Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Գիշատիչ լինում են ոչ միայն կենդանիները, այլ նաև... բույսերը

ԼԱՅՖ

Մենք գիտենք, որ...

Աշխարհում բոլոր կենդանի օրգանիզմները ներառված են սննդային շղթայում. բույսերը ֆոտոսինթեզի շնորհիվ էներգիա են գեներացնում, կենդանիների որոշ տեսակներ սնվում են այդ բույսերով, իսկ այդ կենդանիներով սնվում են գիշատիչ այլ կենդանիներ, և դրա հակառակը չի լինում: 

Իրականում այդպես չէ:

Պարզվում է, որ կան նաև գիշատիչ բույսեր: Այսինքն՝ բույսեր, որոնք սնվում են կենդանիներով: Գիշատիչ բույսերը բազմամյա խոտաբույսեր են, որոնք որսում են միջատներ, հազվադեպ՝ այլ մանր կենդանիներ, և դրանք օգտագործում որպես լրացուցիչ (գլխավորապես ազոտային) սնունդ։ Սրանք հանդիպում են ամենուրեք (առավելապես արևադարձային և մերձարևադարձային երկրներում)։ Հայտնի է գիշատիչ բույսերի մոտ 500 տեսակ, Հայաստանում կա այդպիսի 3 տեսակ բույս։ Սրանք աճում են ազոտական միացություններով աղքատ միջավայրում՝ լճերի ու գետերի ափերին, տորֆային ճահիճներում, գերխոնավ մարգագետիններում։ Գիշատիչ բույսերը ունենում են միջատաորս հարմարանքներ՝ պարկեր, թարթիչավոր, ատամնաձև ելուստներ ու խոռոչներ, յուրահատուկ գունավորում, արտազատում են միջատներին հրապուրող քաղցրավուն, կպչուն և հոտավետ նյութեր։ Պեպսինի տիպի հատուկ ֆերմենտների և օրգանական թթուների (մրջնաթթու, բենզոյական թթու) միջոցով գիշատիչ բույսերը որսած միջատների սպիտակուցները քայքայում են առավել պարզ, հեշտ յուրացվող միացությունների։ Վերերկրյա գիշատիչ բույսերի արմատային համակարգը թույլ է զարգացած, ջրայինների մոտ այն բացակայում է, բայց նրանք կարող են իրենց գոյությունը պահպանել նաև հողից և ջրից ստացվող նյութերի հաշվին։ Կենդանական սնունդը արագացնում է այդ բույսերի զարգացումը, անցումը ծաղկման և պտղատվության։ Սրանք շատ զգայուն են, արտաքին գրգիռներին անմիջական և կտրուկ ռեակցիա տալու ունակությունը նրանց մոտ հասել է կատարելության։ Գիշատիչ բույսերից է խորշաբույսը, որը ազատ լողացող ջրային բույս է, նրա տերևների մի մասը ձևափոխվել են մանր փամփուշտիկների, որոնցով նա որսում է ջրային մանր կենդանիներ, որդեր, թրթուրներ և մարսում նրանց։ Գիշատիչ բույսերը հատկապես շատ են Գվինեայի, Օվկիանիայի և Ավստրալիայի մերձարևադարձային խոնավ կլիմա ունեցող անտառներում: Բանն այն է, որ այդ անտառներում շատ խիտ բուսականություն է, և գետնին մոտ գտնվող շարքերում համարյա լույսի շող չի ընկնում: Լիանաները հարմարվում են դրան ծառերի բներին փաթաթվելով և վերև բարձրանալով ու լույսին հասնելով: Իսկ որոշ բույսեր փոխել են իրենց «մասնագիտացումը» և անլույս միջավայրում գոյատևում են էներգիայի այլ աղբյուրներ գտնելով: Ընդ որում, նրանք տեղավորվում են ինչպես գետնի վրա , այնպես էլ այլ ծառերի բներին: Օրինակ, նեպենտեսը, իր էությամբ լիանա լինելով, տեղավորվում է ծառերի ճյուղերին, բացում է իր սափորիկները և սկսում որսալ միջատներ և այլ մանր կենդանիներ, ներառյալ՝ կաթնասուն կենդանիներ: Այս բույսի սափորիկը առաջանում է տերևների բարդ համակցությունից: Արտաքինից այն նման է ծաղկի և անգամ բուրում է ծաղկի պես, բայց դա ընդամենը «քաղցրի սիրահարների» համար վարպետորեն լարված թակարդ է: Երբ ինչ–որ կենդանի փորձում է օգտվել այդ «ծաղկի» քաղցր նեկտարից և ընկնում է սափորի մեջ՝ թակարդը փակվում է, և այդ կենդանին արդեն կարող է միայն ընդամենը մարսվել մի քանի ժամվա ընթացքում:

Նեպենտեսը իր անունը ստացել է հին հունական դիցաբանությունից: Բանն այն է, որ այդ անունը նշանակում է դեղ, դարման, որը ցրում է թախիծը, ժամանակակից բժշկական լեզվով ասած՝ հակադեպրեսանտ է: Որոշ գիտնականներ համարում են, որ այդպես անվանել են օփիումին հին Եգիպտոսում: Միջատների և մանր կրծողների համար այդ բույսի քաղցր նեկտարը ձգում է նրանց և կարծես թե օփիում լինի, բայց, ինչպես ասում են, ձրի պանիրը միայն թակարդում է լինում:

Կամո Խաչիկյան 

Ոսկեպարում Փաշինյանին այլևս չեն էլ սպասումԹուրք պաշտոնյան ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի պատվիրակության հետ քննարկել է Հայաստան-Ադրբեջան կարգավորման հարցեր Երևանը կարող է հայտնվել կոտրած տաշտակի առաջ. ՌԴ ԱԳՆ «Հայաստանն ու Ադրբեջանը մոտ են խաղաղությանը, ինչպես երբեք». Հաջիև Եղեգնաձորում սպանության փորձ կատարելու վարույթով կալանավորվել է 32–ամյա բնակիչը 102-րդ բազայի և ՌԴ սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է. ՌԴ ԱԳՆ Անհայտ ծագման ինքնակոչների խմբավորում է ձևավորվել Շիրակի մարզում. պատգամավորն ահազանգում է Ucom-ի գլխավոր տնօրենը ելույթ է ունեցել աշխատաշուկային նվիրված համաժողովին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման հարցը չի քննարկվի. Ստանոն՝ ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ հանդիպման մասին Հայաստանն ու Հնդկաստանը կընդլայնեն համագործակցությունը կինոարտադրության և տեխնոլոգիական բնագավառում «National Geographic»-ը ներկայացրել է Հայաստանում գինու մշակույթը Ապրիլի 1-ից ֆիզիկական անձանց կողմից անձնական օգտագործման ապրանքների համար սահմանված առցանց անմաքս առևտրի արտոնության շեմը ենթարկվելու է փոփոխության Ոսկու գինն աճել է Փաշինյանի թիրախում Արցախի իշխանություններն են Նավթի գներն աճել են Արցախից տեղահանված շուրջ 11 հազար մարդ է արտագաղթել Հայաստանից․ Գեղամ Ստեփանյան Մտքովս նույնիսկ չի անցել, որ վերջին անգամ եմ տեսնում Գագիկին․ երջանիկ տարիներից մնացին միայն քաղցր հուշեր Միջազգային պահանջ է՝ սահմանի որոշման ցանկացած գործընթաց որևէ ուժ չունի, եթե մարդկանց բնականոն կյանքը խաթարվում է. Թաթոյան Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրիԱլիևին նոր պատերազմ է հարկավոր. Ռուսական մամուլի անդրադարձը «Ավտովազ»-ը սկսել է Lada-ի արտադրությունն Ադրբեջանում Իսպանիայում տեղակայվել է ՆԱՏՕ-ի երրորդ ռազմածովային բազան Տաջիկստանում 9 մարդ է ձերբակալվել Crocus City Hall-ի գործով Ինչո՞ւ երեկ չհրապարակվեց Արայիկ Հարությունյանի մասնակցությամբ հարցազրույցը․ AzTV-ի պարզաբանումը Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ, օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Եթե ընդունում ես, որ քեզնից ոչինչ չես ներկայացնում, դրանով նաև քո բանակցային դիրքերն ես թուլացնում. Դավիթ Ջամալյան Գերիների վերադարձը պետք է յուրաքանչյուր հայի աշխատանքի հիմքում լինի. Սեյրան Օհանյան Արտակարգ դեպք՝ Երևանում. BMW-ն հայտնվել է CPS բենզալցակայանի մոտակա տարածքում Մասնագիտությունը պահանջված և արդիական կլինի, քանի դեռ կլինի հանքարդյունաբերությունը. ԶՊՄԿ Հունաստանում 5,7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել Կարևոր․ կենսաթոշակի և նպաստի 10 % հետվճարի ծրագրից ո՞ր բանկերի քարտապաններն են կարող օգտվել «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհը կարող է մնալ ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ․ Սուրեն Պետրոսյան (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանը՝ Հայաստանի դեմ պատերազմի առաջին գծում Նիկոլն Իլհամի փիառշիկն է դարձել Սա խելագարություն է, պետք է վե՛րջ դնել՝ թե չէ՝ կհասնենք նրան, որ թշնամուն խնդրենք՝ «մեզ մի սպանեք» Վաղվանից մեր հանրապետության բոլոր առևտրային բանկերը, բացառությամբ ՎՏԲ բանկի, դադարեցնում են МИР քարտերի սպասարկումը. Շաքե ԻսայանԱպրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Հայաստանի տարածքում արգելափակվել են Սոլովյովի հաղորդումները Ջուր չի լինի Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի պնդումը ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին․ Տիգրան Աբրահամյան Մարտի 29-ի եղանակային կանխատեսումները Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ ԵրևանումԶատիկին հաջորդող մեռելոցն աշխատանքայի՞ն կլինի, թե՞ ոչ Իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին և Լարսում Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար Պուտինը զարմացած էր, որ Փաշինյանը ԼՂ-ն Պրահայում ճանաչել է Ադրբեջանի մաս. Լավրով Այսօր Ավագ Ուրբաթ է՝ Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրը Ռուսաստանի ՊՆ-ն հայտնում է ուկրաինական 15 հրթիռ խոցելու մասին Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր