Հնդկական «սերիալ»՝ Երևանում. անգործության հետևանքը
ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆԱրդեն քանի օր է՝ «Ֆեյսբուք» սոցիալական ցանցում ստորագրահավաք է սկսվել ընդդեմ Հայաստանում գտնվող Հնդկաստանի քաղաքացիների: Առիթն այն է, որ Հայաստանում, հատկապես մայրաքաղաք Երևանում օր օրի ավելանում են հնդիկ երիտասարդները: Նրանցից ոմանք Հայաստան են գալիս աշխատելու, ոմանք էլ Հայաստանից Եվրոպական Միության երկրներ գնալու մտադրությամբ: Վերջին ամիսներին Հայաստանում ու հատկապես Երևանում բնակվող հնդիկների քանակն իսկապես աչք է ծակում: Անզեն աչքով էլ նկատելի է, որ նրանց քանակը գնալով ավելանում է:
Առիթ ունեցել ենք խոսելու այն մասին, որ իշխանությունները օր առաջ պետք է հստակ միգրացիոն քաղաքականություն ձևակերպեն, այլապես խնդիրը կարող է մտնել ինքնակարգավորման հուն և ունենալ վատ հետևանքներ: Սա, իհարկե, չի նշանակում, թե Հայաստանում կան հակահնդկական տրամադրություններ: Բնավ՝ ոչ: Բայց կա պոտենցիալ, որ որոշ շրջանակներ, գուցեև ոչ դիտավորությամբ, գուցե նպատակադրված փորձեն խնդիրը տեղափոխել միջէթնիկ հարթություն: Այն հանգամանքը, որ առնվազն սոցցանցային մակարդակով որոշ շրջանակների արդեն հաջողվել է խնդրին այդպիսի երանգ տալ, արդեն փաստ է:
Հետևաբար, որպեսզի մի կողմից կարողանանք խուսափել խնդրին նման երանգներ հաղորդելուց ու դրա վտանգավոր հեռանկարներից, մյուս կողմից էլ որպեսզի հասկանանք տեղի ունեցողի իրական ռիսկերը ու հնարավորությունները, պետք է գոնե միջնաժամկետ մակարդակով ձևավորել հստակ դիրքորոշում: Պե՞տք է արդյոք Հայաստանին այդ քանակությամբ հնդիկ, օրինակ, էժան աշխատուժի դերում: Եթե պետք է, ապա ո՞ր ոլորտներում: Ինչպե՞ս է Հայաստանը սոցիալիզացնելու այդ մարդկանց, թողնելո՞ւ է, որ այդ մարդիկ դառնան էժան աշխատուժ ու գետոյանան, թե՞ ամեն դեպքում ստեղծելու է նրանց հետ հարաբերվելու, նրանց ինտեգրելու այլ, որակապես նոր խողովակներ: Միգուցե վերլուծությունը ցույց տա, որ նման էժան աշխատուժը, որ գուցե ձեռնտու է կապիտալին, այդքան էլ ձեռնտու չէ պետության սոցիալական պարտավարությունների տեսանկյունից ու վտանգ ունի առանց այդ էլ չկարգավորվող ու ցածր վարձատրվող տեղական աշխատաշուկան հասցնել դեֆոլտի: Նմանատիպ հարցերը շատ են, այնքան շատ, որ մեկ գրառմամբ, ֆեյսբուքյան քննարկմամբ, առավել ևս միջէթնիկ ատելության երանգներ ունեցող ստորագրահավաքով այդ հարցերին պատասխաններ գտնելը բավական բարդ է: Պետության և դրա գործառույթներն իրացնող իշխանության ֆունկցիան հենց այս հարցերին պատասխանելն է, ընդ որում՝ պատասխանելը թե միջնաժամկետ, ընթացիկ ծագող խնդիրների մակարդակով, թե առավել ամբողջական ու ընդհանրական քաղաքականություն ձևավորելու մակարդակով:
Իշխանության պասիվությունն այս հարցում հղի է լուրջ վտանգներով: Ֆեյսբուքյան ստորագրահավաքներն այդ վտանգներից գուցեև ամենաքիչ ռիսկայինն են: Առավել ռիսկային է բարձիթողի վիճակի մատնել Հայաստանի միգրացիոն քաղաքականությունը ու օրերից մի օր կանգնել ավելի բարդ մարտահրավերների առջև:
Լևոն Մարգարյան