Կապանի փողոցներով դեղնադարչնագույն առվակներ են հոսում. քաղաքը բնապահպանական աղետի շեմի՞ն է
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԿապանի միջով հոսող Ողջի գետն օրերս ստացել էր վառ դեղնադարչնագույն երանգ, քաղաքի փողոցներով հոսում էին նույն գույնի առվակներ. ամեն անգամ հորդառատ անձրևներից հետո լքված հանքավայրերից թթվային դրենաժը սկսում է հոսել դեպի բնակելի թաղամասեր:
Հայկական բնապահպանական ճակատ» քաղաքացիական նախաձեռնությունը բարձրաձայնում է. «Կապանում տասնյակ տարիներ է՝ ստորգետնյա եղանակով շահագործվում է Շահումյանի ոսկի-բազմամետաղային հանքավայրը, հարյուր տարուց ավելի էլ շահագործվել է Կավարտ թաղամասի մոտ գտնվող բաց հանքը և Կենտրոնական հանքավայրը (Լենհանքերը), որն այժմ ամբողջովին լքված է և մատնված անտերության»։
Բնապահպան Դավիթ Հակոբյանը «Փաստի» հետ զրույցում նշում է, որ համացանցում տարածում գտած լուսանկարներում երևացող, քաղաքով հոսող վառ դեղնադարչնագույն առվակները և աղտոտված Ողջի գետը թթվային դրենաժի հետևանք են: «Այս թթվային դրենաժը հոսում է նախկինում օգտագործված և այժմ լքված Կավարտի հանքավայրից: Վերջին տարիներին այն շահագործվել է Կապանի լեռնահարստացման կոմբինատի կողմից, իսկ հիմա հանքը լքված է: Այժմ թթվային դրենաժը թվով երեք հանքուղիներից հոսում է դուրս: Կոնկրետ այս դեպքում դրենաժը հոսել է Ողջի գետի ձախ ափով, որը գտնվում է Կապան քաղաքի բնակելի թաղամասերից մեկի մոտ: Հատկապես հորդառատ անձրևներից հետո այդ թթվային դրենաժը ողողում է քաղաքի փողոցները: Ի դեպ, Ողջի գետի ձախ ափով է անցնում Մեղրի-Երևան միջպետական մայրուղին: Դրենաժն այնուհետև թափվում է Ողջի գետը, նաև՝ Կավարտ գետակի միջոցով:
Արևոտ եղանակին գետի ջուրն ավելի պարզ է, բայց ամեն դեպքում թթվային դրենաժը երևում է», - ասում է Հակոբյանը, ով բնակվում է Կապանում:
Նա նշում է, որ ներկայումս ստեղծված իրավիճակի պատճառները խորքային են: «Խորհրդային տարիներին բնապահպանական խնդիրների վրա այդքան մեծ շեշտադրում չէին անում: ՀՀ անկախության տարիներին, նույնիսկ հիմա էլ պետության կողմից դեռևս պատասխանատու մոտեցում չի ցուցաբերվում հանքարդյունաբերությանը, սակայն և՛ պետությունը, և՛ հանքարդյունաբերողներն ունեն հավասար չափով պատասխանատվություն: Պետությունը հանքարդյունաբերության մասին օրենքում փոփոխություն պետք է նախաձեռներ, իսկ բնապահպանության նախարարությունը պետք է մշտապես իր տեղում լիներ, որպեսզի հանքարդյունաբերողները պատասխանատու մոտեցում ցուցաբերեին: Համալիր միջոցառումների խնդիր կա, որը տարիներ կտևի, քանի որ մինչ այժմ ոչինչ չի ձեռնարկվել: Ստացվում է, որ Կապանի կոմբինատը դե յուրե և դե ֆակտո պատասխանատվություն չի ստանձնում և չի կրում այս երևույթի համար», - նշում է բնապահպանը:
Հակոբյանի կարծիքով, քաղաքի փողոցներով հոսող և Ողջի գետը լցվող թթվային դրենաժը մի մասն է այն ամբողջ վնասակար միջավայրի, որն առկա է Կապանում:
«Առողջապահական տեսակետից վնասի գործոններ են Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատն՝ իր Արծվանիկի պոչամբարով, և Կապանի լեռնահարստացման կոմբինատի կողմից լքված Կավարտի բաց հանքը՝ իր թթվային դրենաժով, իսկ ծանր մետաղների առկայությունը, որը տասնյակ անգամ գերազանցում է նորման, բազմաթիվ առողջական խնդիրների պատճառ կարող է լինել», - եզրափակում է Դավիթ Հակոբյանը:
«Փաստը» Կապանի համայնքապետարանից հետաքրքրվեց, թե ի՞նչ միջոցառումներ են իրականացվում հանքախորշերի մաքրման, մետաղական հանքերի շահագործման հետևանքով աղտոտվող տարածքների վնասազերծման և նման իրավիճակները հետագայում բացառելու նպատակով:
«Կապանում շատ կան բաց հանքախորշեր, որոնք մաքրելու համար հսկայական գումարներ են անհրաժեշտ: Կապանի համայնքապետարանը դեռևս պատրաստ չէ այդ հարցին լուծում տալ: Համայնքապետարանն, իհարկե, ժամանակ առ ժամանակ մաքրման աշխատանքներ նախաձեռնում է, սակայն դա հարցի լուծում չէ: Ուզում եմ նշել, որ այդ թթվաջրերն առաջանում են միայն այն ժամանակ, երբ հորդառատ անձրևներ են տեղում», - մեզ հետ զրույցում հայտնեցին Կապանի համայնքապետարանի հասարակայնության հետ կապերի բաժնից:
Փաստորեն, ստացվում է, որ անձրևաջրերը լվանում են չշահագործվող հանքը, ու թթվային դրենաժը դեղնադարչնագույն առվակների տեսքով հոսում է Կապան քաղաքի փողոցներով և լցվում Ողջի գետը: Խնդրի մասին ահազանգում են քաղաքի բնակիչները և բնապահպանները, իսկ պետական գերատեսչությունները հերթական անգամ լուռ են:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ