Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Մարզ­պե­տա­րան­նե­րը դառ­նում են հա­մայն­քա­պետ­նե­րի գլխին կախ­ված «մա­հակ»

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

Տարածքային կառավարման մարմինների ձևավորման սկզբից՝ 1995թ․-ից, երբ ստեղծվեց այս ինստիտուտը բոլորը համարում էին, որ դա ժամանակավոր է և այն ժամանակ մարզպետներն իրենց գորունեությունը կազմակերպում էին առաջին նախագահի հրամանագրերով մինչև  2018-ի գարուն, երբ ԱԺ-ում այդ օրենքներում լրամշակումներ կատարվեցին:։ Դրանք բավական հնացած փաստաթղթեր էին, քանի որ հակասության մեջ էին շատ օրենքների հետ։

Ըստ էության՝ մարզպետարանների դերը համայնքների հետ կապը ապահովելն էր, նաև հսկողությունը, ինչը շատ դեպքերում պետական ուղղաձիգ կառավարման էր վերածվում։ Տեղական համայնքների ինքնուրույնության կորուստը հենց այդ ուղղաձիգ կառավարման պատճառով էր։

Քանիցս խոսվել է այն մասին, որ Հայաստանում ՏԻՄ համակարգը խնդրահարույց ոլորտ է, ի դեպ՝  դա այդպես է եղել սկզբնավորման առաջին իսկ օրից: Ակնհայտ է, որ առկա խնդիրները խորքային են և հասնում են մինչև սահմանադրական կարգավորումներ: ՏԻՄ ղեկավարներն ու ավագանու անդամները առաջնային մանդատ ունեցող, ընտրված ներկայացուցիչներ են, սակայն գործնական կյանքում նրանք ստորադասվում են, կախվածության մեջ են հայտնվում մարզպետներից: Այն դեպքում, երբ մարզպետներն առաջնային մանդատ չունեն, կառավարության կողմից նշանակված պաշտոնյաներ են և պետք է կատարեն կառավարության ներկայացուցչի գործառույթները տեղերում:

Սակայն կյանքը ցույց է տվել, որ մարզպետները վերածվում են համայնքապետերին վերադաս ու թելադրող պաշտոնյաների: Այդ հարցում էական դեր է խաղում ՏԻՄ մարմինների ֆինանսական կախվածությունը մարզպետարաններից ու մարզպետներից: Սա խնդիր է, որը պետք է լուծվի, եթե անգամ պահանջվեն սահմանադրական փոփոխություններ:

Խնդիրների մյուս համախումբը կապված է հենց ՏԻՄ ղեկավարի, նրանց՝ սեփական դերի ու պաշտոնների ընկալման հետ: ՏԻՄ ղեկավարների մեծ մասը ըստ էության չի զգում իրեն տրված քաղաքացիների քվեի իրական արժեքն ու նշանակությունը, իրեն չի համարում անկախ, պետական մարմիններից անկախ պաշտոնյա և գործում է խորհրդային «կոլխոզի նախագահի» տրամաբանությամբ: Այն դեպքում, երբ տեղական ինքնակառավարման համակարգը հանրային կառավարման համակարգի կարևորագույն ենթահամակարգերից է՝ ճիշտ այնպիսին, որպիսին են պետական իշխանության մարմինները, դատարանները կամ քաղաքացիական հասարակությունը:

Ցանկացած կառավարման համակարգ, ունենալով ավելի կամ պակաս ուժեղ կողմեր, արդյունավետ կամ ոչ արդյունավետ է դառնում մի շարք գործոնների հաշվառմամբ, ինչպիսիք են, օրինակ, տվյալ երկրում ժողովրդավարական քաղաքական ավանդութի առկայությունը, քաղաքական պրակտիկայի համապատասխանությունը Սահմանադրությանը, օրենքի գերակայությունը, հասարակության իրավագիտակցության մակարդակը և այլն: Այս տարրերի համախումբն այլ կերպ կոչվում է քաղաքական կամ սահմանադրական մշակույթ:

Առաջին հայացքից թվում է, թե ՏԻՄ-երը  քաղաքական առումով պետք է լինեին ինքնուրույն, քանի որ ամեն համայնք ուղիղ ընտրություններով ընտրում է համայնքի ղեկավար, ավագանու անդամներ, բացի Երևան, Վանաձոր ու Գյումրի քաղաքներից, որտեղ համամասնական ընտրակարգով են ընտրությունները։ Բայց քանի որ նրանք ունեն շատ սահմանափակ լիազորություններ՝ սահմանափակ ֆինանսական ռեսուրսներով, սա առաջացնում է էական կախվածություն պետական մարմիններից։ Ֆինանսական թուլությունն ազդում է քաղաքական ինքնուրույնության վրա:

Կառավարությունը ներկայումս ձեռնամուխ է եղել մի նոր օրեսդրական նախաձեռնությամբ՝ ըստ որի, ավելի է ընդլայնում մարզպետարանների ֆունկցիոնալ առանձնահատկությունը, և մարզպետարանները դառնում են համայնքապետերի գլխին կախված «մահակ»: Վերջին շրջանում ականատես ենք լինում թե ինչպես են մարզպետներն անընդհատ թիրախավորում այս կամ այն համայնքապետին և մեկը մյուսի հետևից «բացահայտումների» ու «չարաշահումների» շղթաներ հայտնաբերում: Ունենք մի իրավիճակ, երբ իշխանություններն իրենց տեղական ներկայացուցիչներին օժտել են լայն լիազորություններ, որպեսզի հնարավոր բոլոր մեթոդներով ու ձևերով հանրության շրջանում ապահովեն ցանկալի տրամադրություն:

 Անդրանիկ Հարությունյան

 
Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխելՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվել Արտառոց դեպք՝ Գեղարքունիքում․ հայրը կասկածվում է դստերը ծեծելու և սեռական հարաբերության փորձի համար Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Բոլոր ծրագրերը պետք է սպասարկեն Արցախ մեր հավաքական, անվտանգ ու արժանապատիվ վերադարձի տեսլականին Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է. ԹաթոյանՍեպտեմբերից աշակերտներն այլևս գնահատական չեն ստանա Ադրբեջանի ՄԻՊ-ն օկուպացված Ստեփանակերտում հանդիպել է այնտեղ մնացած արցախցիների հետ «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանԱզատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»Ու՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Հայաստանը վերածվում է Արեւմուտքի՝ ծայրահեղ վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի․ Զախարովա ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության հետևանքով տուժածների թիվն աճել է Ռուսաստանը չի պատրաստվում կռվել ՆԱՏՕ-ի հետ, սա ուղղակի անհեթեթություն է. Պուտին Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Նավթի գներն աճել են Ոսկու գինն աճել է «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Կառավարության որոշումը՝ ջրի սակագնի վերաբերյալ