Իրականում առաջին շուրջերկրյա ճանապարհորդությունը Մագելանը չի իրականացրել
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՄենք գիտենք, որ...
Առաջին շուրջերկրյա ճանապարհորդությունն իրականացրել է Ֆեռնան Մագելանը:
Իրականում այդպես չէ:
Մագելանն իր շուրջերկրյա ճանապարհորդությունն այդպես էլ չավարտեց: 1521 թվականին նա սպանվեց Ֆիլիպիններում: Առաջին շուրջերկրյա ճանապարհորդություն կատարած անձը Մագելանի ստրուկ և թարգմանիչ Էնրիկե դե Մալական էր, կամ, ինչպես նավաստիներն էին կոչում նրան, սև Հենրին: Ֆեռնան Մագելանը ծնունդով պորտուգալացի է։ Տիրապետելով նավաստու ու ծովագնացի աշխատանքին՝ նա սկսում է ուսումնասիրել նաև քարտեզագրություն։ Արդյունքում գալիս է այն եզրահանգման, որ դեպի Համեմունքների կղզիներ (Արևել յան Ասիա, Մալազիա) շուրջաֆրիկյան ճանապարհորդությունը չափազանց երկար է, և այն զգալիորեն կկարճանա, եթե նավարկեն դեպի արևմուտք՝ շրջանցելով Ամերիկան։ 1511 թվականին նա արդեն եղել էր Մալազիայում, որտեղ հասել էր Պորտուգալիայից՝ շրջանցելով Աֆրիկան և կտրելով Հնդկական օվկիանոսը: Այստեղ էլ, ի դեպ, Մագելանը ստրուկների շուկայում գնել էր սև Հենրիին և վերադարձել էր Լիսաբոն նրա հետ: Իր հետագա բոլոր արշավանքներում Հենրին նրա հետ է եղել:
Եվ ահա, Մագելանը փորձում է կազմակերպել շուրջերկրյա ճանապարհորդություն: Պորտուգալիայի թագավորը կտրուկ հրաժարվում է ֆինանսավորել այն: Ծովագնացը մեկնում է Իսպանիա ու հաստատվում Սևիլիա քաղաքում։ Այստեղ նրան հաջողվում է կազմակերպել արշավախումբ՝ շնորհիվ նոր ուղու առավելություններից օգտվել ցանկացող վաճառականների: Մագելանին տրամադրվում է տարբեր տարողունակությամբ հինգ նավ, իսկ արշավախմբի մասնակիցների ընդհանուր թիվը տատանվում էր 265-280 մարդու սահմաններում։ 1519 թվականի սեպտեմբերի 20-ին իսպանական նավատորմը Ֆեռնան Մագելանի գլխավորությամբ դուրս է գալիս Սանլուկար դե Բառամեդա նավահանգստից: 1521 թվականի մարտի 6-ին արշավախումբը, կտրելով Ատլանտյան օվկիանոսը, շրջանցելով Ամերիկա մայրցամաքը, անցնելով Խաղաղ օվկիանոսը, հասնում է Ֆիլիպինյան կղզիներին: Այստեղ էլ հենց սև Հենրին զարմանքով պարզում է, որ հասկանում է տեղացիների լեզուն, այսինքն՝ ինքն այդտեղից է տեղափոխվել Պորտուգալիա, ապա նավարկելով՝ շրջանցել աշխարհը և վերադարձել իր հայրենիք: Ստացվեց, որ նա առաջին մարդն էր, որ շուրջերկրյա ճանապարհորդություն էր կատարել:
Մագելանի հնգանդամ նավատորմից միայն «Վիկտորիան» է (որը ղեկավարում է Խուան Սեբաստիան Էլկանոն) շարունակում շուրջերկրյա ճանապարհորդությունը։ Մագելանը արդեն մահացել էր: Նավի մեջ չէր նաև սև Հենրին: Էլկանոն չի կատարում Մագելանին տված խոստումը՝ ստրկությունից ազատել Հենրիին, և վերջինիս այլ բան չէր մնում, քան փախչել: Նրա մասին հետագա տեղեկություններ չկան:
1522 թվականի հուլիսի 9-ին «Վիկտորիան» հասնում է Պորտուգալիային պատկանող Կանաչ Հրվանդանի կղզիներին։ Նավապետին արագընթաց մակույկով տեղափոխում են Իսպանիա: Այսպիսով, ծագումով բասկ Խուան Սեբաստիան Էլկանոն դառնում է առաջին եվրոպացին, որը մեկ նավարկությամբ առաջին անգամ իրականացրել է շուրջերկրյա ճանապարհորդություն: Մագելանի շուրջերկրյա ճանապարհորդության արդյունքները. հինգ նավերից միայն մեկը տեղ հասավ, ճիշտ է՝ այն բեռնված էր համեմունքներով, իսկ անձնակազմի 265-280 անդամներից կենդանի տեղ էր հասել միայն 18-ը: Իսպանիայի թագավորը Էլկանոյին գերբ նվիրեց, որը երկրագնդի տեսքով էր և որի վրա գրված էր. «Դու առաջինը լողացիր իմ շուրջը»:
Մեր ժամանակներում հարավ-արևմտյան որոշ ժողովուրդների մոտ սև Հենրին համարվում է ազգային հերոս: Իհարկե, պետք է ընդունենք, որ այն ժամանակ նա ազգային հերոս չի եղել, իսկ կոչումը ստացել է հիմա՝ հետմահու: Բայց զգացվում է, որ նա պրպտուն է եղել, և դժվար է ասել, թե ովքեր են նրա շաավիղները, գուցե և՝ շատ հայտնի մարդիկ:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը