«Այս հարցում իշխանությունները խիստ կաղում են»
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆԽնդիրն օրակարգ ձևավորելը չէ, որովհետև օրակարգ կարելի է նաև մեխանիկորեն ձևավորել: Այսինքն, կարելի է բերել երկրորդական, երրորդական նշանակության օրենսդրական նախաձեռնություններ, և դրանով ցույց տալ, որ բավականին հարուստ օրակարգ կա: Խոսելով խորհրդարանի գործունեության, մեղմ ասած, ոչ հարուստ օրակարգի ու կարճ տևած հերթական նիստերի մասին՝ մեզ հետ զրույցը նման դիտարկմամբ սկսեց քաղտեխնոլոգ Արմեն Բադալյանը:
Որպես պատճառ, քաղտեխնոլոգը առաջինը ռազմավարական, երկրորդը՝ մարտավարական խնդիրներն է առանձնացնում:
«Խնդիրն օրենսդրական նախաձեռնությունների քանակը չէ, խնդիրը որակն է, և այս հարցում այսօրվա իշխանությունները խիստ կաղում են: Եվ սա իր պատճառն ունի, որովհետև իշխանափոխությունից հետո իշխանության եկած ուժը պատկերացումներ չուներ երկրի կառավարման ապագայի վերաբերյալ: Առաջին հերթին պարզ չէր, թե Հայաստանի զարգացման վեկտորը որն է: Կամ ո՞րն է այն տեսլականը, որին ձգտում է հասնել Հայաստանը: Սա շատ կարևոր է, որովհետև եթե դու տալիս ես երկրի զարգացման վեկտորը կամ տեսլականը, և ուզում ես հասնել դրանց, բնականաբար, պետք է նաև օրենքներ ունենաս: Երբ այդ տեսլականը կա, դու արդեն գիտես՝ ի՞նչ օրենքներ բերել, ի՞նչ օրենսդրական փաթեթներ պետք է կյանքի կոչել: Իսկ այդ ճանապարհով գնալու համար բազմաթիվ օրենքներ պետք է բերվեն, բայց քանի որ չկա տեսլական, դու ուղղակի իմաստ չես տեսնում՝ ի՞նչ օրենք բերես»,-ասաց նա:
Անցնելով երկրորդ՝ մարտավարական խնդրին, նա ընդգծեց. ««Իմ քայլը» խմբակցությունում ընդգրկված պատգամավորները մեծամասամբ պատահականորեն են հայտնվել ԱԺ-ում: Հայտնվել են զուտ նրա համար, որ վարչապետին կամ նրա շրջապատին ծանոթ մարդիկ են, և նրանք, ինչպես վարչապետն այլ առիթով ասել է, հավել յալ արդյունք չեն ստեղծել: Նրանք պատկերացում չունեն բոլոր բնագավառներում առկա բազմաթիվ այն հարցերի վերաբերյալ, որոնք այսօր քննարկման դրվելու անհրաժեշտություն ունեն: Բոլոր ոլորտներում անհրաժեշտ օրենքների ընդունման կարիք կա: Բայց քանի որ այդ մարդկանց մեծամասնությունը պատկերացում չունի այդ բնագավառներից, օրենսդրական նախաձեռնություններով հանդես չեն գալիս: Ընդդիմությունն իր ուժերի չափով որքան կարողանում է, բերում է օրենքներ, բայց այդ նախաձեռնությունների մի մասը իշխող ուժը մերժում է: Արդյունքում դրանք անգամ ԱԺ մեծ օրակարգ չեն մտնում: Սա իր հերթին ևս թուլացնում է ԱԺ աշխատանքի որակը: Իսկ հայեցակարգեր ստեղծելու, մշակելու ուղղությամբ բացարձակապես աշխատանքներ չեն կատարվում»:
Ա. Բադալյանը շեշտեց՝ խորհրդարանը, որպես օրենսդիր բարձրագույն մարմին, չի գտնվում իր բարձրության վրա: «Կա նաև այնպիսի օրենսդրական նախաձեռնությունների կարիք, որոնց արդյունքում ԱԺ-ի վերահսկողության դերը կբարձրանա, բայց դա ևս չի կատարվում: Եթե վերոնշյալ ռազմավարական և մարտավարական խնդիրները չհաղթահարվեն, ապա ԱԺ աշխատանքները կլինեն այնպես, ինչպես հիմա են: Իհարկե, օրակարգը որոշ չափով կլրացվի, որովհետև երեկ կառավարությունն արդեն հավանություն տվեց կառավարության կառուցվածքի մասին նախագծին: Դա կբերվի, կընդունվի, որոշ ժամանակ հետո Հարկային օրենսգրքի նախագիծը կբերվի, կընդունվի, բայց հետո ավելի լուրջ փաստաթղթեր այլևս չկան: Ամենամեծ խնդիրն այս պահին դա է, որովհետև այժմ Հայաստանի ներքաղաքական կյանքում զարգացման դրական օրակարգ չկա, իսկ եթե այն չկա, ապա քաղաքական կյանքը կամաց-կամաց սկսում է լճանալ, ինչի հետևանքը մենք արդեն տեսնում ենք, այն է՝ ԱԺ ոչ լիարժեք աշխատանքը»,-ասաց նա՝ հավելելով, որ սա հետևանքն է այն գործընթացի, որը հիմա է տեղի ունենում:
«Իրականում զբաղված ենք ինչ-որ օպերատիվ հարցեր լուծելով, վարչապետի պատկերացումները կյանքի կոչելով. տեսնում ենք, որ իշխող քաղաքական ուժի մոտ կա այն հոգեբանությունը, ինչը կար նախորդ իշխանության ժամանակ: Այսինքն, երբ իշխող կուսակցության նախագահը ինչ-որ տեսակետ էր հայտնում, և բոլորը հետո սկսում էին ասել, որ դա ամենաճիշտ կարծիքն է և դրանով պետք է շարժվել: Այս պահին նույնն է, և հիմա օպերատիվ կառավարման ինչ-որ հարցեր են լուծում»,-ասաց նա՝ մատնանշելով նաև կառավարության գործունեության համատեքստում առկա խնդիրները, որոշ փաստաթղթերի արտահոսքերը:
«Օրինակ, մշակույթի նախարարությունից դուրս է գալիս ինչ-որ տեղեկանք, որով ինչոր կառույցներ պետք է միավորվեն: Սա բնական է, որովհետև երբ իշխող ուժը չունի մշակույթի զարգացման հայեցակարգ, սկսում են այսպիսի ոչ հստակ տեղեկանքներ պատրաստել: Սա, բնականաբար, հարվածում է մշակույթի կառույցներում աշխատող մարդկանց շահերին, սկսվում է նաև հակազդեցություն: Այսինքն, սկսում են նաև իրենց ծանոթների միջոցով այդ փաստաթղթերը դուրս բերել, քանի որ պետական ապարատում բոլորը չէ, որ համաձայն են իշխող քաղաքական ուժի քաղաքականությանը: Մյուս օրինակը պետական համակարգում աշխատող 10 հազար քաղաքացիների կրճատման մասին տեղեկությունն է: Եթե հարվածում ես մարդկանց շահերին, բնական է, որ պաշտպանվելու ձևեր պետք է գտնեն: Այդ ձևն այս պահին այդ փաստաթղթերի հրապարակայնացումն է: Ու թեև իշխանությունը հայտարարում է, որ թափանցիկ է, հրապարակային, բայց շատ դեպքերում ոչ հրապարակային է, և արդյունքում ունենում ենք այն, ինչ ունենում ենք: Իհարկե, այստեղ կարելի է, այսպես ասած, չակերտավոր մեղադրանքներ հնչեցնել, թե դրանք հանրապետականների կողմից ներդրված լրտեսներն են, որոնք հարվածում են իշխանություններին, սաբոտաժ են անում: Բայց իրականում պետք է հասկանալ, որ այստեղ հանրապետականների լրտեսների ու սաբոտաժի խնդիր չկա: Մարդիկ ուզում են հասկանալ՝ այդ քաղաքականությունը որքանո՞վ է իրենց վրա ազդելու: Եվ, բնականաբար, պետք է քայլեր ձեռնարկեն՝ ծանոթանալու իրենց սպասվող ճակատագրին»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ