էմոցիոնալ ժողովրդավարությո՞ւն, թե՞ անհանդուրժողականություն
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԱԺ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ Ռուբեն Ռուբինյանը լրատվամիջոցներից մեկին տված հարցազրույցում ասել է, թե Հայաստանը գտնվում է էմոցիոնալ ժողովրդավարության փուլում։ Մի կողմ թողնենք այն հանգամանքը, թե մասնագիտական առումով որքանով է կոռեկտ այս ձևակերպումը, սակայն շատ ավելի կարևոր է հասկանալ պատգամավորի խոսքի բովանդակությունը։ Ուշագրավ է, որ նա այս արտահայտությունն արել է՝ հիմնավորելու համար, թե ինչու են պահպանում սուպերվարչապետական համակարգը։ Պատգամավորի խոսքի տողատակից կարելի է հասկանալ, որ Հայաստանը տակավին գտնվում է հետհեղափոխական ադապտացիայի փուլում ու կենտրոնաձիգ ուժեղ իշխանությունն անհրաժեշտ է՝ հեղափոխությունը պաշտպանելու համար։ Առնվազն ենթագիտակցության մակարդակում առաջ է մղվում «ներքին թշնամու» թեզը, որի դեմ պայքարելու համար անհրաժեշտ է սուպերվարչապետական համակարգ:
Ցավալին այն է, որ հեղափոխության թիմի ներկայացուցիչների համար անցումային շրջանը չի ավարտվել անգամ դեկտեմբերի 9-ի ընտրություններից հետո, երբ ամբողջ իշխանությունը կենտրոնացավ իրենց ձեռքում, և անհրաժեշտ էր օր առաջ ձերբազատվել հեղափոխական հռետորաբանությունից, էյֆորիայից ու կենտրոնանալ կոնկրետ բարեփոխումների, ծրագրերի վրա, ձևակերպել երկրի կարճաժամկետ ու երկարաժամետ զարգացման ծրագրեր։ Առանց նշված քայլերի՝ տնտեսական հեղափոխությունը լավագույն դեպքում վերածվում է կարգախոսի, որը ժամանակի ընթացքում դառնալու է անգամ հեգնանքի առիթ։ Երբ չկան ռացիոնալ ծրագրեր, շոշափելի ձեռքբերումներ, հասարակության գիտակից մասն աստիճանաբար երես է թեքում հեղափոխության թիմից, իսկ, այսպես կոչված, լ յումպենը կոնսոլիդացվում է իշխանության ստեղծած «ներքին թշնամիների» դեմ։ «Ներքին թշնամի» հայտարարվում է իրավիճակից ելնելով. դա կարող է լինել որևէ տնտեսվարող, եթե առաջնային խնդիր է բյուջետային մուտքերի ապահովումը, այդ դերում մշտապես հայտնվում են ՀՀԿ-ն ու Ռոբերտ Քոչարյանը, որովհետև միշտ հեշտ է պայքարել «դաժան անցյալի» դեմ, եթե չկա ապագայի տեսլական։
Վերջին օրերին «ներքին թշնամու» կարգավիճակում հայտնվել է խորհրդարանական ընդդիմությունը, որն անգամ կոնսոլիդացված լինելու պարագայում չի կարող էական ազդեցություն ունենալ որոշումների կայացման վրա։ Խորհրդարանական երեկվա նիստը «Իմ քայլը» խմբակցության անհանդուրժողականության, այլամերժության ցցուն դրսևորում էր, երբ ԲՀԿ-ի ու «Լուսավոր Հայաստանի» բոլոր նախաձեռնությունները մերժվում էին «կոճակ սեղմելու» տրամաբանությամբ՝ առանց լուրջ փաստարկների։ «Իմ քայլը» շատ արագ յուրացրել է ՀՀԿ-ի խորհրդարանական գործունեության ձեռագիրը, ու հազիվ թե հնարավոր լինի սա էմոցիոնալ ժողովրդավարություն կոչելը կամ, առհասարակ, ժողովրդավարության որևէ տեսակի հետ ասոցացնելը։ Ընդ որում՝ ընդդիմության նախաձեռնությունները ոչ միայն մերժվում են, այլև ԲՀԿ-ի ու «Լուսավոր Հայաստանի» պատգամավորների ելույթներն արժանանում են խորհրդարանական մեծամասնության ներկայացուցիչների կոշտ ու ագրեսիվ հակազդեցությանը։ Խորհրդարանի երեկվա նիստում «Իմ քայլի» ներկայացուցիչներ Համազասպ Դանիել յանի ու Մխիթար Հայրապետյանի կրքոտ ելույթներն ասվածի լավագույն դրսևորումն են։
Հեղափոխության, ըստ էության, միակ ձեռքբերումը՝ ժողովրդավարությունը, կարող է վտանգվել, երբ ոչ միայն չի ամրապնդվում ինստիտուցիոնալ հարթության վրա, այլ նաև թիրախավորվում է խորհրդարանական մեծամասնության գրեթե յուրաքանչյուր ներկայացուցչի ելույթից հետո։
ՍՈՒՐԵՆ ՍՈՒՐԵՆՅԱՆՑ