Գերավճար-կանխավճար «պրակտիկան» վերացել է էլեկտրոնային համակարգի ներդրումից հետո
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ2019–ի կառավարության ծրագրում կա մի դրույթ, որում ասվում է, որ հարկային մարմինը չպետք է միջամտի օրինապահ հարկ վճարողների գործունեությանը հաճախակի ստուգումներով, գերավճարներով և կանխավճարներով ծանրաբեռնի բիզնեսին: Օրինապահ հարկ վճարողը չպետք է նկատի հարկային վարչարարությունը, թեև նա էլ պետք է ենթարկվի մշտադիտարկման, որպեսզի երաշխավորվի վերջիններիս օրինապահ լինելը:
Այս դրույթից պարզ է դառնում, որ իսկապես, կառավարությունը մտադիր է հաճախակի ստուգումների տխուր ավանդույթը վերացնել, բայց երբ խոսք է գնում գերավճարների, կանխավճարների մասին, ակամայից ցանկություն է առաջանում պարզել, թե իրականում արդյո՞ք այն դեռ օրակարգային հարց է մնացել: Նման դեպքերում ակամայից հիշում ենք նաև ՊԵԿ–ի երբեմնի կոշտ հարկային վարչարարությունը և մահակների քաղաքականությունը, երբ ամեն եռամսյակի ավարտին ու տարեվերջին մեծից փոքր բոլոր տնտեսվարողների գրպանները մի լավ դատարկվում էին, իսկ չմուծվողների հանդեպ էլ աշխարհի տույժ ու տուգանքներն էին կիրառվում:
Եթե չենք սխալվում, նման մոտեցման «մեջքն» առաջինը կոտրեց վարչապետ Կարեն Կարապետյանը, քանի որ լավ իմանալով խոշոր բիզնեսի հոգսերը՝ փորձեց վերջ տալ նման մոտեցմամբ բյուջե լցնելու խաչատրյանական այդ պրակտիկային: Բայց երբ տարիներ անց, այն էլ նոր իշխանությունների օրոք նման եզրույթ կրկին տեղ գտավ կառավարության ծրագրում, անկեղծ ասած, մնում է հարցն ուղղել խոշոր բիզնեսի ներկայացուցիչներին՝ հասկանալու համար, թե ինչու է հանկարծ կառավարությունը կրկին հիշել ու մտահոգվել գերավճարներ–կանխավճարներ մարտավարության պատճառով:
Պարզելու համար, թե խոշոր բիզնեսի ներկայացուցիչների հանդեպ նման քաղաքականություն ներկայում արդյո՞ք վարվում է, թե՞ ոչ, «Փաստը» զրուցեց մի քանի խոշոր տնտեսվարողների հետ:
«Արփա–Սևան» ԲԲԸ գլխավոր տնօրեն Պարույր Հակոբյանն ասաց, որ կիսում է կռավարության այս մոտեցումը, և փաստեց, որ անկախ նրանից՝ ընկերությունը մեծ է, միջին, թե փոքր, ստուգումները պետք է լինեն հերթական:
«Արտառոց դեպքերում միայն կարելի է արտահերթ ստուգում իրականացնել, իսկ ինչ վերաբերում է գերավճարներին՝ դա խնդիր էր, բայց միասնական հաշիվ ներդնելուց հետո այդ հարցը նույնպես վերացել է: Էլեկտրոնային համակարգը շատ լավ է աշխատում: Դրա արդյունքում հարկատու–հարկային մարմիններ հարաբերությունները բավականին թափանցիկ են դարձել: Շատ կարևոր մի առավելություն էլ կա, որ այդ համակարգն օգտագործելով, օրական կտրվածքով հարկային մարմինները տեսնում են կազմակերպության կատարած սխալները և անմիջապես հուշում են հաշվապահական թերացումների մասին: Դա հնարավորություն է տալիս անմիջապես ուղղել սխալը, իսկ եթե սխալ չէ, ապա պարզաբանում ներկայացնել, թե ինչու է այդպես ստացվել: Այսինքն, այսօրվա դրությամբ կարող եմ ասել, որ ընկերություններ–հարկային մարմիններ կապը զուտ համագործակցության շրջանակներում է: Արդեն բավականին ժամանակ է՝ նման ոճով ենք աշխատում, մենք շատ գոհ ենք և շարունակում ենք այդ ոճով աշխատել»,– ասաց Պարույր Հակոբյանը:
Նա նաև նշեց, որ գերավճարների գաղափարն այլևս անիմաստ է դարձել, քանի որ նոր համակարգի պայմաններում ինչքան գումար էլ մուտք արվի համակարգ, եթե տվյալ գումարին կցված հաշվետվություն չլինի, ապա այն հարկային եկամուտ չի համարվի:
«Ինչքան ուզում եք գումար փոխանցեք, միասնական համակարգի պայմաններում այդ գումարը չի կարող օգտագործվել, մինչև տվյալ գումարին կցված հաշվետվություն չլինի: Ինչ վերաբերում է ՊԵԿ–ի հետ համագործակցությանը, ապա այն գնալով բարելավվում է: Անկեղծ լինելու համար ասեմ նաև, որ, իհարկե, կատարելագործվելու դեռ շատ տեղ ունենք, բայց անհամեմատ բարելավվել է իրավիճակը: Հավելեմ նաև, որ թե՛ այս մոտեցումը, թե՛ ներդրված այս համակարգը բիզնեսին շատ է օգնում և շատ կարևոր դեր ու նշանակություն ունի երկրի զարգացման համար»,– ասաց Պ. Հակոբյանը:
Մենք զրուցեցինք նաև «Տոնուս–Լես» ընկերության տնօրեն Լևոն Հակոբյանի հետ, ով նույնպես հավաստիացրեց, որ երկար ժամանակ է՝ գերավճարների թեման դուրս է եկել շրջանառությունից: Իսկ խոշոր բիզնես–հարկային փոխհարաբերությունների մասին էլ նշեց, որ դրանք նորմալ հունով ընթանում են:
ԱՐՄԻՆԵ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆ