«Լաց լինել, բողոքել ու ասել, թե Ռուսաստանը մեր դաշնակիցն է, ճիշտ չէ». քաղաքագետ
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ2019թ. սկիզբը և հատկապես 2018թ. վերջն արտաքին աշխարհի հետ ունեցած հարաբերությունների առումով լի էր մի շարք զարգացումներով: 2018թ. վերջը նշանավորվեց Փաշինյան-Պուտին հերթական հանդիպմամբ, որտեղ, ըստ էության, հստակեցում չեղավ այնպիսի հարցերի շուրջ, ինչպիսին գազի գինն է, ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարի այդքան քննարկված հարցը: Քաղաքագետ Հայկ Սուքիասյանի հետ զրույցում խոսել ենք թե՛ ՀՀ-ՌԴ, թե՛ Արևմուտքի հետ ունեցած հարաբերությունների մասին:
past.am-ի հետ զրույցում անդրադառնալով նախ Հայաստան-Ռուսաստան հարաբերություններին՝ քաղաքագետն ընդգծեց, որ այս պահին Ռուսաստանի, ինչպես նաև ընդհանրապես ՀԱՊԿ-ի հետ հարաբերություններում վերաիմաստավորման շրջան է:
«Մենք պետք է հաշվի առնենք նախորդ իշխանություններից ստացած ժառանգությունը: Նախորդ իշխանության շրջանից Հայաստանին է մնացել անարժանապատիվ վարքագիծ, և այդ ամենը միանգամից փոխելը շատ դժվար է: Բայց հիմա այդ հարաբերությունների վերաիմաստավորման շրջանն է, և քանի որ ՀԱՊԿ-ի անդամ «գորիլաները» նախկինում սովոր են եղել Հայաստանի կողմից այլ վարքագծի, հիմա դժվար են հարմարվում այս վարքագծին: Պետք է հասկանանք, որ ՀՀ նոր ձևավորված իշխանությունն արժանապատիվ վարքագիծ է որդեգրել»,-ասաց քաղաքագետը:
Նրա խոսքով, ԵՏՄ-ի դեպքում ևս Հայաստանը հարաբերությունների վերաիմաստավորման շրջանում է՝ ավելի արժանապատիվ վարքագիծ դրսևորելու փուլում է:
Իսկ գազի գնի շուրջ քննարկումների մասով Հայկ Սուքիասյանը նշեց հետևյալը. «Մեր ժողովրդի մոտ մի պատկերացում կա, թե գազի գինը պետք է իջեցնել: Ինձ համար հարց է՝ ինչո՞ւ պետք է ռուսական կողմը նվազեցնի գազի գինը: Եթե ՀՀ-ն կամ նոր իշխանությունը չեն ստանձնելու Հայաստանի Հանրապետության էներգետիկ համակարգն արմատապես փոխելու պատասխանատվություն, գազը, ի վերջո, թանկացնելու են: Միշտ էլ թանկացրել են՝ դա իրենցն է: Հետևապես լաց լինել, բողոքել ու ասել, թե Ռուսաստանը մեր դաշնակիցն է, ճիշտ չէ: Բացի այդ, մենք լավ գիտենք Ռուսաստանի դաշնակից լինելը, բայց, ի վերջո, գազն իրենցն է, կուզենան՝ կթանկացնեն: Այդ իսկ պատճառով այսպիսի պետությունները, ինչպիսին Հայաստանն է, պետք է իրենց երկրի էներգետիկ պոտենցիալը բարձրացնեն, և ոչ թե գիշեր-ցերեկ բողոքեն արտաքին աշխարհից»:
Իսկ թե նշված վերաիմաստավորման փուլում ինչպիսի քաղաքականություն պետք է վարել, քաղաքագետը շեշտեց, որ ընդհանրապես ՀՀ արտաքին քաղաքականությունը պետք է հիմնված լինի ՀՀ ազգային, պետական շահերի ու աշխարհաքաղաքական բալանսի վրա:
«Մեր հարևանները, բարեկամները, դաշնակիցները պետք է հասկանան, որ ՀՀ նոր իշխանությունները պետք է կառչած լինեն ազգային պետական շահերից: Եթե նրանք դա տեսնեն, այդ պարագայում կսկսեն չափավորվել: Մինչ այս իրենց առջև եղել է իշխանություն, որը չի ունեցել լեգիտիմություն, հեղինակություն և եղել է կոռումպացված, իսկ նման իշխանության հետ վարվում են այնպես, ինչպես որ վարվել են: Բայց նոր իշխանությունը լեգիտիմ է, Հայաստանի հեղինակություն ու նաև քաղաքական հմայքն աշխարհում շատ բարձր է: Հետևապես այս ընթացքն իրական, մեծ հնարավորություն և պոտենցիալ է ստեղծել, որ մենք կարողանանք մեր ազգային շահերն իրացնել: Այսինքն՝ հիմա այդ շրջանն է, և դա նշանակում է հարաբերությունների վերակառուցում: Եթե մեր իշխանությունները չընկրկեն, որովհետև կարող է հանկարծ հավեսները փախնի այդ գործընթացը երկար տանելուց, ապա Ռուսաստանը և ՀԱՊԿ մյուս անդամ պետությունները ՀՀ շահերը հաշվի են առնելու: Մի բան է ակնհայտ. եթե ՀՀ-ն իր թե՛ տնտեսական, թե՛ մշակութային, թե՛ ռազմական պոտենցիալն ուժեղացնի է, ապա բոլոր պետությունները ՀՀ-ի հետ հարաբերություններում զգույշ կլինեն: Բայց քանի դեռ ՀՀ-ն թույլ է, տնտեսություն չունի, հասկանալի էլ չէ տնտեսությունը զարգանալու է, թե՝ ոչ, ապա նման պետություններին հարգում են այնքան, որքան հարգում են»,-հավելեց մեր զրուցակիցը:
Ախտորոշելով Արևմուտքի հետ հարաբերությունները՝ քաղաքագետն ընթացքը դրական գնահատեց:
«Պարզ է, որ Արևմուտքի վերաբերմունքը շատ դրական է, որովհետև, ամեն դեպքում, արևմտյան պետությունները հայ ժողովրդին տեսան իր քաղաքակրթական, մշակութային և դեմոկրատական տեսքով: Արևմտյան երկրներն ավելի շատ հակված են հարաբերություններ ունենալ դեմոկրատական երկրների հետ: Հիմա ՀՀ-ն ժողովրդավարական պետություն է, ամեն դեպքում,այդ համբավն ունի, և Արևմուտքի աջակցությունը քաղաքական իմաստով շատ մեծ է: Բայց դա, ամեն դեպքում, չի կարելի բացարձականացնել: ՀՀ իշխանությունները կառավարության ձևավորումից հետո պետք է ներկայացնեն ՀՀ զարգացման հեռանկարներն ու ծրագիրը, և Արևմուտքի հետ աշխատեն հենց հեռնկարների շրջանակում: Այնպես չստացվի, որ ասենք՝ մենք դեմոկրատական պետություն ենք ստեղծել, ուրեմն՝ բոլորդ մեզ հետ համագործակցեք: Այդպես չի լինելու: Համագործակցում են զարգացող, արժանապատիվ պետությունների հետ: Հիմա ՀՀ-ն միջազգային իմիջի իմաստով իր արժանապատվությունը վերականգնել է, բայց ներքին պոտենցիալը շատ թույլ է: Հետևապես, երբ ՀՀ-ն ներքին պոտենցիալի և հեղափոխական տեղաշարժերի զարգացման հիմք կդնի, այդ դեպքում Արևմուտքի աջակցությունը կուժեղանա: Մնացած դեպքերում դեռևս միայն հմայքի իմաստով է դրական՝ լավ պետություն է, լիդերը կարող է լավ ընդունվել, բայց դրանից այն կողմ չի անցնում: Դրանից այն կողմ հարաբերությունները կխորանան մի դեպքում, երբ արտաքին աշխարհը կտեսնի, որ ՀՀ-ում տարբեր ոլորտներում արմատական տեղաշարժեր կան»:
Աննա Բադալյան