...Որ հայրենիքին կապող միակ օղակը նախնիների շիրիմը չլինի
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԵրկու ավտոբուս լրագրողներին տանում է Տավուշի մարզ՝ Մոնթե Մելքոնյան ռազմամարզական վարժարանում մասնակցելու «Իմ քայլը հանուն Տավուշի» ներդրումային համաժողովին:
Վաճառվում է
Ճանապարհը երկարներից է: Ամեն դեպքում՝ երկու ժամ՝ մինչ կհասնենք Դիլիջան: Աչքս պատուհանից չեմ կտրում, նույնիսկ այն ժամանակ, երբ շուրջս քննարկումներ են, խոսակցություններ: Որքան հեռանում ենք աղմկոտ քաղաքից, այնքան «ամայությունն» ավելի ակնհայտ է դառնում: Ճանապարհի երկու կողմում բաց տարածքներ են՝ չորացած, արևից խանձված խոտածածկույթ, տեղ-տեղ հանդիպող խաչքարեր, անհամար կիսակառույցներ և լքված շենքեր:
Հարցեր են ծնվում՝ ինչո՞ւ են «լքել» գրեթե կառուցված շինությունները, ինչո՞ւ ավարտին չեն հասցրել: Իսկ գուցե կառուցողները հեռացե՞լ են կամ պատրաստվում են ճանապարհ ընկնե՞լ: Շատերի վրա գրված է՝ «վաճառվում է»: Բառը ծակում է ուղեղս: Իսկ ինչո՞ւ են վաճառում: Տարբերակ չե՞ն գտնում ինչ-որ բան կառուցելու՝ գումա՞ր չունեն, թե՞ գաղափար:
Երկար թվացող ճանապարհն ընդհատվում է մեքենաների գազալցակայաններով՝ շատ են, հաջորդում են մեկը մյուսին: Չէ, մարդիկ էլ կան. մի ընտանիք շտապում է, թե ուր՝ չգիտեմ, մի մարդ էլ գլխիկոր, ինքն իր մտքերի հետ, ծանր տոպրակները ձեռքին՝ ճանապարհ է ընկել:
Ամայի թվացող տարածքներին շունչ են հաղորդում քամին, լիցքավորման կայանները, մի քանի ռեստորանները: Շուտով հեռվում գյուղեր եմ նկատում, մոտակայքում կենդանիներ են արածում: Ճանապարհին նույնիսկ երկու գործարան է աչքովս ընկնում՝ Սևանի շաքարի և գարեջրի գործարանները: Շունչ եմ քաշում: Իսկ գուցե ամեն ինչ այդքա՞ն էլ ամայի չէ:
Բեմում են երեխաները
Հասնում ենք համաժողովի վայր՝ Մոնթե Մելքոնյան ռազմամարզական վարժարան: Հյուրերն անհանգիստ այս ու այն կողմ են գնում: Ներկա են վարչապետը, տարածքաին զարգացման և ենթակառուցվածքների նախարարը, Տավուշի մարզպետը, օտարերկրյա հյուրեր, հավանական ներդրողներ, տեղացիներ: Շարքերի միջով բեմ են շտապում երեխաները՝ գեղեցիկ ու կոկիկ հագնված: Հայ Առաքելական եկեղեցու Տավուշի թեմի մանկապատանեկան երգչախումբն է: Օրհներգի երաժշտության առաջին նոտաների հետ բոլորը ոտքի են կանգնում: Պետական օրհներգին հաջորդում է Տավուշի հիմնը, որն առաջին անգամ է հնչում: Կատարման ավարտին ծափահարությունների տարափի ներքո երեխաները շտապ քայլերով հեռանում են բեմից՝ ամբիոնը թողնելով մեծերին, որոնք ինչ-որ առումով այսօր նաև իրենց ապագան են որոշում: Երեխաներից մեկը, նկատելով հոգևորականին, վառվռուն աչքերով նրան է դիմում՝ օրհնեցե՛ք, տե՛ր հայր: Ստանում է օրհնությունը և ներկաների անթաքույց ժպիտների ուղեկցությամբ հեռանում:
Ժամանակ չունենք
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը համաժողովի բացման ժամանակ խոսում է «մեր ժամանակների հերոսների մասին», կոնկրետ մարդկանց անուններ նշելով՝ ասում է, որ նրանք կարողացել են հաղթահարել հուսահատությունը, ոտքի կանգնել զրոյից, ձեռքը պարզած՝ ինչ-որ մեկից ինչ-որ բան չեն աղերսել, այլ հավատացել են իրենց ուժին, հարգել իրենք իրենց և արժանացել ուրիշների հարգանքին: Ճիշտ է ասում, ուրիշից ինչոր բան աղերսելը վատ է, հուսահատվելը՝ նույնպես: Իսկ տները, հողատարածքները վաճառողները հուսահատվե՞լ են, այգիները չմշակողները չե՞ն սիրում աշխատել, նրանք հերոսներ չե՞ն:
Մտքերիցս ժամանակ առ ժամանակ կտրում են համաժողովի ընթացքում ելույթ ունեցողները՝ լավ ու օգտակար գաղափարներով, առաջարկներով, ապագայում այս կամ այն արտադրությունը բացելու հեռանկարով: Գործարարներից մեկն ասում է՝ ինձ թվեր են պետք, բիզնեսը վախկոտ է, եթե վստահություն չունեցանք, ներդրում չենք կատարի: Էկոնոմիկայի փոխնախարարը թվեր է ներկայացնում, գործողությունների հաջորդականություն և խոստանում արագ արձագանքել ցանկացած խնդրի և օգնել լուծում գտնելու հարցում:
Մեկ տասնյակից ավելի օտարերկրյա հավանական ներդրողներ կային Տավուշում: Նրանցից քանի՞սը կհավատա գաղափարին ու կմնա, դժվար է ասել, արդյունքներն ամփոփելու ժամանակը կգա գոնե մեկ տարի հետո: Բայց ժամանակը սուղ է, ժամանակ չունենք, նույնիսկ վստահ չենք, թե ինչ կլինի վաղը, ու հիմա, այսօր, երբ կա թեկուզ մեկը, ով պատրաստ է մի քանի մարդու համար իր հայրենիքի հետ կապող օղակ դառնալ, կառավարությունը պետք է ամուր կառչի նրանից, այլ տարբերակ չկա: Եթե մարդը տունն էլ վաճառի ու հեռանա, Հայաստանին կապող միակ օղակը կմնա նախնիների շիրիմը, որտեղ այցելելու համար նա հայրենիք կվերադառնա գուցե տարին մեկ անգամ՝ արդեն որպես զբոսաշրջիկ:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ