Ինչո՞ւ է փոխվարչապետ Տիգրան Ավինյանն ինքն իրեն հակասում
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԵրբ հոկտեմբերին էներգետիկ փորձագետներն ու մասնագետները պնդում էին, որ գազի սակագինը հնարավոր է նվազագույնը 10 %–ով նվազեցնել, այն ժամանակ կառավարությունը ձկան նման լուռ էր: Մասնագետներն ասում էին, որ գազի գնի իջեցում հնարավոր է ոչ միայն կորուստների նվազեցման, այլ որոշ այլ հանգամանքների վերանայման շնորհիվ: Եվ չնայած կորուստների նվազեցման հարցն այն ամենաերևացող փաստարկն էր, որտեղ շատ սխեմաներ են թաքնված, բայց մասնագետների վերլուծությունները ցույց տվեցին, որ դրանից բացի շատ այլ նեղ մասնագիտական մութ հարցեր կան, որոնք նույնպես շուտափույթ վերանայման կարիք ունեն:
«Կորուստները նվազեցնելու ճանապարհը սակագնի իջեցման վրա ազդող գործոններից թեև հիմնականն է, սակայն միակը չէ: Մեր աշխատանքային խումբը դեռևս հոկտեմբերին պաշտոնապես կառավարությանն է հանձնել մեր հիմնավորումներն այն մասին, թե ինչ եղանակներով է հնարավոր իջեցնել գազի սակագինը: Հավանաբար մեր կողմից ներկայացված տասը էջանոց փաստաթուղթը վարչապետն ամբողջությամբ չի կարդացել, բայց ուղարկել է փոխվարչապետ Տիգրան Ավինյանին և հանձնարարել՝ քննարկել ու պատասխանել առաջարկին: Ավինյանն, ըստ երևույթին, հարցը քննարկել է Էներգետիկայի այն ժամանակվա նախարար Գարեգին Բաղրամյանի, Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնակատար Սողոմոնյանի հետ, միգուցե նաև «Գազպրոմ Արմենիայի» ներկայացուցչի հետ, և նոյեմբերի 14–ին մեզ վերադարձրին վարչապետի հետևյալ հանձնարարությամբ՝ տալ մեր հակափաստարկները Ավինյանի վերոհիշյալ խմբի քննարկումների բացասական եզրահանգումներին»,– ասաց 1992–93թթ. Էներգետիկայի նախկին փոխնախարար, էներգետիկ հարցերով փորձագետ, աշխատանքային խմբի անդամ Էդվարդ Արզումանյանը:
Ավինյանի կողմից ներկայացված մերժման մասին մեկնաբանությունների փաթեթի վրա վարչապետ Փաշինյանն ավելացրել է, որ եթե աշխատանքային խումբը ներկայացվածի մասին հակափաստարկներ ունի, կարող է ներկայացնել: Բնականաբար, մասնագիտական խումբն այս անգամ մերժումների հակափաստարկներ է մշակել և ուղարկել վարչապետին, սակայն դրանից հետո սկսվել է ամենահետաքրքիր՝ լռության կամ պաուզայի շրջանը:
«Ես ինչքանով տեղեկացված եմ, դրանից հետո վարչապետն իր էներգետիկայի գծով խորհրդականին այլևս չի ընդունել և այդպես էլ չի տեղեկացել, թե իրականում մենք ինչ հակափաստարկներ ենք ներկայացրել: Ուզում եմ նաև նշել, որ Ամանորից առաջ և հետո երկու անգամ վարչապետի մամուլի քարտուղարը և Ավինյանի խոսնակը հայտարարեցին, որ ճիշտ չեն այն լուրերը, թե իրենք աշխատանքային խմբի հակափաստարկները չեն ընդունել: Իրենք ասացին, որ մեր կողմից ներկայացված փաստարկներն ի գիտություն են ընդունել: Այսինքն, մեր փաստարկները ներկայացնելուց երկու ամիս է անցել, մենք այդ մասին այդպես էլ պաշտոնապես ոչինչ չենք իմացել, բայց լրագրողների հարցերին պատասխանելիս պարզվեց, որ իրենք մեր ներկայացրած փաստարկները դեռևս նոյեմբերին ի գիտություն են ընդունել, թեև դրանից հետո մենք, մեր աշխատանքային խումբն այդպես էլ չենք շարունակել աշխատել»,– ասաց Է. Արզումանյանը:
Ստացվում է, որ իրականում ներկայացված հիմնավորումները կառավարությունում չեն մերժել, իսկ երբ պարզ է դարձել, որ ռուսական կողմը հունվարից բարձրացնում է գազի սակագինը, երբ կառավարությունը արդեն նեղն է ընկել, որոշել է հոկտեմբերին աշխատանքային խմբի կողմից ներկայացված հիմնավորումներից օգտվել: Հետաքրքիրն այն է, որ այդ աշխատանքային խմբի անդամները մինչ օրս ո՛չ վարչապետի, ո՛չ էլ փոխվարչապետ Ավինյանի կողմից պաշտոնապես ո՛չ գրավոր, ո՛չ էլ բանավոր որևէ շնորհակալական խոսք այդպես էլ չեն ստացել: Այսինքն, եթե փոխվարչապետ Ավինյանն ի սկզբանե կարծում էր, որ աշխատանքային խմբի ներկայացրած 10 %–ով գազի սակագինը նվազեցնելու մասին հիմնավորումները ենթակա են մերժման, ապա ինչո՞ւ է հիմա ինքն իրեն հակասում, իր եզրակացությանը 100 %–ով հակասող մտքեր հայտնում և զարմանալիորեն նույն այն փաստարկները կրկնում՝ առանց հիշատակելու, որ ընդամենը կարճ ժամանակ առաջ ինքը դեմ է եղել նման մոտեցմանը:
«Կորուստներն առնչվում են նաև մեծ կոռուպցիոն սխեմաների, որոնցով պետք է համապատասխան մարմինները հետաքննություն անեն: Վարկած կա, որ գուցե վարչապետը սարսափելի զբաղված է, և մեր գրած 10 էջը կարդալու ժամանակ չունի, և այդ է պատճառը, որ իր տեղակալների կարծիքին է ապավինում: Բայց վարչապետը պետք է հաշվի առնի, որ իրեն ներկայացվող կարծիքները կարող են տարբեր նպատակների վրա հիմնված լինել: Եվ եթե պարոն Փաշինյանը ժամանակ գտնի և մեր աշխատանքային խմբին հրավիրի հանդիպման, քանի որ մենք տարիների փորձ ունեցող էներգետիկներ ենք և շատ լավ ենք պատկերացնում, թե այսօրվա համակարգն ինչպես է գործում, մենք ամեն ինչ մանրամասն կբացատրենք վարչապետին, և իր համար շատ հարցեր պարզ կլինեն»,– ասաց Է. Արզումանյանը:
Ի դեպ, փորձագետների, մասնագետների կողմից ուսումնասիրվում է նաև էներգետիկայի անցյալին վերաբերող այլ հարցեր ու դրվագներ նույնպես, որոնք պակաս հետաքրքիր ու աղմկահարույց բացահայտում չեն լինի: Բայց ո՛չ հասարակության, ո՛չ էլ առավել ևս աշխատանքային խմբի անդամների համար այդպես էլ պարզ չդարձավ, թե փոխվարչապետ Ավինյանն ի սկզբանե ինչո՞ւ էր դեմ եղել մասնագետների առաջարկներին և փաստարկներին, և ինչպե՞ս պատահեց, որ հանկարծ այն նույն բանը հայտարարեց, որը մի քանի ամիս առաջ հիմնովին մերժել էր: Սրանք հարցեր են, որոնց պատասխանը հասարակությունը պետք է ստանա: Այլապես կստացվի, որ կա՛մ նոր իշխանությունների մասնագիտական հմտությունները չեն ներում իրականությունը հասկանալու և եզրակացություններ անելու համար, կա՛մ այլ՝ ավելի հեռուն գնացող պատճառներ կան, որոնց բացահայտմամբ արդեն այլ մարմիններ պետք է զբաղվեն:
ԱՐՄԻՆԵ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ