«Սև-սպիտակի» տրամաբանությունից անդին
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆՆիկոլ Փաշինյանի ու Իլհամ Ալիևի սպասվող հանդիպումից առաջ ԵԱՀԿ Մինսկի համանախագահությունը հանդես է եկել ծավալուն հայտարարությամբ, որը բովանդակային առումով նոր ասելիք չունի, սակայն իր մեջ պարունակում է որոշակի ուշագրավ ուղերձներ, որոնք հասցեագրված են թե՛ Երևանին և թե՛ Բաքվին։
Մինչև հայտարարության բովանդակությանն անդրադառնալը՝ նկատենք, որ անթույլատրելի են տեքստի սելեկտիվ մեկնությունները, ընդ որում՝ խոսքը վերաբերում է ինչպես Բաքվից հնչող միակողմանի գնահատականներին, այնպես էլ՝ Հայաստանի որոշ շրջանակների, հատկապես նախկին իշխանության ներկայացուցիչների կողմից շրջանառվող խիստ հոռետեսական կանխատեսումներին։
Իհարկե, միջնորդների հայտարարության տեքստում կան գնահատականներ, որոնք, մեղմ ասած, ընդունելի չեն Երևանի համար։ Մասնավորապես, փաստաթղթում կարդում ենք. «...համանախագահները կողմերին հորդորում են զերծ մնալ հայտարարություններից ու գործողություններից, որոնք ենթադրում են տեղում իրադրության փոփոխություն, նախապես որոշում են ապագա բանակցությունների արդյունքը կամ ստեղծում են նախապայմաններ, առանց մյուս կողմի համաձայնեցման պահանջում են ձևաչափի միակողմանի փոփոխություն, կամ ցույց են տալիս պատրաստակամություն վերսկսելու ռազմական գործողությունները»: Անգամ անզեն աչքով նկատելի է, որ սրանով միջնորդներն արձագանքում են Նիկոլ Փաշինյանի հայտնի նախաձեռնությանը, որի նպատակը Արցախը բանակցային գործընթաց վերադարձնելն է։
Ինքնին հասկանալի է, որ Հայաստանի վարչապետի այս հայտարարությունն՝ անկախ բովանդակային գրավչությունից, իրականություն դառնալու գործնական հնարավորություններ չուներ, ինչի մասին, ի դեպ, Եվրամիության պաշտոնյաները Փաշինյանին հասկացրեցին անգամ Բրյուսել կատարած նրա վերջին այցի ժամանակ։ Այս առումով Հայաստանի հետհեղափոխական իշխանությունը պետք է հաղթահարի էյֆորիկ տրամադրությունները ու գիտակցի, որ արտաքին քաղաքականությունը, հատկապես՝ ԼՂ հարցում, պետք է կառուցվի ոչ թե զգայական հայտարարությունների, այլ՝ պրագմատիզմի հենքով։ Այս հարթության վրա նախօրեի հայտարարությունը սթափեցնող ուղերձ է Երևանի համար։
Մյուս կողմից՝ համանախագահության հայտարարությունը բացահայտում է նաև Բաքվի քաղաքականության սնանկությունը։ Միջնորդներն, իհարկե, զարգացնում են, այսպես կոչված, մադրիդյան սկզբունքները, սակայն հասկացնում են, որ չի կարող գործել «տարածքներ խաղաղության դիմաց» բանաձևը, որը վերջին տարիներին ընկած էր ռուս-ադրբեջանական սեպարատ համաձայնությունների հիմքում։
Այլ խոսքով՝ Մինսկի խմբի համանախագահության հայտարարությունը բավականին բալանսավորված է, ինչը չպետք է սելեկտիվ, ինչպես նաև՝ հուզական, դավադրական գնահատականների տեղիք տա։ Առհասարակ՝ դիվանագիտական տեքստերը պետք է վերլուծել «սև-սպիտակի» տրամաբանությունից անդին։
ՍՈՒՐԵՆ ՍՈՒՐԵՆՅԱՆՑ