Հետտոնական խումհա՞ր, թե՞ ստեղծագործական ճգնաժամ. իշխանության լռությունը
ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆՆախքան Ազգային ժողովի արտահերթ ընտրությունները, ըստ էության,ողջ հետհեղափոխական շրջանում իշխանության ներկայացուցիչները առիթ-անառիթ հայտարարում էին, որ մինչև տեղի չունենան արտահերթ ընտրություններ ու իշխանությունը չամբողջանա իրենց ձեռքում, հնարավոր չի լինի սպասելի բեկումնային փոփոխությունների, այդ թվում՝ներդրումների: Ոմանք նույնիսկ հայտարարում էին, թե ներդրողները սպասում են ԱԺ ընտրություններին, ոմանք էլ պնդում էին, որ ԱԺ ընտրություններին անհամբեր սպասում են նաև սփյուռքի մեր հայրենակիցները, որպեսզի ակտիվացնեն Հայաստանի բնակֆոնդն ու դեմոգրաֆիան:
Ազգային ժողովի ընտրություններից հետո ակտիվացել են միայն այն ռեստորաններն ու ակումբները, որտեղ իշխանությունները նշում են իրենց հաղթանակները, տարեդարձներն ու ամանորյա «կորպորատիվները», իսկ բնակֆոնդի և դեմոգրաֆիայի մասով ակտիվացել է Հնդկաստանը, ցավոք, սակայն, ոչ թե տեղի հայ համայնքի, այլ Հնդկաստանից Հայաստան անհասկանալի նպատակով եկող ու էժան աշխատուժի վերածվող մարդկանց տեսքով:
Այն, որ ներդրողները Ազգային ժողովի ընտրություններին չէ, որ սպասում էին, ինչպես որ այդ ընտրություններին չէին սպասում սփյուռքահայերը, պարզ էր ի սկզբանե, երբ արվում էին այդ անտրամաբանական հայտարարությունները: Ուստի մեղադրել նոր իշխանություններին կարելի էր ու պետք էր այն ժամանակ, երբ արվում էին այդ անհիմն հայտարարությունները, ոչ թե հիմա, երբ այդ հայտարարություններում հնչեցվածը որևէ կերպ իրականություն չի դառնում:
Խնդիրը, սակայն, այն է, որ հետընտրական ու տոնական ժամանակահատվածները, որոնք ինչ-ինչ հանգամանքներով համընկան միմյանց հետ, անցյալում թողեցին ոչ միայն անցնող տարին, այլև այդ տարվա ողջ հեղափոխական աժիոտաժն ու ռիթմը: Մի կողմից ընտրությունների արդյունքներով, մեկ այլ կողմից Ամանորյա տոներով իշխանությունն իր համար ամփոփեց հագեցած ու դրամատիկ տարին ու 2019թ. թևակոխեց այդ ամենը այնպես ամփոփած ու մարսած, որ հեղափոխության շունչը որևէ կերպ չի նկատվում տարվա առաջին տասըօրերին: Գուցե այդ շունչը բթացել է Ամանորյա խումհարի հետևանքով, գուցե կան ավելի հիմնավոր, քաղաքական պատճառներ: Օրինակ,պատճառներից մեկը կարող է լինել այն, որ տարիներ շարունակ սեփական քաղաքական ակտիվությունը բացառապես հակադրման վրա կառուցած, իսկ անցնող տարում հակադրման հիմնական սուբյեկտին հաղթած ուժը, այժմ վերցնելով իշխանության ամբողջական փաթեթն ու չունենալով այլևս հակադրման որևէ կետ, կանգնած է ստեղծագործական ճգնաժամի առաջ, ճգնաժամ, որը ոչ միայն քաղաքական, այլև էքզիստենցիալ երանգներ ունի: Օբյեկտիվորեն դժվար է մեղադրել հակադրման վրա ողջ կենսագրությունը կառուցած մարդկանց ստեղծագործելու հետ խնդիրներ ունենալու համար, ինչպես, օրինակ, դժվար է մեղադրել քանդող հենակետային կիսապաշտպանին փլեյմեյքերի պարտականությունները վատ կատարելու համար: Պարզապես տարբերությունն այն է, որ քանդող հենակետայինն է ցանկացել խաղալ փլեյմեյքերի տեղում և այդ ցանկությունն ամրագրել է երկարատև պայքարի արդյունքում:
Օբյեկտիվորեն կարելի է հասկանալ նաև այն, որ երբ տարիներ շարունակ իշխանափոխությունը հռչակվում էր ընդդիմության հիմնական առաքելու, այդպես էլ չէին սահմանվում այդ առաքելության իրականացմանը հաջորդող քայլերը, ինչի արդյունքում այդքան սպաված իշխանափոխությունը ընկալվում էր ոչ թե միջոց, այլ նպատակ: Իշխանափոխության հաջողումը, փաստացի, իրականացնում է տարիներ շարունակ փայփայված նպատակը, միաժամանակ հետոյի, ապագայի անելիքի հարցը առկախելով օդում, ստեղծելով քաղաքական վակուում: Այդ վակուումը լցնելուն հայաստանյան ընդդիմությունը չի պատրաստվել տարիներ շարունակ, ու կարծես հիմա, երբ ընդդիմությունն արդեն իշխանություն է, այդ վակուումը լցնելուն ևս պատրաստ չեն: Տարբերություն ամեն դեպքում կա, այդ տարբերությունը կայանում է ընդդիմության և իշխանության գործառույթների ու պատասխանատվության բեռի միջև ակնհայտ էական տարբերությամբ:
Լևոն Մարգարյան