության քառակուսային հակադարձ համեմատականությունը դեպի Արեգակ՝ կախված հեռավորությունից, հաշվարկել եմ երկրի ծանրության և Լուսնի՝ դեպի Երկրի կենտրոնը հարաբերությունը, թեկուզ և ոչ այնքան ճշգրիտ»: Նյուտոնի կողմից նշված անճշտությունը ծագում էր նրանից, որ Երկրի չափսերը և ազատ անկման արագության մեծությունը Նյուտոնը վերցրել էր Գալիլեյի «Մեխանիկա» աշխատությունից, որտեղ դրանք նշվում էին զգալի սխալով: Ավելի ուշ ստանալով Պիկարի ավելի ճշգրիտ տվյալները՝ Նյուտոնը վերջնականապես համոզվեց իր տեսության ճշմարտացիության մեջ։ Հանրահայտ լեգենդն այն մասին, թե ձգողականության օրենքը Նյուտոնը բացահայտել է ծառի ճյուղից խնձորի անկման շնորհիվ, ինչպես նաև «Նյուտոնի խնձոր» արտահայտությունը առաջին անգամ նշում է Նյուտոնի կենսագիր Վիլ յամ Ստրույկլին իր՝ «Հիշողություններ Նյուտոնի կյանքի մասին» գրքում՝ 1752 թվականին: Ըստ նրա, մի օր ընթրիքից հետո եղանակը տաք էր, և ինքը Նյուտոնի հետ դուրս է եկել այգի և խնձորենու ստվերի տակ խմել թեյ։ Նյուտոնը ասել է իրեն, որ ձգողականության մասին միտքը իր գլխում ծագել է, երբ նա հենց նույն ձևով նստել է ծառի տակ։ Այն ժամանակ ինքը գտնվել է բարձր տրամադրության մեջ, երբ անսպասելի ճյուղից խնձոր է ընկել. ինքը մտածել է՝ իսկ ինչո՞ւ են խնձորները միշտ գետնին ընկնում ուղղահայաց։ Այս լեգենդը հետագայում հանրահայտ դարձավ Վոլտերի շնորհիվ։ Իրականում, ինչպես երևում է Նյուտոնի աշխատանքային տետրերից, նրա համընդհանուր ձգողականության տեսությունը զարգացրել է աստիճանաբար։ Նրա մյուս կենսագիրը՝ Հենրի Փեմբերտոնը, բերում է Նյուտոնի հիմնավորումները (առանց հիշատակելու խնձորը) ավելի մանրամասն. «Համեմատելով մի քանի մոլորակների ընթացքները և նրանց հեռավորությունը մինչև Արեգակ, նա հայտնաբերեց, որ… այդ ուժը պետք է փոքրանա քառակուսային համամասնությամբ հեռավորության մեծացմանը զուգընթաց։ Այլ խոսքով, Նյուտոնը հայտնաբերել է, որ Արեգակի շուրջ մոլորակների պտույտների տևողությունը նրանց միջև եղած հեռավորությունից արտահայտվում է «հակադարձ քառակուսային բանաձևով» ձգողականության օրենքի համաձայն։ Ձգողականության օրենքի վերջնական ձևակերպումը, որը մտավ դասագրքեր, Նյուտոնը ձևակերպել է ավելի ուշ՝ այն բանից հետո, երբ նրան պարզ դարձան մեխանիկայի օրենքները։ Ընդ որում, նա չի էլ առարկել, որ ձգողականության օրենքի ճշգրիտ ձևակերպումը տվել է Ռոբերտ Հուկը, սակայն պնդել է, որ այդ մասին ինքն ավելի շուտ է մտածել, երբ գլխին խնձոր է ընկել:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը
Кешбэк до 10% от GetTransfer с картами IDBank
Ларс из-за ремонта закрыт для большегрузов
Страны G7 призвали Иран отказаться от поддержки палестинского движения ХАМАС
Реальные политические причины «форсажа» Запада в региональных процессах.
Как Пашинян вводит в заблуждение: в Воскепаре говорит одно, в Беркабере – другое
В Ереване открылась выставка «Академия ювелирного искусства»
В Иране после прозвучавших взрывов ситуация стабильна: СМИ
Иранские военные заявили, что не намерены отвечать на удар Израиля по Исфахану
Четыре шахматистки Армении начинают выступления на индивидуальном ЧЕ по шахматам среди женщин
Лавров: Мы до сих пор считаем Армению союзником, юридически мы –союзники
Почему представитель МИД России распространяет и комментирует ложь?
Отказ от карт «Мир» в первую очередь ударил по пенсионерам
Действующая власть серьезно обеспокоена политической заявкой Аршака Карапетяна
NYT: целью удара Израиля по Ирану была авиабаза рядом с городом Исфахан
В Ереване произошел наезд со смертельным исходом
СМИ: города Ирана не подвергались атакам со стороны иностранного государства
Госдеп: Членство Палестины в ООН преждевременное
Опубликованный в азербайджанских СМИ документ является фейком: МИД Армении
Глава Союза художников Армении: Мы будем защищать свои интересы
Казахстан хочет транспортировать до 5 млн тонн в год казахстанской нефти по нефтепроводу Баку-Супса
Генерал КСИР: Иран не использовал современные ракеты при ударе по Израилю
Кадры вывода российских миротворцев и их техники из Карабаха
Британия вводит уголовную ответственность за дипфейки эротического содержания
Курсы валют в Армении
Я не видел ни одного турка, которого назовут армянином, и он не обидится на это: Аршак Карапетян
Карта Amio Visa Signature. Когда возможности безграничны
Армении выделяется незначительная сумма денег, которая преподносится режимом как огромная помощь.
Президент Грузии наложила вето на закон об отмене квот для женщин на выборах
Obesity: тренировки перед завтраком помогают быстрее худеть
Маркедонов: для многих уход россиян будет восприниматься как поражение
Захарова: Запад рассматривает Армению как инструмент, которым, наигравшись, бросит
Ученые выяснили, как делали самые древние копья
«Бавария» и «Реал» вышли в полуфинал Лиги чемпионов
Пашинян испугался, или снова пытается отвлечь внимание жителей Тавуша?
Избитому молодому человеку предъявлено новое обвинение: Пашинян идет во-банк, чтобы сохранить сплоченность своей команды
Премьер Армении: Сейчас напряжение больше всего связано с общинами Киранц и Беркабер
The Conversation: детские травмы могут вызвать патологическое накопительство
Сократился экспорт из Армении в страны ЕАЭС и ЕС: анализ эксперта
Необходимо увеличить помощь вынужденным переселенцам из Нагорного Карабаха и сократить ее Азербайджану: Брэд Шерман
Пашинян идет в совершенно противоположном направлении, подвергая Армению новым опасностям: Аршак Карапетян
Кешбэк до 1% при оплате картами IDBank-а на Wildberries
24 апреля в Санкт-Петербурге состоится концерт, посвященный Дню памяти жертв Геноцида армян в Османской империи
Истинное отношение граждан к «революционерам»
Скрещивание властей и криминала является ярким проявлением авторитаризма. Общенациональное движение «Единство»
Погода в Армении
Сокровища истории: статуэтка XV-XIV вв. до н. э., обнаруженная в могильнике Лчашена была символом власти
В предварительном списке Всемирного наследия ЮНЕСКО может появиться еще один армянский памятник
Кэмерон: Израиль решил ответить за воздушную атаку Ирана
Индия заняла первое место в мире по численности населения
Курсы валют в Армении
