Հայկական զորախումբ Սիրիայում. ռուսական կողմին դուր գալու հակասական հետևանքը
ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆՍիրիա զորախումբ ուղարկելու շուրջ ակտիվ քննարկումները շարունակվում են՝ հաշվի առնելով ոչ միայն խնդրի միջազգային նրբերանգները, այլև պաշտոնական հավաստիացումների և պարզաբանումների հակասականությունը: Մի կողմից հայտարարվում է, որ մեկնել է ոչ թե զորախումբ, այլ մասնագետների խումբ, մեկ այլ կողմից հայտարարվում է, որ այդ որոշումը կայացվել է Հայաստանի և Սիրիայի միջև եղած համագործակցության պայմանագրի շրջանակներում, որը կնքվել է 2001թ.–ին, բայց չի նշվում, որ այդ համագործակցությունը ռազմատեխնիկական է: Սիրիական կողմի հետ համապատասխան փաստաթուղթը նշվում է, որպեսզի ստվերվի ռուսական կողմի հետ հայկական զորախմբի առնչության փաստը, իսկ այդ փաստը մեկնաբանվում է կիսատ. ռուսական կողմին վերագրվում են բացառապես լոգիստիկ գործառույթներ: Անհասկանալի է նաև, որ հայկական զորախումբ երկրից դուրս մեկնում է առանց կառավարության համապատասխան որոշման՝ պատասխանատվությունը գցելով ՊՆ–ի վրա, ինչպես նաև առանց համապատասխան խորհրդարանական քննարկումների:
Այսինքն, վերոնշյալ փաստերի համադրումից ակնհայտ է, որ առնվազն առկա է որոշակի տեխնիկական անփութություն, իսկ ավելի իրատեսական հայացքի դեպքում տեսնում ենք, որ ռուսական կողմին անհապաղ դուր գալու ջանքերի արդյունքում կա որոշակի հակասականություն հնչող հայտարարություններում:
Այս հակասականությունն ավելի է սրվում, եթե նկատի ունենանք, թե ինչպես ժամանակին հակառուսական դիրքավորվող շրջանակներ հիմա ակտիվորեն գովերգում են Սիրիա զորախումբ ուղարկելու որոշումը: Խոսքը այն նույն շրջանակների մասին է, որոնք ժամանակին պատրաստ էին աղմուկ բարձրացնել ու այդ աղմուկը ամիսներով չդադարեցնել, եթե Հայաստանը որոշեր չմասնակցել ՆԱՏՕ–ի որևէ զորավարժության:
Ինչևէ: Զորախմբի գործուղումն արդեն կայացած փաստ է: Խնդրի սկանդալայնությունը որոշակիորեն մեղմվում է՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ Հայաստանը Սիրիայի հետ ունեցել է ավանդական բարեկամական հարաբերություններ: Սա ներքին լսարանի համար համոզիչ փաստարկ է: Սակայն արտաքին լսարանի համար ռուսական լոգիստիկայով, իսկ մեծ հաշվով ռուսական հովանու ներքո և ռուսական նախաձեռնությամբ հայկական զորախումբը դիտվելու է որպես արտաքին քաղաքական կուրսի փոփոխության հստակ ազդակ:
Ազդակն, իհարկե, նոր չէ: Նախորդ իշխանությունն էլ էր նմանատիպ ազդակներ տալիս, ու դրանց հիմքում կրկին ռուսական կողմին դուր գալու հանգամանքն էր: Պարզապես նախկինում այդ ազդակները մեկնաբանվում էին որպես լեգիտիմության դեֆիցիտից բխող քայլեր: Այժմ, երբ լեգիտիմության հարցը քննարկումներից դուրս է, հարց է ծագում՝ որն է նման պրոռուսական ակտիվ քաղաքական կուրսի իմաստը: Պաշտոնապես հայտարարվում է, թե սրանով հայ–ռուսական հարաբերությունները բարձրացվում են նոր մակարդակի: Թե ինչպես են այդ հարաբերությունները բարձրանալու նոր մակարդակի Սիրիայում, որտեղ բոլորը պատերազմում են բոլորի դեմ, ու կոնֆլիկտի լուծման հեռանկարները գնալով մշուշոտ են դառնում, դժվար է ասել: Դժվար է նաև ասել, թե բացի սիմվոլիկ ներկայությունից, ինչ ենք մենք կարողանալու անել նույն Սիրիայում: Կամ ինչ կարող էինք անել, բայց չէինք անում ու հիմա ստիպված ենք անել, բայց ռուսական նախաձեռնության ներքո:
Հայ–ռուսական բազմաշերտ հարաբերությունների վերանայումը, փաստորեն, սկսվել է ռուսական կողմին ամեն գնով դուր գալու և հանուն դրա հապճեպ, հակասական ընթացակարգերով որոշումներ կայացնելով:
Մեծ հաշվով, այս փնթիությունն ու որոշման քաղաքական մոտիվը հուշում են, որ լեգիտիմության գործոնը փաստորեն չի օգնում ու չի դառնում երկնքից մանանա, ինչպես ներկայացվում էր նախկինում:
ԼԵՎՈՆ ՄԱՐԳԱՐՅԱՆ