«Ունենք մեծ խնդիրներ, որովհետև չունենք ազգային արժեհամակարգ, չգիտենք, թե ամբողջ ազգով ի՞նչ արժեքների վրա ենք հենվում»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑՀայ Առաքելական եկեղեցու Շիրակի թեմը 2000 թվականից երեխաների կրթության և դաստիարակությանն ուղղված ծրագրեր է իրականացնում: Երբ 2005թ.-ին թեմը հնարավորություն ստացավ վերանորոգել հին ու լքված մի շենք, սոցիալական ծառայություններն ընդլայնելու հնարավորություն ունեցավ: Հայ Առաքելական եկեղեցու Շիրակի թեմի սոցիալ-կրթական կենտրոնի կառավարիչ Կարինե Գյադուկյանը այդ հնարավորությունը նոր փուլ է համարում, որի շրջանակներում այսօր արդեն ունեն ծրագրեր նախադպրոցականների և դժվար վարք ունեցող երեխաների համար:
«Այդ ծրագրերը զուտ միայն երեխաներին չեն վերաբերում: Այն, ինչ երեխային ես տալիս, շատ հատվածային է և, մեր տեսակետից, քիչ արդյունավետ: Եթե ուզում ես երեխայի իրականության մեջ ինչ-որ բան փոխել, ծառայություններ տրամադրելուց զատ, շատ խորքային պետք է աշխատես ընտանիքի հետ: Ընտանիքի մոտեցումը պետք է փոխես, որ աշխատանքդ արժեք ունենա: Երբ միայն երեխային ուղղված ծառայություն են մատուցում, երբեմն ավելի շատ վնաս, քան օգուտ է նրա համար:
Երեխային իրական կյանքից բերում ես մի տեղ, որտեղ ինքն իրեն շատ հարմարավետ ու խնամված է զգում: Բայց 8 ժամը լրանալուց հետո երեխան բացարձակ այլ իրականություն է գնում, ինչը կենդանի բախում է. դա շատ ավելի սթրեսային է նրա համար, քան միշտ վատ վիճակի մեջ լինելը»,-նկատում է նա:
Հաշվի առնելով, որ վերոնշյալ խնդիրները փոխկապակցված են Շիրակի մարզի ընդհանուր հարցերի հետ, «Փաստի» հետ զրույցում Կարինե Գյադուկյանը անցում կատարեց բազմաշերտ խնդիրներին:
«Խնդիրները բազում են, բայց երկու հիմնական մեծ խնդիր կա, որոնց լուծումը, ըստ իս, կարող է մեղմացնել իրավիճակը. նախ՝ աղքատությունն ինքնին չի ծնվում, աղքատությունը հետևանք է:
Գյումրիում առաջնահերթ խնդիրն այսօր գործազրկությունն է՝ գումար վաստակելու և արժանապատիվ ապրելու հնարավորության բացակայությունը: Ժամանակին Գյումրին արդյունաբերական քաղաք է եղել, բնակչության 80 տոկոսը գործարաններում է աշխատել: Մի վայրկյանում այդ ամենը վերացել է ու չի վերականգնվել: Տարիներ շարունակ մարդիկ իրենց ուժերով լուծել են ոչ միայն անօթևանության խնդիրը, այլև փորձել են աշխատանքի խնդիր լուծել:
Շատ մեծ հաջողություններ չեն արձանագրել. անկախացման շրջան, տնտեսական ճգնաժամ ու շրջափակում:
Մի շարք գործոններ գումարվեցին ու կարծես անելանելիության վիճակ ստեղծվեց, որից խուսափելու ամենահեշտ ու հասանելի ձևն արտագաղթն էր: Եթե սկզբնական շրջանում հիմնականում տղամարդիկ էին գնում, և այստեղ, ի դեմս նրանց ընտանիքների, մարդկային ռեսուրս կար, ապա վերջին տարիներին խնդիրը շատ ավելի է ծանրացել. արդեն միայն տղամարդիկ չեն գնում, այլ ամբողջ ընտանիքով: Այն բոլոր ջանքերը, որոնք առանձին կազմակերպություններն են անում, դրանք առանձին ընտանիքների վիճակի փոփոխության համար են»,-ասաց նա՝ հավելելով, որ գլոբալ փոփոխություններ արձանագրելու գործառույթը պետությանն է:
«Պետության լուրջ ծրագրի անհրաժեշտություն կա, որի մեջ կներգրավվեն նաև տարբեր ոլորտների մասնագետներ, կգնահատեն իրավիճակն ու առաջարկություններ կանեն: Այսօր այս տարածաշրջանը լքում են ոչ միայն ֆինանսական խնդիրներ ունեցող մարդիկ, այլև նրանք, որոնք այդ խնդիրները չունեն:
Կան այլ պատճառներ, որոնցից մեկը որակյալ կրթության և կենսապայմանների բացակայությունն է: Այս ամբողջը խնդիրների մի շղթա է. եթե ուզում ենք, որ Հայաստանի հյուսիսը դառնա շնչող, ապրող տարածաշրջան, ապա շատ լուրջ պետական մոտեցում է պետք»,-նկատում է նա՝ միաժամանակ ընդունելով, որ բոլոր մարզերում էլ խնդիրներ կան:
«Ընդհանրապես, ցանկացած համագործակցություն իրականանում է, երբ կա կողմերի ցանկությունը: Երբ իրար ընդառաջ քայլեր են արվում, այդ դեպքում կարելի է համագործակցություն կառուցել, բայց եթե միայն խոսակցություններ են, դժվար է: Խնդիրները փոքր կամ անգամ մեծ միջազգային կազմակերպությունների մակարդակով չեն լուծվի: Այսօր ունենք մեծ խնդիրներ, որովհետև չունենք ազգային արժեհամակարգ, ազգային հայեցակարգ, չգիտենք, թե ամբողջ ազգով ի՞նչ արժեքների վրա ենք հենվում ու այդ արժեքներով ո՞ւր ենք գնում:
Այսօր ամեն մեկն ուզում է իր կեցությունն ապահովել, երեխաների ապագան կերտել, բայց ո՛չ նախադպրոցական կրթությունը, ո՛չ դպրոցը, ո՛չ հասարակական գաղափարախոսությունն ընդհանուր արժեհամակարգ և ընդհանուր նպատակադրություն չունեն: Այս ամենից է գալիս համագործակցության, մեխանիզմների պակասը»,շեշտում է մեր զրուցակիցը:
Կարինե Գյադուկյանի խոսքով, այսօր Շիրակի մարզում մարդիկ առաջինը հենց եկեղեցու դուռն են թակում. «Չկա մի խնդիր, որի շուրջ մարդիկ չփորձեն եկեղեցուց աջակցություն ստանալ: Ես բացարձակապես նկատի չունեմ նյութականը: Իհարկե, դա էլ կա, բայց խոսքն այս պարագայում հոգևորականի հետ զրույցի, խորհուրդների մասին է: Մեզ մոտ գալիս են տարբեր խնդիրներով՝ թե՛ ընտանեկան բռնության հարցերով, թե՛ երեխաների հետ կապված հարցերով: Եկեղեցին հասարակության մեջ հեղինակություն վայելող կառույց է. կինը շատ լավ գիտի, որ ոստիկանը կարող է հարբած ամուսնուն կարգի չհրավիրել, բայց քահանայի ներկայությունը սաստող է: Հավատքը մեր կենցաղի մեջ է: Եթե սթափ առաջնորդվենք այդ գաղափարով՝ շատ ավելի ամուր ու կայուն հասարակություն կդառնանք: Երբ գիտես քո ուժն ու այդ ուժի հիմքերի վրա ամուր ես կանգնած, կայուն առաջընթաց կունենաս:
Ազգի մտածելակերպի հիմքը դնելով՝ շատ ավելի հաջողակ կարող ենք լինել»:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ