Երբ հաջողացնում ես «խայտառակ պատկեր» որակել սեփական պաշտոնավարման ժամանակաշրջանը. orer.am
БЛОГorer.am-ը գրում է.
Առաջիկայում բավականին հետաքրքրիր զարգացումներ են սպասվում հայկական երկրորդ հանրապետությունում: Ինչպես հայտնի է, 2020-ի ապրիլին Արցախում սպասվում են նախագահական ընտրություններ, որոնց արդյունքներն էլ կմատնանաշեն Արցախի առաջիկա հինգ տարիների զարգացման տեսլականն ու հեռանկարները:
Արդեն իսկ հայտնի է, որ, ամենայն հավանականությամբ, նախագահական ընտրություններում առաջադրվելու են Արայիկ Հարությունյանը, Վիտալի Բալասանյանը, Աշոտ Ղուլյանը, չի բացառվում՝ նաև Սամվել Բաբայանը: Երևի թե էլի թեկնածուներ կհայտնվեն:
Նախագահական ընտրություններին ընդառաջ արցախյան քաղաքական ուժերն աստիճանաբար սկսում են ակտիանալ և դիրքավորվել քաղաքական ասպարեզում: Քաղաքական ուժերի ղեկավարները ոչ պաշտոնական, բայց արդեն աստիճանաբար սկսել են նախընտրական արշավը:
Օրինակ, նախօրեին Արցախի նախկին վարչապետ Արայիկ Հարությունյանը լրատվականներից մեկին հարցազրույց է տվել ու անդրադառնալով տնտեսական քաղաքականությանը՝ նշել է, թե տնտեսությունում առկա է «խայտառակ պատկեր, վախենում եմ մտածել՝ ինչքան հետենք», և սա այն դեպքում, երբ նա 10 տարի եղել է տնտեսության պատասխանատուն. և հենց նրա կառավարման տարիներին էլ դատարկվել են Հայաստանի ու Արցախի միջանցքները։
Դեռևս 2009-ին ԼՂՀ խորհրդարանում նույն Արայիկ Հարությունյանը խոսել է առաջիկա զարգացումների և սպասվող քայլերի մասին: Մասնավորապես նա նշել է, թե՝ «Կառավարության հիմնական խնդիրն է համակարգի արդյունավետության բարձրացումն ու կորուստների նվազեցումը, որը մեզ հաջողվել է։Հարությունյանը նույն թվականին մի կարևոր միտք է ասել, ըստ որի՝ «առաջիկա 10 տարիների մեր քաղաքականությունը պետք է լինի ոչ միայն տնտեսական աճի տեմպեր ապահովելը, այլ, գոնե, 2020 թվականին զարգացող երկրների ցուցակում ցուցանիշների առումով առաջատարների մեջ լինելը»: Ակնհայտ է, որ այսօր անլուրջ և հիմնազուրկ է խոսել զարգացող տնտեսության մակարդակի մասին, քանի որ անզեն աչքով տեսանելի է, որ այն հեռու է անգամ բավարար մակարդակից:Իդեպ, դա հաստատում է հենց ինքը՝ Հարությունյանը:
Հարությունյանը առաձին ոլորտների մասին խոսելիս նաև անդրադարձել էր մի շարք կարևոր ուղղությունների. «Ենթակառուցվածքների զարգացման ուղղությամբ ևս զգալի աշխատանքներ են կատարվել` ճանապարհների վերանորոգում, վերակառուցում, գազիֆիկացում, ստեղծվել է «Արցախ ուղիներ» ՓԲԸ-ն, որի համար 700 մլն դրամի տեխնիկա ենք ձեռք բերել»: Պարզապես արձանագրենք, որ այդ ճանապարհները շատ արագ հիմնաքանդվեցին, ինչը խոսում է աշխատանքների ցածր որակի, անբարեխիղճ աշխատանքի և վերահսկողության բացակայության մասին:
Խոսելով գյուղատնտեսության մասին՝ նա նշել էր, թե«գյուղատնտեսության բնագավառում զգալի աշխատանքներ ենք իրականացրել սերմնաբուծության զարգացմանուղղությամբ: Եթե ՀՆԱ-ի ծավալով գյուղատնտեսության արտադրանքը կազմում է 17- 20 մլրդ դրամ, ապա այն կարելի է հասցնել ավելիքան 40-50 մլրդի»:
Համեմատության համար նշենք մի դրվագ ևս. նախկին վարչապետը խոսել է բնակչության ծնելիության աճի մասին, նշելով՝ «Եթե 2007թ. երկրում ծնվել է 2174 երեխա, 2008թ-ին` ավելի քան 2400, որին նպաստել է նաև իրականացվող սոցիալական քաղաքականությունը,ապա 2009թ-ին սպասվում է մինչեւ 3000 ծնունդ»: Սակայն եթե ներկայացնենք ներկայիս իրական պատկերը, ապա պարզ է դառնում, որ 2018 թվականի առաջին եռամսյակի համեմատ 2019 թվականի առաջին եռամսյակում 69 երեխա քիչ է ծնվել, իսկ 2017 թվականին ծնվել է ընդամենը 2336 երեխա:
Հարությունյան ժամանակին ծավալուն անդրադարձ է արել կառավարության էներգետիկ քաղաքականությանը՝մասնավորաբար նշելով, որ «կառավարության հիմնական խնդիրն է համակարգի արդյունավետության բարձրացումն ու կորուստների նվազեցումը, որը մեզ հաջողվել է. Եթե նախկինում համակարգում կորուստները կազմել են ավելի քան 28%, այսօր այն չի անցնում 18%- ից: Համակարգի իրացման ծավալը կազմում է 4 մլրդ դրամ: 18% կորուստները, որոնք մենք նվազեցրել ենք, ահագին գումարների էին հասնում: Բացի կորուստների նվազեցումից, հատուկ ուշադրություն է դարձվում վերազինման աշխատանքներին. Ձեռք ենք բերել սարքավորումներ, նոր տրանսպորմատոր-կայաններ: Առաջիկայում շրջանների համար կներկրվի ժամանակակից տեխնիկա, որը համակարգին ավելի օպերատիվ աշխատելու հնարավորություն կընձեռի: Վթարների դեպքում հնարավոր կլինի ավելի շուտ արձագանքել ու լուծել առաջացած խնդիրները: Միայն օրեր առաջ բաշխիչ ցանցերի համար 1 մլն դոլարի ներդրում է արվել: Կառուցվել է Շուշիի նոր ենթակայանը, փոխվում են համապատասխան հոսքագծերը, և, թերեւս, կարճ ժամանակում կհաջողվի ողջ հանրապետությունում անխափան էլեկտրաէներգիա մատակարարել»: Իրականում, սակայն, եղան լրիվ շրջադարձային զարգացումներ, ինչի արդյունքում շահութաբեր Արցախէնէրգո ընկերությունը հանրությունից գաղտնի կազմակերպված սեփականաշնորհվեց: Պետական գումարներով «խելքի բերելուց» հետո, իհարկե: Ի դեպ, ըստ օդում կախված լուրերի՝ Հարությունյանն ինքը լուրջ ընդգրկված է ՀԷԿ-ային բիզնեսում և դաշտի կուլիսային հիմնական խաղացողներից մեկն է հանդիսանում:
Ստացվում է այնպես, որ 10 տարի վարչապետ եղած Հարությունյանը, ով ժամանակին խոսում էր թռիչքաձև աճերի և լուրջ ռազմավարություն ունեցող հեռահար տնտեսության մասին, այսօր արդեն նախընտրական շրջանում ունի այլ հայացքներ: Ընդ որում՝ սեփական պաշտոնավարման ժամանակաշրջանի վերաբերյալ:
Ընտրություններում հաղթանակն, իհարկե, կարևոր հանգամանք է, բայց կարևոր հարց է, թե ինչ մեթոդաբանությամբ է այն կիառվում և ինչ միջոցներով. կարևոր է նաև քաղաքական գործիչների հայացքների ու մոտեցումների ամրությունը, ինչին միանշանակ ուշադրություն է դարձնում յուրաքանչյուր ընտրող: Փոփոխական նման մտածողության տեր քաղաքական գործիչը վտանգավոր է քաղաքական թատերաբեմում։
Արցախում քիչ չեն մարդիկ, ովքեր մտահոգություն ունեն, որ առաջիկայում Արցախը կունենա էլ ավելի«խայտառակ պատկեր», եթե Արայիկ Հարությունյանին հաջողվի երկնիշ տնտեսական աճով, թեկուզև հանքարդյունաբերության հաշվին, գայթակղել հանրությանը և հասնել իշխանության։
Տիգրան Ասատրյան
Աղբյուր՝ orer.am