Սկանդալային հրաժարականներն ու հեղափոխության ճնշումները
ПОЛИТИКАԲարձրագույն դատական խորհրդի նախագահ Գագիկ Հարությունյանը հրաժարականի դիմում է ներկայացրել (ի դեպ, ընդամենը կես ժամ անց հրաժարական է տվել նաև նրա եղբայրը՝ ԱԱԾ տնօրենի տեղակալ Արզուման Հարությունյանը): Հրաժարականի դիմումից ակնհայտ է դառնում դրա կապը դատական համակարգի շուրջ տեղի ունեցած վերջին զարգացումների հետ։ Ավելի քան ակնհայտ է, որ ԲԴԽ արդեն նախկին նախագահն իր անհամաձայնությունն է հայտնում Նիկոլ Փաշինյանի նախաձեռնած վերջին գործողություններին։ Մյուս կողմից՝ ակնհայտ էր, որ խորհրդարանում անցումային արդարադատությանը նվիրված երեկվա լսումներով դրվել էր, այսպես կոչված, վեթթինգի գործընթացի մեկնարկը, ու, եթե Հարությունյանը նույնիսկ հրաժարական չտար, միևնույն է՝ սահմանադրական մեծամասնություն ունեցող «Իմ քայլը» խմբակցությունը քաղաքական ճնշմամբ կամ օրենսդրական փոփոխություններով հասնելու էր նրա պաշտոնանկությանը։
Ամբողջ խնդիրն այն է, թե արդյո՞ք Հայաստանում վեթթինգն իրականություն կդառնա բովանդակային հարթության վրա, թե՞ իշխանությունը կբավարարվի այն հանգամանքով, որ կարողացել է լիակատար վերահսկողություն սահմանել նաև դատական իշխանության նկատմամբ։ Այս հարցը հռետորական չէ, մանավանդ, որ Հարությունյանի հրաժարականն ամենևին էլ միակը չէ վերջին օրերին։ Այնպիսի տպավորություն է, որ Նիկոլ Փաշինյանի թիմը «գրավում» է վերջին «ամրոցները», ընդ որում՝ խնդիրը ոչ այնքան դրանք բարեփոխելն է, այլ՝ դրանց նկատմամբ տոտալ վերահսկողության հաստատումը։
ԵՊՀ ռեկտոր Արամ Սիմոնյանն իր հրաժարականի մասին հայտարարել է նախօրեին տեղի ունեցած գիտխորհրդի նիստի ավարտին։ Ասել, թե Սիմոնյանի հրաժարականն անսպասելի էր՝ այնքան էլ արդար ու օբյեկտիվ չի լինի, որովհետև «մայր բուհի» ռեկտորը ուսանողության մի հատվածի կողմից թիրախավորվել էր դեռ Սերժ Սարգսյանի նախագահության վերջին շրջանում, երբ ԵՊՀ-ում տեղի ունեցան ուսանողական դասադուլներ ու բողոքի ակցիաներ։ Մեծ հաշվով՝ Սիմոնյանի ղեկավարած ԵՊՀ-ն ինտեգրված էր իշխանության նախկին համակարգին, ու հեղափոխության հաղթանակից հետո ռեկտորի փոփոխությունը գրեթե կանխորոշված էր, մանավանդ, որ պետական մակարդակով այդ խնդիրը հասունացվում էր, ու դրան անդրադարձել էր անգամ Նիկոլ Փաշինյանը՝ վարչապետի համար ոչ այնքան հարիր ձևակերպումներով։
Արամ Սիմոնյանը պետք է հեռանար ավելի վաղ, համենայն դեպս՝ այդպիսին են մարդկային արժանապատվության մասին իմ պատկերացումները, սակայն ԵՊՀ ռեկտորը որոշեց տևական ժամանակ «կռիվ» տալ՝ անտեղի հայտնվելով տոտալ հակաքարոզչության թիրախում։ Իհարկե, բնավ էլ այն կարծիքին չեմ, որ Սիմոնյանի հեռանալով ԵՊՀում եղած բոլոր պրոբլեմները լուծվելու են, մանավանդ, որ օրվա իշխանությունները, ինչպես բոլոր մնացած դեպքերում, թիրախավորել էին ոչ թե համակարգը, այլ կոնկրետ անձին, որը նաև ՀՀԿ անդամ էր։ Մի խոսքով՝ տեղի ունեցածը նման էր նրան, որ հեղափոխության թիմը ոչ թե համակարգային խնդիր է լուծում, բարեփոխումներ է իրականացնում, այլ փորձում է ԵՊՀ-ն ևս «իրենով անել» ու այստեղ էլ տեղավորել «սվոյ» մեկին։
Ինչևէ, երկու օր առաջ Արամ Սիմոնյանը ծավալուն ելույթ ունեցավ իր գործընկերների առաջ, խիստ քննադատության ենթարկեց ԿԳ նախարարությանը (պետք է խոստովանել՝ բավականին օբյեկտիվ) ու հանդես եկավ մի քանի արժանապատիվ ու, ըստ էության, քաղաքական հայտարարություններով, որոնք սկանդալային դարձրեցին նրա հրաժարականը։
Հրաժարականի իր ելույթում Արամ Սիմոնյանն արել է սկանդալային հայտարարություն։ «Եթե ես այսօր հրաժարական չտամ, միևնույն է, էլի օրենքի խախտումով դա արվելու է: Ես արդեն տեղյակ եմ՝ փոխելու են հոգաբարձուների խորհրդի ամբողջ կազմը, որ կարողանան ինձ հանելու հաճույքը ստանալ: Ես այդ հաճույքը նրանց չեմ պատճառի»,- ասել է նա: Եթե այլ ոլորտներում նման տխուր նախադեպեր չլինեին, թերևս որևէ կերպ չէի հավատա Սիմոնյանի պնդմանը, սակայն Հայաստանում, կարծես թե, ձևավորվում է մի տխուր «մշակույթ», որը բացարձակապես չի խոսում հեղափոխության թիմի լայնախոհության, գլոբալ մտածողության մասին։
Փաշինյանի թիմը դատական համակարգի կոռումպացվածության վրա աչք էր փակում մի ամբողջ տարի, քանի դեռ դատարանը որոշում չկայացրեց Ռոբերտ Քոչարյանի խափանման միջոցը փոխելու հարցով։ Միայն դրանից հետո Նիկոլ Փաշինյանը հիշեց «վիրահատական միջամտության» անհրաժեշտության մասին։ Քաղաքական կոնյուկտուրայի նման դրսևորումը չի վկայում դատաիրավական բարեփոխումների ռազմավարական հայեցակարգի առկայության մասին, այլ ընդամենը «նվեր» է Ռոբերտ Քոչարյանին, որի պաշտպանական թիմն, անկասկած, խոսելու է քաղաքականապես մոտիվացված գործընթացի մասին։ Մոտավորապես նույն սկզբունքն է գործել համալսարանում։ Փաշինյանը ձևավորել է հոգաբարձուների խորհուրդ ոչ թե ԵՊՀ զարգացման տեսլականով, այլ Սիմոնյանից ազատվելու հրամայականով։ Խորհուրդն այդ խնդիրը լուծել չի կարողացել, հետևաբար դրվել է այն փոխելու հարցը։ Սակայն Սիմոնյանը կանխեց դեպքերի նման զարգացումը՝ իշխանությանը զրկելով հեղափոխական նոր «ճակատ» բացելու հնարավորությունից։
ՍՈՒՐԵՆ ՍՈՒՐԵՆՅԱՆՑ