Իրականում ո՞ր թվականին է ծնվել Հիսուս Քրիստոսը
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՄենք գիտենք, որ...
Մեր թվարկությունը սկսվում է Քրիստոսի ծննդից, այսինքն՝ Հիսուսը ծնվել է մեր թվարկության 1 (կամ՝ զրո) թվականին:
Իրականում այդպես չէ:
Չնայած մեր թվարկության սկիզբն իրոք համարվում է Քրիստոսի ծննդյան տարեթիվը, իրականում ծննդյան ճշգրիտ տարեթիվը անհայտ է: Քրիստոսի ծննդյան տարեթիվը ուղեկցող իրադարձություններով որոշելու փորձերը (կայսրերի, թագավորների, հյուպատոսների կառավարման տարիներով և այլն) ոչ մի կոնկրետ տարեթվի չհանգեցրին։ Ըստ էության, պատմական Հիսուսը ծնվել է մեր թվարկությունից առաջ 7 և 5 թվականների միջև: Մեր թվարկության հիմքում դրված հաշվարկը արվել է 525 թվականին հռոմեացի վանական, պապական Դիոնիսոս Կրտսերի կողմից, որն այդ աշխատանքն իրականացնում էր Հռոմի պապ Հովհաննես Առաջինի հրամանով՝ 4-րդ դարի սկզբին։ Բանն այն է, որ այն ժամանակներում միասնական տոմար չկար, տարբեր տեղեր և տարբեր ժամանակներում թվարկությունները փոփոխվում էին: Այդ ժամանակ գործում էր «Դիոկլետիանյան տոմարը», որը թվարկության մեկնարկի կետ էր համարում Հռոմեական կայսր Դիոկլետիանի կառավարման առաջին տարին: Դա պետք էր փոխել, քանի որ հենց այդ կայսրի ժամանակ էին ամենաշատը հալածել քրիստոնյաներին: Դիոնիսոսը գտավ, որ թվարկության մեկնարկի սկզբնակետի համար ամենահարմարն է վերցնել Քրիստոսի ծննդյան տարին: Դրա համար նա օգտվեց այն ժամանակվա հայտնի ժամանակագրական հավաքածուների տվյալներից, որոնք, ի դեպ, այնքան էլ շատ չէին, և գտավ, որ Դիոկլետիանյան թվարկության 248 թվականը պետք է համապատասխանի նոր թվարկության՝ Քրիստոսի ծննդյան 532 թվականին : Հիսուսի ծնունդն այստեղ համապատասխանեցվել է Հուլիոս Կեսարի և Էմիլիոս Պողոսի հյուպատոսության տարուն, այսինքն՝ մեր թվարկության 1 (իրականում՝ 0, որովհետև, ըստ ներկայիս հաշվարկների, 1 թվականին Նա արդեն պետք է 1 տարեկան լիներ, եթե ընդունում ենք, որ հիմա Նա 2019 տարեկան է) թվականը։ Ժամանակակից տարբեր հետազոտություններում Հիսուսի ծննդյան ամսաթիվը գտնվում է մեր թվարկությունից առաջ 12 թվականից մինչև 7 թվականը: Բայց մեր թվարկությունից առաջ 4 թվականից հետո ընկած թվականներն անհավանական են երկու պատճառով. առաջին՝ ավետարանական և ապոկրիֆ տվյալներով, Հիսուսը ծնվել է Հերովդես Մեծի ժամանակներում, իսկ վերջինս մահացել է մեր թվարկությունից առաջ 4 թվականին, երկրորդ՝ եթե ընդունվեն ավելի ուշ թվականներ, ապա ստացվում է, որ իր քարոզչության և խաչելության ժամանակներում Հիսուսը բավականին երիտասարդ է եղել: Այս ամենը մի բացատրություն ունի. Դիոնիսոս Կրտսերը ընդամենը մի քիչ սխալ է թույլ տվել իր հաշվարկներում: Ասենք, որ նույն հաշվարկը և թվարկության սկիզբը ըստ Հիսուսի ծննդյան տարվա որոշել են նաև եթովպացի աստվածաբանները, արդյունքում նրանց հաշվարկներում ևս հավանաբար ինչ-որ սխալ է եղել: Նրանց մոտ թվարկությունը սկսվում է մեր թվարկության 8-րդ տարուց:
Չնայած քիչ չափով, բայց դեռևս պահպանվել են «Քրիստոսի ծննդից հետո» և «Քրիստոսի ծննդից առաջ» արտահայտությունները, որոնք համապատասխանաբար նշանակում են «մեր թվարկություն» և «մեր թվարկությունից առաջ»:
Ընդհանրապես, ամեն մարդ կարող է իր համար թվարկություն ստեղծել. օրինակ, հիմա Նիկոլ Փաշինյանի թվարկության 1 թիվն է (Դիոկլետիանի պես կառավարման առաջին տարին որպես թվարկության սկիզբ վերցնելու դեպքում): Քաղաքացու օր սահմանելու, հեղափոխության թանգարան բացելու և համանման այլ քայլերի տրամաբանությամբ, չի բացառվում, որ անգամ հանրաքվեի դնելու դեպքում կարող է մեր թվարկությունը փոխվի և հաստատվի հենց այդ թվարկությունը:
Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը