«Համակարգային փոփոխություն են ուզում անել, բայց դրա փոխարեն եղածն էլ է քանդվում, ամեն ինչ լուծարում են»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԳիտնականների դժգոհությունները ոլորտում առկա խնդիրների վերաբերյալ հատկապես վերջին օրերին նոր թափ են ստացել: ԿԳՄՍ նախարար Արայիկ Հարությունյանը հայտարարում է՝ ուսումնական նոր տարում կանցկացվի գիտության փառատոն, որի միջոցով նպատակ ունեն նպաստել գիտության նկատմամբ աշակերտների հետաքրքրության բարձրացմանը:
Չենք սխալվի, եթե ասենք, որ գիտության նկատմամբ աշակերտների հետաքրքրության բարձրացման լավագույն նախադրյալը կարող է լինել ներկայումս գիտական գործունեությամբ զբաղվողների պատշաճ ֆինանսավորումը: Բացի դա, դպրոցներում գործող, օրինակ` քիմիայի ու ֆիզիկայի լաբորատորիաների բարեկարգումը:
Կրթության փորձագետ Անահիտ Բախշյանը «Փաստի» հետ զրույցում նշում է՝ գիտության փառատոն անցկացնելու նպատակը մոտավորապես հասկանում է, բայց իր համար գոնե անհասկանալի է փառատոնի արդյունքը: «Ինչպե՞ս պետք է ֆինանսավորվեն աշխատանքները, ինչպե՞ս և ի՞նչ սկզբունքով ընտրվեն, դա լուրջ գիտական վերլուծություն պահանջող գործընթաց է, որի նշանները դեռ չկան», - ասում է Բախշյանը:
Նա ընդգծում է՝ չի կարող ասել, թե կառավարությունն ի՞նչ է ծրագրում գիտության զարգացման ուղղությամբ: «Խոստումները, խոսքերը շատ են: Վարչապետն ասում է՝ պիտի խրախուսենք երիտասարդներին, նախարարը նույնն է կրկնում, բայց այդ բոլորն ինչպե՞ս պետք է լինի, ի՞նչ գործընթացներ են դրա համար նախատեսում այն դեպքում, երբ գիտնականներն աջ ու ձախ դժգոհում են ֆինանսավորման չափից և գործող կարգերից: Ոչ մի հայեցակարգ, ռազմավարական նշանակություն ունեցող փաստաթուղթ, որտեղ կլինի հատկապես երիտասարդ գիտնականների գործունեությունը ֆինանսավորող նախաձեռնություն, դեռ չեմ տեսնում», - նշում է կրթության փորձագետը:
Տիկին Բախշյանը ևս անդրադառնում է Երիտասարդ գիտնականների աջակցության ծրագրին, որի ֆինանսավորումն այս պահին դադարեցված է: Մեր ընթերցողներին հիշեցնենք, որ մի քանի տարի գիտության կոմիտեն 100 մլն դրամ էր նվիրաբերում Հայաստանի երիտասարդական հիմնադրամին, որն էլ այն իր հերթին փոխանցում էր ԵԳԱԾ-ին:
Այս տարի ևս բյուջեով նախատեսվում է նույնքան գումար հատկացել երիտասարդ գիտնականներին, սակայն կառավարության նիստի ժամանակ որոշվեց՝ սեպտեմբերին լուծարել երիտասարդական հիմնադրամը: Երիտասարդ գիտնականներն արդեն մի քանի շաբաթ է՝ բարձրաձայնում են իրենց ծրագրերի ֆինանսավորման դադարեցման հարցը, սակայն ապարդյուն. որևէ պաշտոնական արձագանք դեռ չի հնչել:
«Ամեն ինչ հիմա այնքան խառն է, որ խնդիրների ճիշտ պատճառը չեմ հասկանում: Երիտասարդական հիմնադրամն ունեցավ խնդիրներ, փակվեց կամ լուծարվեց, բայց մինչ այդ, որպեսզի գիտնականների ֆինանսավորման գործընթացը չկանգներ, կարելի էր, չէ՞, մի նոր ու առողջ կառույց ստեղծել, կանոնադրությունը մշակեին մարդիկ, որոնք այդ գործընթացը պատկերացնում են, ազնիվ են, այդ կառույցը սկսեր գործել, հետո նոր հիմնադրամը փակեին, որ գումարի փոխանցման գործընթացը չսառեցվեր:
Փաստորեն, ինչ-որ մի օղակում գործը ճիշտ չի կազմակերպվում, և դրա հետևանքով գործընթացը պարալիզացվում է», - նշում է մեր զրուցակիցը:
Նա ընդգծում է, որ կրթության ոլորտում բազմաթիվ տեղեր կան, որտեղ խնդիրներ ունենք: «Կառույցներն արագ լուծարեցին, բայց չէ՞ որ գործող կառույցը՝ լավն էր, թե վատը, բայց ինչ-որ գործ էր անում, թույլ չէր տալիս, որ ամեն ինչ փլվի: Լուծարեցին կրթության ազգային ինստիտուտը, այդ կառույցը փլվեց: Այնտեղ, օրինակ, կատարվում էր ուսուցիչների վերապատրաստումը, ասում էին՝ լավ չի արվում: Համաձայն եմ, թող ստեղծեին այն նոր կառույցը, որն այդ գործն ավելի լավ ու խելացի պետք է աներ, գիտական հիմքերի վրա դներ ընդհանրապես կրթության կազմակերպման տարբեր օղակների աշխատանքը, հետո նոր դա լուծարեին:
Հիմա նույն վիճակը նաև կրթության մյուս ոլորտներում է», - ընդգծում է տիկին Բախշյանը:
Որպես զրույցի վերջաբան՝ կրթության փորձագետն ասում է. «Շատ լավ հասկանում եմ՝ համակարգային փոփոխություն են ուզում անել, բայց դրա փոխարեն եղածն էլ է քանդվում: Անկեղծորեն ամեն օր հետևում եմ, թե ինչ է լինելու: Մոտենում է սեպտեմբերի մեկը, բայց կան խնդիրներ, որոնց լուծումն այսօր, ցավոք սրտի, չեմ տեսնում», - եզրափակում է Անահիտ Բախշյանը:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ