Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Շաբաթօրյա գրական ընթերցումներ «Փաստ» օրաթերթից

ՄՇԱԿՈՒՅԹ

«ՓԱՍՏ» ՕՐԱԹԵՐԹԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ Է «ՇԱԲԱԹՕՐՅԱ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄՆԵՐ» ՇԱՐՔԸ՝ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԵԼՈՎ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ԳՐՈՂՆԵՐԻ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՑ: ԱՅՍ ԳՈՐԾՈՒՄ ՄԵԶ ՄԵԾԱՊԵՍ ԱՋԱԿՑՈՒՄ Է ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ԳՐՈՂՆԵՐԻ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀ, ԳՐԱԿԱՆԱԳԵՏ ԱԲԳԱՐ ԱՓԻՆՅԱՆԸ, ԻՆՉԻ ՀԱՄԱՐ ՇՆՈՐՀԱԿԱԼ ԵՆՔ:

ՄԱՆՐԱՊԱՏՈՒՄՆԵՐ

ՎԱՀԱՆ ՏԵՐ-ՂԱԶԱՐՅԱՆ

ՍԵՐԸ

Սերը նստել էր այգու նստարանին, ճիշտ նրա դիմաց։

Սերն սկսվել էր անսպասելի, ինչպես միշտ է պատահում։

Բնական վեհերոտությունը նրան թույլ չէր տալիս մոտենալ աղջկան։

Քարացած նայում էր հրեշտակային դեմքին, կախարդական աչքերին, որոնք երբեմն-երբեմն նայում էին իրեն։ Բայց նման պահերին նա փախցնում էր հայացքը, դարձյալ բնական վեհերոտության պատճառով։ Հետո աղջիկը վեր կացավ ու քայլեց ծառուղով դեպի փողոց։

Ինքն էլ քայլեց նրա ետևից։ Անցումի մոտ մի պահ կանգ առան։ Ճանապարհը փակել էր մեքենաների անվերջ հոսանքը։ Այդ պահին ոտքից գլուխ դիտեց հրաշք աղջկան։

Ինքն էլ քայլեց նրա ետևից։ Անցումի մոտ մի պահ կանգ առան։ Ճանապարհը փակել էր մեքենաների անվերջ հոսանքը։ Այդ պահին ոտքից գլուխ դիտեց հրաշք աղջկան։

Նա էր։ Իհարկե՝ ինքն էր։ Որքան էր փնտրել նրան, հազարավորների մեջ, հազարամյակների մեջ։ Հիմա գտել էր, ու նա կհասկանա ամեն ինչ։ Նա չի կարող չհասկանալ։ Սերը... Սերն անպատասխան չի լինում։ Ու վճռեց։

- Մի րոպե Ձեզ կարելի՞ է,– շշնջաց։

- Խնդրեմ,– մեղմ ժպտաց աղջիկը։

Էլի ինչ-որ բան ասաց, որը նա չլսեց։ Միայն ձայնն էր հնչում ունկերում, ասես տասնյակ արծաթե զանգակներ էին ղողանջում։

Այո, դա նրա ձայնն էր։

Հետո, անսպասելի հարցը շանթահարեց նրան.

- Ուզո՞ւմ եք մայթն անցկացնեմ, հայրիկ։

... Ոնց էր մոռացել։ Մի՞թե պարտավոր էր հիշել անպետք մանրուքներով առլեցուն 70ամյա դատարկությանը։

Վերջին մեքենան էլ անցավ, աղջիկն էլ անցավ, իսկ բնական վեհերոտությունը թույլ չտվեց նրան անցնել մայթը

ԺԱՄԱԳՈՐԾԻ ԶՐՈՒՅՑՆԵՐԻՑ

Ժամագործի նման կանգնել ես` հարբեցող ու վայրագ, և ասում ես ինձ. «Ժամացույցդ շատ է հին, էլ հնարավոր չէ նորոգել»։

 Մեկ էլ փորձիր,– աղերսում եմ ես,– վերջին անգամ։

Խեղճանում ես դերասանին վայել վարպետությամբ։

 Գիտե՞ս, քեզ հետ ես էլ եմ ապրել ամբողջը, հիմա ծեր եմ, աչքերս վատ են տեսնում: Բայց նայիր, քեզ նման մուրացկան չեմ դարձել։ Վերցրու այդ ավերակդ ու գնա արդեն...

Եվ շրջում ես ցուցափեղկի «ժամացույց» գովազդ-ցուցանակը... և դրա հակառակ կողմում գրված է «Փակ է»։

ԵՐԱՆԻ ՀՈԳՈՎ ԱՂՔԱՏՆԵՐԻՆ

Կնոջը նայելիս նա չէր լսում բղավոցները, միայն մտածում էր, թե ինչու են կանայք ավելի հեշտ սպանում, քան տղամարդիկ...

Հետո գլխի ընկավ՝ քանի որ հենց իրենք էլ ծնում են: Գլխի ընկնելու պահը խիստ անսպասելի էր, ինքն էլ չհասկացավ, թե դա ինչծնում են: Գլխի ընկնելու պահը խիստ անսպասելի էր, ինքն էլ չհասկացավ, թե դա ինչպես պատահեց։

Եվ այս պատմությունն այսպես ավարտվեց։

Փողոցով մի հարբած մարդ անսպասելի փռշտաց ու հենց այնպես ցածրաձայն հայհոյեց։ Դեկտեմբերի 31-ին մաքուր ձյունն էր փռված հայհոյանքի տակ...

Եվ նա գնաց տուն, որ մի անհայտ տեղում էր, և այս պատմությունն էլ ավարտվեց։

ՁՅՈՒՆԵՐԻ ՀՈՎԱԶԸ

Արևը մի պահ դողաց ծառաբների արանքում ու հետ սուզվեց։ Մի վիթխարի ստվեր փակել էր արևի երեսը ու հասել երկինք։ Քիչ անց ստվերը որոշակի ձև ստացավ երկնքի մուգ ֆոնին։

Վիթխարի ծաղիկ էր, սև մշուշից ծնված, դրա թերթերը սկսվում Էին հողից։ Այդ ծաղկաթերթերը սև վիթխարի ժանիքների նման Էին։

Անտառից դուրս խոտածածկ զառիվեր լանջեր էին, ավելի վեր սառցադաշտն էր անսահման: Հենց այստեղ՝ մարգագետնի ու սառցադաշտի միջև կանգնել Էր Ջանտուգանյան պատանին՝ ոտքերը սառցադաշտի մեջ, գլուխն արևին հենած, կապույտ ձեռքով ամուր սեղմում էր մահաբույր, գիշատիչ ծաղկի ցողունը: Նա զսպեց ցնցվող ծաղիկն ու ճանապարհ տվեց։

Սառցադաշտի վրա շատերն էին բարևում ու ստվերի պես անցնում կողքից։

Ավելի վեր լեռնագագաթն էր, սև ու խավար, ժայռակերտ, կապույտ սառույցի օվկիանոսում վեր ցցված։ Լեռնագագաթին, ևս մի, քայլ դեպի վեր, գլխով սուզվեց ոսկե արևի մեջ, որ երկնքի կեսն էր բռնել ու ալեկոծվում էր։

Եթե գագաթից ցած նայեր... նայեց:

Իհարկե, ցածում, լեռան հակառակ կողմից Շխելդայի պառավ վհուկն էր։ Ձյուների վրա միայն գլուխն էր երևում։ Շխելդայի պառավը երախը բաց նայում էր իրեն՝ վերին ժանիքները խրած երկրի մեջ, մինչև երկրային անհունություն, ստորին ժանիքները երկնքի կապույտում։ Ուսերի վրայով սև լեռնագնացներ էին մագլցում...

Նա մեջքը հենեց արևի ոսկե պատին ու հասկացավ, որ ինքն արդեն ձյուների հովազ Է։

ՄԻԱՅՆԱԿ ՈՒ ՎԻԹԽԱՐԻ

Եվս տասը քայլ և գագաթին էր: Նա սառցահատը խրեց ձյան մեջ, քարակույտից դուրս քաշեց հին նամակը և դրեց գրպանը, ապա իր նամակը դրեց նույն տուփի մեջ ու տեղադրեց քարակույտի տակ: Այս երկուսն ապացույց Էին, որ գագաթը նվաճված է, մեկն այստեղի ապացույցն էր, մյուսը՝ ներքևում ապրող մարդկանց...

Նա պտտվեց տեղում ու դանդաղորեն դիտեց իրենից ցած փռված ողջ աշխարհը, որի տանիքին, ահա, կանգնած էր ինքը։

Անսահման շարքերով ձյունապատ լեռնաշղթաներ, խորունկ ձորեր, ծովատարած անտառներ ու սքանչելի կանաչ հովիտներ, գետեր արծաթափայլ ու լճեր կապույտ... Կապույտ երկինքներ ու միայնակ վիթխարի արեգակ...

Հիմա պիտի իջներ ցած, ու գիտեր, որ ամենավտանգավորը վայրէջքն է... Շատերը հենց վայրէջքին են զոհվում... Բայց նա չէր մեռնելու։

Եվ լքելով նվաճված գագաթը՝ արդեն անմահ Աստծու նման քայլեց ցած, արդեն անսահման ստորոտները նվաճելու...Եվ հենց այդպես էլ Նա մնաց լեռներում։

ՎԱՐՈՒԺԱՆ ՂԱԶԱՆՉՅԱՆ

 

ՎԻՅՈՆԻՆ

Օ՜, պոետներ, պոետներ՝

Անցյալ, ներկա և գալիք.

Ձեր հույզերի օվկիանում

Զուր է թվում ամեն ճիգ:

Ձեր տողերում այնքան շատ

Տառապանք կա ու թախիծ,

Որ կարդալիս՝ ակամա

Ինքդ քո մեղքն ես գալիս:

Իսկ ես Վիյոնն եմ, Վիյոնը՝

Պոետ, գող ու խաղանենգ.

Եվ հարսնացուն իմ՝ պարանը,

Ինձ շատ երկար չխանդեց:

Օ՜ պոետներ, պոետներ՝

Լրջախոհ ու նվաղուն:

Ձեր տողերում միայնակ

Թիթեռներ են բաբախում.

 

Եվ աստղերը երկնքից

Կարոտից ցած են նետվում.

Ու ծովերի հատակին

Մարգարիտներ են դառնում:

Իսկ ես Վիյոնն եմ, Վիյոնը՝

Ազնվական, շրջմոլիկ.

Ագռավները ծանր ու մեծ

Արին շքեղ հարսանիք:

Օ՜, պոետներ, բայց ինչո՞ւ

Ձեր տողերը կարդալիս

Հաճախ գինու ու հարդի

Մգլած բուրմունք է գալիս.

Եվ գեղեցիկ բառերի

Հոգնեցուցիչ շքերթում

Տառապանքն ու սերը ձեր

Խամաճիկներ են թվում:

 

 

Իսկ ես Վիյոնն եմ, Վիյոնը՝

Ազատաբաղձ, ամբարիշտ,

Ես հեգնեցի իմ մահը,

Մահը հեգնեց ինձ ընդմիշտ:

ԱՐԿԱԾ

Արքա, պոետ ու գեղուհի,

Գալիս ու անցնում են,

Ամեն հերոս իր դարն ունի,

Հետո` լռություն է.

Մի կյանք է, որ տրվում է մեզ,

Ապրիր որպես արկած.

Հավերժությունը պահի մեջ է,

Հավերժն էլ` պահ է անկասկած.

Պոետ լինես, թե տիրակալ,

Բոլորը հյուր են,

Ժամանակի անձավներում

Վարդերն անբույր են...

ԱՐՎԵՍՏԻՆ ՆՎԻՐՎԱԾ ԿԱՆԱՆՑ

Ես տերևն էի,

Ու քամունն էի:

Ինչո՞ւ ինձ տուն տարար:

Քամին ուժեղ, բարի,

Ու ես թեթև, թեթև,

Անհոգ ճախրում էի,

Ինչպես սիրուն թիթեռ:

Ինձ պոկեցիր քամուց,

Կրծքիդ սեղմած տարար,

Տարար բույնդ տաքուկ,

Որպես մի թանկ ավար:

Ու տենչացիր, որ ես

Մոռանամ քո գրկում,

Որ ճախրել եմ հպարտ,

Որ եղել եմ վերում:

Բայց ես քամունն էի...

Ու թե կանչի նա ինձ,

Էլի թևեր առած

Ես կսուրամ երկինք:

ՕՎՍԱՆՆԱ ՍԻՐՈՒՆ

Պարզվում է՝ միայն սերը

բավարար հենարան չէ

մուտք գործելու համար

հասուն այրերի աշխարհը:

Դե՛, ուրեմն, վազի՛ր,

վազի՛ր, տղա՛.

Վազի՛ր, եթե ուզում ես հասնել:

Վազի՛ր, եթե անգամ

Ոչինչ չես ուզում:

Վազի՛ր և աշխատի՛ր

ոչինչ սրտիդ մոտ չընդունել,

որովհետև ամեն ինչ,

ամեն, ամեն ինչ կորցնելու ես...

...Եվ միայն սերն է քո գլխի վերև

ծածանվելու որպես դրոշ,

և միայն սերն է որպես դրոշ

ծածկելու քո հոգնած ու վիրավոր մարմինը

քո զավակների աչքերի մեջ:

***

Ես՝ պոետ ու հայ

Եվ խաղամոլ նաև

Որպես միակ,

Վերջին խաղագումար

Կնետեմ կյանքն իմ

Բախտի նժարին՝

Սուլելով անհոգ,

Տխուր եղանակ:

Ու թե հաղթեմ՝ ուրեմն

Կեցցե՛ պոեզիան

Ու ժողովուրդն իմ.

Իսկ թե պարտվեմ...

Դարձյալ և միշտ

Կեցցե՛ պոեզիան

Եվ ժողովուրդն իմ.

Քանզի՝

Վաղը կելնի մեկ ուրիշը

Ու կասի՝

Ես՝ պոետ ու հայ,

Եկել եմ, որ հաստատեմ՝

Հավերժի հոմանիշներն են

Պոեզիան ու Հայաստանը:

 

Տուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխելՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվել Արտառոց դեպք՝ Գեղարքունիքում․ հայրը կասկածվում է դստերը ծեծելու և սեռական հարաբերության փորձի համար Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Բոլոր ծրագրերը պետք է սպասարկեն Արցախ մեր հավաքական, անվտանգ ու արժանապատիվ վերադարձի տեսլականին Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է. ԹաթոյանՍեպտեմբերից աշակերտներն այլևս գնահատական չեն ստանա Ադրբեջանի ՄԻՊ-ն օկուպացված Ստեփանակերտում հանդիպել է այնտեղ մնացած արցախցիների հետ «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանԱզատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»Ու՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Հայաստանը վերածվում է Արեւմուտքի՝ ծայրահեղ վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի․ Զախարովա ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության հետևանքով տուժածների թիվն աճել է Ռուսաստանը չի պատրաստվում կռվել ՆԱՏՕ-ի հետ, սա ուղղակի անհեթեթություն է. Պուտին