Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Խորհրդային կարգախոսները՝ Աստվածաշնչից ու բուդդիզմից

ԼԱՅՖ

Մենք գիտենք, որ...

ԽՍՀՄ–ի քարոզչական բոլոր հայտնի կարգախոսները («Կրոնը ափիոն է ժողովրդի համար», «Յուրաքանչյուրից՝ ըստ ընդունակությունների, յուրաքանչյուրին՝ ըստ պահանջի», «Պրոլետարիատը ոչինչ չունի կորցնելու իր շղթաներից բացի», «Պրոլետարիատի դիկտատուրա», «Պրոլետարնե՛ր բոլոր երկրների, միացե՛ք» և այլն) պատկանում են Մարքսին, Էնգելսին, Լենինին կամ էլ, ասենք, Տրոցկուն, մի խոսքով՝ հեղափոխության գաղափարախոսներին։ 

Իրականում այդպես չէ։

Պարզվում է, որ այդ բոլոր կարգախոսները կապ չունեն հեղափոխության գաղափարախոսների հետ։ Բացառությամբ մի քանի կարգախոսների, մնացած բոլորը փոխառված են տարբեր ժամանակների հանրահայտ մարդկանց խոսքերից։ 

Քարոզչությունը քաղաքական, փիլիսոփայական, գիտական, գեղարվեստական և այլ գաղափարների տարածումն է, իսկ ավելի նեղ իմաստով այն ընկալվում է քաղաքական ու գաղափարական համատեքստում: Քարոզչության սուբյեկտ են որոշակի սոցիալական խմբերը, ԶԼՄ–ները, իսկ օբյեկտը հասարակությունն է, որին էլ ուղղված է քարոզչությունը հասարակական կարծիքի ձևավորման նպատակով: Այն գոյություն ունի հնագույն ժամանակներից, սակայն զանգվածային կիրառումը սկսվել է 1–ին համաշխարհային պատերազմի տարիներին, երբ պետք էր համախմբել հասարակությանը և բարձրացնել մարդկանց ոգին: Քարոզչությունը կատարվում է տվյալ ժամանակաշրջանի հայտնի միջոցներով (ֆոտո, ռադիո, տպագրություն և այլն): Պատկերացրեք, որ ԽՍՀՄ–ի ժամանակ հանրահայտ «Ով չի աշխատում, նա չի ուտում» կարգախոսը, ինչքան էլ զարմանալի է, վերցված է Աստվածաշնչից։ Նման իմաստով խոսք նշված է Նոր կտակարանում և համարվում է, որ այն պատկանում է Պետրոս առաքյալին։ Նմանատիպ արտահայտություն առկա է նաև զեն–բուդդիզմում, մասնավորաբար՝ «Զենի 101 պատմությունները» հանրահայտ գրքի 83–րդ գլխում. «Ով չի աշխատում, նա չի ուտում»։ Հակառակ նրան, որ կոմունիստները որպես կարգախոս վերցնում են Սուրբ գրքի խոսքերը, նրանց հայտնի կարգախոսներից մեկն էլ «Կրոնը ափիոն է ժողովրդի համար» կարգախոսն է։ Այս դեպքում ևս սրա հեղինակը ոչ մի կապ չունի հեղափոխության հետ։ Այս խոսքերը պատկանում են գերմանացի գրող Նովալիսին։ Վերջինս 1798 թվականին գրել էր. «Ձեր, այսպես կոչված, կրոնը ազդում է ափիոնի պես, այն ուժերը ավելացնելու փոխարեն գայթակղում է և խլացնում ցավերը»։

«Յուրաքանչյուրից՝ ըստ ընդունակությունների, յուրաքանչյուրին՝ ըստ պահանջի» հանրահայտ կարգախոսը իր էությամբ արտահայտում է, այսպես կոչված, «կոմունիզմի սկզբունքը» և անգամ մտել է ԽՍՀՄ–ի 1936 թվականի Սահմանադրության մեջ։ Այս խոսքերի հեղինակ ֆրանսիացի քաղաքական գործիչ, տնտեսագետ, հրապարակախոս և փիլիսոփա ՊիերԺան Պրուդոնը (1809–1865) համարվում է անարխիզմի առաջին գաղափարախոսներից մեկը, իսկ մարքսիստների կողմից համարվել էր մանրբուրժուական սոցիալիստ և թշնամի, բայց դա չէր խանգարում նրա խոսքերը ամրագրել Սահմանադրությունում։ Կոմունիստների ամենակարևոր՝ «Պրոլետարնե՛ր բոլոր երկրների, միացե՛ք» կարգախոսի հեղինակն էլ գերմանացի քաղաքական գործիչ Կարլ Հերման Քրիստիան Ֆրիդրիխ Շապպերն է (1812– 1870)։ Վերջինս, իհարկե, ԽՍՀՄ–ում չի համարվել թշնամի, քանի որ նա սոցիալիստ է եղել, այնուամենայնիվ, ոչ մի տեղ չի նշվել, որ այս կարևոր կարգախոսը նրանն է։ Եվս մի հանրահայտ կարգախոս՝ «Պրոլետարիատը ոչինչ չունի կորցնելու իր շղթաներից բացի», պատկանում է հեղափոխականի, բայց ոչ կոմունիստի, սրա հեղինակն էլ ֆրանսիայի հեղափոխության առաջնորդ Մարատն է։ Եվս մեկ հեղափոխական ֆրանսիացու՝ Լուի Օգյուստ Բլանկիին է պատկանում «պրոլետարիատի դիկտատուրա» ձևակերպումը։ Ի դեպ, Բլանկին իր կյանքի 37 տարին անցկացրել է բանտերում։ «Мы не рабы, рабы немы» ռուսերենով լավ հնչող կարգախոսի (հայերենով ստացվում է՝ մենք ստրուկ չենք, ստրուկները համր են) հեղինակները ևս հեղափոխության առաջնորդները չեն։ Այն առաջին անգամ գրվել է անհայտ հեղինակի՝ 1919 թվականին լույս տեսած «Կորչի անգրագիտությունը. այբբենարան մեծահասակների համար» առաջին խորհրդային այբբենարանում։ 

«Քաղաքացինե՛ր, պահեցե՛ք ձեր փողերը Խնայողական դրամարկղներում» (ԽՍՀՄ–ի բանկում) հանրահայտ կարգախոսի հայտնվելու պատմությունը ընդհանրապես զավեշտալի է։ Այս կարգախոսը ԽՍՀՄ–ի բանկային համակարգը փոխառել էր Գայդայի «Իվան Վասիլևիչը փոխում է մասնագիտությունը» հանրահայտ կատակերգական գեղարվեստական կինոնկարից, ուր կողոպտիչ Ժորժ Միլոսլավսկին, թալանելով ատամնաբույժ Շպակի տունը, ասում է՝ «Քաղաքացինե՛ր, պահեցե՛ք ձեր փողերը Խնայողական դրամարկղներում», ապա հեգնանքով ավելացնում «Իհարկե, եթե փող ունեք»։

Կամո Խաչիկյան

Փաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխելՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվել Արտառոց դեպք՝ Գեղարքունիքում․ հայրը կասկածվում է դստերը ծեծելու և սեռական հարաբերության փորձի համար Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Բոլոր ծրագրերը պետք է սպասարկեն Արցախ մեր հավաքական, անվտանգ ու արժանապատիվ վերադարձի տեսլականին Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է. ԹաթոյանՍեպտեմբերից աշակերտներն այլևս գնահատական չեն ստանա Ադրբեջանի ՄԻՊ-ն օկուպացված Ստեփանակերտում հանդիպել է այնտեղ մնացած արցախցիների հետ «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանԱզատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»Ու՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Հայաստանը վերածվում է Արեւմուտքի՝ ծայրահեղ վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի․ Զախարովա ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության հետևանքով տուժածների թիվն աճել է Ռուսաստանը չի պատրաստվում կռվել ՆԱՏՕ-ի հետ, սա ուղղակի անհեթեթություն է. Պուտին Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Նավթի գներն աճել են Ոսկու գինն աճել է «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»