Նոր օրինագծի համաձայն՝որքանո՞վ կբարձրանա գույքահարկը
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆԿառավարությունը հունիսի 20-ի նիստում հավանություն տվեց «Անշարժ գույքի հարկով հարկման նպատակով անշարժ գույքի շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային գնահատման կարգը սահմանելու մասին» ՀՀ օրենքի նախագծին: Օրինագծի ընդունման արդյունքում՝ հանրապետությունում կներդրվի անշարժ գույքի միասնական գնահատման և հարկման համակարգը: Նախագծի փաթեթն առաջիկայում կուղարկվի Ազգային ժողով:
Ավելի վաղ տնտեսական զարգացման նախաձեռնությունների կենտրոնը քննարկում էր կազմակերպել՝ անդրադառնալով այս օրինագծին: «Փաստը» կենտրոնի փորձագետ Աննա Մակարյանի հետ զրույցում ստացավ մի շարք հարցերի պատասխաններ, մասնավորապես՝ այս օրինագծի ընդունումը որքանո՞վ կազդի քաղաքացիների հարկային բեռի ավելացման, անշարժ գույքի գների բարձրացման վրա և այլն:
Նախ՝ փորձագետին առաջարկեցինք բացատրել, թե ինչ է նշանակում, որ անշարժ գույքը կադաստրային արժեքի փոխարեն հարկվելու է վերջինիս շուկայական գնին մոտ արժեքով: «Ներկայումս ՀՀ քաղաքացիները վճարում են երկու տիպի հարկ՝ գույքահարկ և հողի հարկ (ոչ գյուղատնտեսական նշանակության), իսկ նախատեսված փոփոխություններով քաղաքացիները վճարելու են մեկ միասնական՝ անշարժ գույքի հարկ, որն իրենից ներկայացնում է երկուսի հանրագումարը: Այժմ գույքահարկի հաշվարկի համար հիմք է հանդիսանում անշարժ գույքի կադաստրային արժեքը: Ներկայացված օրինագծով այն փոխարինվելու է շուկայականին մոտարկված անշարժ գույքի արժեքով: Իր հերթին, շուկայական արժեքի հաշվարկի բանաձևում մեկ քառակուսի մետր մակերեսի համար բազային, միասնական արժեք է ընդունվելու 700,000 դրամը՝ նախկին 255,000 (քարե շինությունների) և 230,000 (երկաթբետոնե շինությունների) դրամի փոխարեն, իսկ հողի պարագայում՝ 330,000 դրամը՝ նախկին 60,000 դրամի դիմաց», ասում է Մակարյանը:
Նա նշում է, որ անշարժ գույքի հարկի բարձրացումը կազդի յուրաքանչյուր քաղաքացու վրա. հատկապես խոցելի կլինի աղքատ խավը, ինչպես նաև տնային այն տնտեսությունները, որոնց եկամուտները կմնան նույն մակարդակի վրա: «Այստեղ հարկ է նշել, որ գույքահարկի բարձրացումն ազդելու է գործարար հատվածի վրա՝ արտադրություն, խոշոր առևտրային կենտրոններ, հյուրանոցներ, ռեստորանային համալիրներ, բիզնես կենտրոններ, կրթական և առողջապահական հաստատություններ և այլն, որի արդյունքում կարող են շղթայական թանկացումներ լինել: Թանկացումների պարագայում, ամեն դեպքում, տուժելու է առավել խոցելի խավը», - ընդգծում է փորձագետը:
Մեր զրուցակիցը նշում է, որ գույքահարկի բարձրացումը կազդի նաև անշարժ գույքի արժեքի վրա: «Բնականաբար, գույքահարկի բարձրացումը կազդի անշարժ գույքի արժեքի և դրա վարձակալության վճարների վրա՝ հատկապես այն առանձնատների և բնակարանների պարագայում, որոնք գտնվում են քաղաքի կենտրոնում և Արաբկիրում:
Մյուս կողմից, ինչպես գիտենք, շուկան է ձևավորում անշարժ գույքի գինը՝ կախված պահանջարկի և առաջարկի գերակայությունից և, դրանից կախված, կլինի կա՛մ գնի բարձրացում, կա՛մ գնանկում», - կարծիք է հայտնում փորձագետը:
Հետաքրքրվում ենք՝ եթե քաղաքացին ամեն տարի իր բնակարանի համար վճարում է, օրինակ, 1000 դրամ գույքահարկ, օրենքի ընդունումից հետո որքա՞ն կբարձրանա այն: «Քանի դեռ ֆինանսների նախարարության կողմից մշակված չեն անշարժ գույքի գույքահարկի հաշվարկման համար կիրառվող դրույքաչափերը, դժվար է ասել, թե քանի անգամ կթանկանա բնակարանի գույքահարկը: Օրինակ, եթե բնակարանի կադաստրային արժեքը ներկայումս կազմում է մոտ 3,900 000 դրամ (քաղաքացին տարեկան վճարում է 1000 դրամ գույքահարկխմբ.), ապա վերջինիս շուկայականին մոտարկված անշարժ գույքի արժեքը կկազմի մոտավորապես 15,000 000 դրամ՝ կախված նրանից, թե որտեղ է գտնվում բնակարանը», - ասում է Աննա Մակարյանը:
Նա հավելում է, որ տնտեսական զարգացման նախաձեռնությունների կենտրոնը համակարծիք է, որ գույքահարկի հարկման ոլորտում փոփոխությունների կարիք կա: «Սակայն ֆինանսների նախարարության ներկայացրած օրինագիծը վերանայման և լրամշակման կարիք ունի: Մեր կենտրոնը նախատեսում է առաջիկայում տրամադրել իր առաջարկներն Ազգային ժողովին», - եզրափակում է տնտեսական զարգացման նախաձեռնությունների կենտրոնի փորձագետը:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ