Ոչ միայն հնդիկներ, այլև ֆիլիպինցիներ, պակիստանցիներ. կանոնակարգման երեք բաղադրիչ
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆՀնդիկների՝ դեպի Հայաստան մեծ ներհոսքի դեմ ուղղված ստորագրահավաքը մեծ աղմուկի առիթ դարձավ: Ստորագրահավաքով դժգոհություն էր հնչում այն մասին, որ հնդիկների, պակիստանցիների համար գործում է առանց վիզայի ռեժիմ, ինչի շնորհիվ նրանք ազատ մուտք ունեն Հայաստան: Ընդգծվել էր նաև, որ նրանք էժան աշխատուժ են և կէժանացնեն ՀՀ-ում առանց այդ էլ էժան աշխատուժը, հայերին դուրս կմղեն և կգրավեն աշխատաշուկան: Մի կողմ թողնելով վերոնշյալ բողոքի բնույթը, հարցի էմոցիոնալ կողմը, ռասսայական խտրականության հանգամանքը՝ ժողովրդագետ Արտակ Մարկոսյանի հետ զրուցեցինք ընդհանուր միգրացիոն քաղաքականության խնդրի մասին: Ըստ մեր զրուցակցի, այս հարցերը տեղավորվում են միգրացիոն քաղաքականության անհրաժեշտության տրամաբանության մեջ:
«Մենք մոնոէթնիկ ազգ ենք: Այդպիսի պետություն է նաև Նորվեգիան: Այլ պետությունները բավականին բազմազգ են: Այսօրվանից պետք է արդեն իսկ մշակել միգրացիոն հստակ քաղաքականություն: Որովհետև եթե մենք տնտեսական նորմալ քաղաքականություն, տնտեսական աճ ունենանք, մեզ,այսպես,թե այնպես,անհրաժեշտ է լինելու աշխատուժ: Ուղղակի պետք է հասկանալ, թե ո՞ր ոլորտներում և որքա՞ն: Այդ ամենը պետք է կանոնակարգված լինի: Այսինքն՝ պետք է կանոնակարգել այնպես, որ հախուռն չգան, ու հետո խնդիրներ առաջանան: Բացի այդ, աշխատողները պետք է գրանցված լինեն, օրինական դաշտում պետք է լինեն: Հենց այսօրվանից պետք է այդ ամենը կազմակերպվի: Եթե այդ բոլոր գործընթացները ճիշտ կառավարվեն, ապա ներհոսքից վախենալ պետք չէ»,-past.am-ի հետ զրույցում ասաց Ա. Մարկոսյանը՝ նշելով, որ, օրինակ, գյուղատնտեսության ոլորտում աշխատող ձեռքերի բավականին պակաս ունենք:
«Կարելի է կանոնակարգված կերպով այդ աշխատուժն ուղղել գյուղատնտեսության ոլորտ: Այսօրվա դրությամբ գոնե կարելի է այդ ոլորտից սկսել: Այդուհանդերձ, կոնկրետ, հստակ պետք է իմանալ, որտե՞ղ և ի՞նչ պահանջարկ ունենք այսօր, և ո՞ր ոլորտներում է, որ տեղացի աշխատուժը չի լրացնում անհրաժեշտ քանակը: Այս ամենը տեղավորվում է միգրացիոն քաղաքականության մեջ, որը պետք է մշակվի: 95 տոկոս էթնոս է ապրում մեզ մոտ, մենք մոնոէթնիկ երկիր ենք, օտարերկրացիների հետ ապրելու մշակույթը մեզ այդքան էլ ծանոթ չէ: Բայց աշխարհի բոլոր երկրները առնչվում են այդ հարցի հետ և կարողացել են կարգավորել այդ քաղաքականությունը: Միայն պետք է հստակ իմանալ, թե ովքե՞ր են գալիս, ի՞նչ են անում այստեղ և մենք իրենցից տնտեսական ի՞նչ օգուտ կարող ենք ստանալ: Եթե այդ երեք բաղադրիչները նորմալ համադրենք, ապա պետք չէ վախենալ այդ ներհոսքից: Պետք է պարզապես նորմալ կառավարել այդ գործընթացները՝ սկսած իրենց մուտքից մինչև երկարաժամկետ կեցություն: Եթե պետք է երկարատև մնան, նաև հայերենի դասընթացներ պետք է անցնեն, ինչպես բոլոր քաղաքակիրթ երկրներում է: Եթե կեցության իրավունք պետք է ստանան, դա ևս պետք է կարգավորվի: Մեծ հաշվով՝ մենք պետք է սկսենք նորմալ միգրացիոն քաղաքականություն վարել, ինչպես բոլոր երկրները: Պետք է կառուցենք այդ համակարգը և չվախենանք օտարերկրացիների մուտքից»:
Նշենք, որ Միգրացիոն պետական ծառայության տվյալները ևս ցույց են տալիս, որ առկա է Հնդկաստանի քաղաքացիների դեպի Հայաստան սահմանահատումների թվի աճ։ Եթե 2015-ին նրանց մուտքը 3951 է եղել, ելք՝ 3899, ապա միայն 2018 թ. առաջին կիսամյակին Հայաստան եկել է 10 237, մեկնել՝ 9122 հնդիկ:
Արտակ Մարկոսյանի խոսքով, ներկայացված տվյալները պատահական չեն:
«Որքանով ես եմ տեղյակ, Դուբայից, Հնդկաստանից այստեղ են եկել գործարարներ և սկսել են տարբեր ոլորտներում բիզնեսներ գնել: Ձեռք են բերում և՛ գյուղատնտեսական հողեր, և՛ ռեստորաններ, և՛ ավտոլվացման կետեր: Մանր ու միջին բիզնեսներ են ձեռք բերում: Կարծում եմ՝ նաև այս հանգամանքով է պայմանավորված, որ միանգամից շատացավ իրենց ներհոսքը: Արդեն նաև իրենց հայրենակիցներին են բերում, բայց այստեղ խնդիրներ կան: Մի քանի ամիս առաջ արձանագրվեց դեպք, ըստ որի՝ հնդիկի պատկանող ռեստորաններից մեկում թրաֆիքինգի դեպք էր եղել: Պետք է բացառենք այսպիսի դեպքերը, պետք է կանոնակարգենք բոլորի մուտքը: Միգրացիոն պետական ծառայությւոնը պետք է սկսի զբաղվել այդ հարցերով, որն իրենց գործառույթն է: Պետք չէ վախենալ ներհոսքից, պարզապես պետք է իմանալ, թե ով է գալիս, ինչ է անում, ինչ օգուտ ենք մենք դրանից ստանում: Մինչ այս նման անհրաժեշտություն չի եղել, որովհետև օտարերկրացիների աշխատողների նման ներհոսք մենք մինչ այս չենք ունեցել: Նշեմ նաև, որ Հնդկաստանն ունի աշխատուժի շատ մեծ ավելցուկ, բայց պետք է հասկանանք, կանոնակարգենք, որ միայն ցածրակարգ մասնագետներ չընդունենք այստեղ»,-ասաց նա:
Արտակ Մարկոսյանը շեշտեց, որ բացի հնդիկներից, Հայաստան են գալիս նաև պակիստանցիներ և ֆիլիպինցիներ:
Աննա Բադալյան