100 000 მოწამე - მითი თუ რეალობა?

1226 წელს ჯალალ ედ-დინის (Jalal ad-Din Mingburnu - მეფობდა 1220-1231 წლებში) მეთაურობით ხვარამზმელთა იმპერიის (1077-1231) მაცხოვრებელმა თურქულმა ხალხებმა მოაწყვეს ქართველთა გენოციდი. შემოიჭრნენ თბილისში, რომელიც მაშინ 100 ათასზე მეტი მოსახლის ქალაქს წარმოადგენდა. ქალაქში მცხოვრებმა თბილისელმა მუსლიმებმა შემოსეულ მტერს გაუღეს ქალაქის კარიბჭე და მოხდა მთელი მოსახლეობის განადგურება. არ დაინდეს არც თბილისელი მუსლიმები, რომლებმაც უღალატეს საკუთარ თანამოქალაქეებს და თანაქალაქელებს მტერი მხოლოდ საერთო რელიგიის გამო ამჯობინეს.

 

 

"ვითარ ჩჩვილნიცა ძუძუთაგან დედისათა აღიტაციან და წინაშე დედისა ქვაზეც დაანარცხიან, და რომელსამე თუალნი წარსცვიდიან და რომელსამე ტვინი დაეთხიის. და უკანის დედანი მოიკვლოდიან. ბერნი უწყალოდ ფოლოცთა შინა ცხენთა მიერ დაითრგუნვოდეს ჭაბუკნი დაეკუეთებოდეს, სისხლისა მდინარენი დიოდეს, ტვინი კაცთა, დედათა, ბერთა, ჩვილთა თმა და სისხლი, თავნი მხართაგან განშორებული, ნაწლევნი ცხენთა მიერ დათრგუნვილნი ურთიერთას აღრეულ იყო. არა ჰყოფდეს წყალობასა, რამეთუ რომელნიმე დანითა იღლიასა დასობილნი, სხუანი მკერდსა დაცემითა, რომელნიმე მუცელსა და ზურგსა გამიგმირებოდეს."

 

 

მრავალი ადამიანისთვის დაუჯერებელია, როგორ შეიძლებოდა 100 ათასი ადამიანი ასე მდგარიყო და არაფერი მოემოქმედებინა, თავის რიგს დალოდებოდა, როდის მოკვეთდნენ თავს ან რამდენ ხანს გასტანდა ეს პროცესი, რამდენიმე კვირაც კი არ ეყოფოდა თავების კვეთასო და ამიტომ მთელი ეს ისტორიული ფაქტი გაყალბება ჰგონიათ. საქმე იმაშია, რომ მოხდა 100, 000-იანი ქალაქის სრული ამოწყვეტა. ჯალალ ედ-დინ მინგბურნუ (ან მანგუბერდი, რაც თურქულად ნიშნავს ღვთივბოძებულს), სიონზე დაშენებულ "ბილწ საჯდომზე" იჯდა და იქიდან დასცქეროდა ქართველთა გენოციდს, იმას თუ როგორ დაუნდობლად ჩეხავდნენ მისი თანამებრძოლები თბილისელ ქრისტიანებს, ებრაელებს და თავად მუსლიმებსაც კი. ზოგი მახვილით, ზოგიც ხმლით, ზოგიც შუბითა და დანით და მტკვარში ხიდებიდან ჰყრიდნენ მკვდრებსა და დაჭრილებს. მტკვარი გვამებით ისე ამოივსო, რომ მდინარის ერთი ნაპირიდან მეორეზე გადასვლა ფეხის დაუსველებლად შეიძლებოდაო - გადმოგვცემს მატიანე. ხიდზე რამდენიმე ასეული ადამიანი დააყენეს და როდესაც ქალაქში გარშემო ასეთი რამ ხდებოდა და სრული სასაკლაო იყო მოწყობილი, ხატებზე ფეხის დაბიჯება უბრძანეს, მაგრამ ამ ხალხმა სიკვდილი არჩია და მოწამეობრივად აღესრულა. მათ სახელზე, ერთი დღის განმავლობაში მთელი ქალაქის მასშტაბით სრულად ამოჟლეტილ ასი ათას თბილისელს მოწამის სახელი მიენიჭა.

 

 

"მრავალთა უკუე ბრწყინვალე ძლევა აჩუენეს არა თავსდებად შეურაცხებად წმიდათა ხატთა და დატევებად სჯულისა. ხოლო მრავალი სიმრავლე მამათა და დედათა იპოვა ახოვნად, რომელთა მიიღეს გვირგვინი წამებისა, რომლისა აღრიცხვა შეუძლებელ არს სიმრავლისათვის რამეთუ ვგონებ ვითარმედ ათ ბევრ (ძვ. ქართულად ნიშნავს ასი ათასს) აღიწია რიცხვი მოკლულთა." გადმოგვცემს ქართლის ცხოვრება.

ჯალალ ედ-დინს, იგივე ჯალალ ედ-დინ მანგუბერტის (ან მინგბურნუს) დღეს ძეგლი უდგას უზბეკეთის ქალაქ ურგენჩში, რომელიც კვარაზმელთა იმპერიის დედაქალაქს წარმოდგენდა.