«Իշխանությունը փորձում է հասարակության ուշադրությունը շեղել»
ՔԱՂԱՔԱԿԱՆԱՄՆ կառավարությունը նախատեսում է կրճատել Արցախին տրամադրվող օգնությունը, իսկ Հայաստանին տրամադրվելիք ֆինանսական աջակցության առումով, ըստ քաղաքագետ Գագիկ Համբարյանի, մեծ ակնկալիքներ չկան: Քաղաքագետը խնդիրը չի դիտարկում որպես զուտ ֆինանսական օգնություն ստանալու սպասելիքի համատեքստում:
Դիտարկելով նախ Հայաստանին տրամադրվելիք ֆինանսական աջակցության հանգամանքը՝ նա շեշտեց ԱՄՆ-ից 40 մլն դոլար ֆինանսական լրացուցիչ օգնություն տրամադրելու վերաբերյալ հայտարարության մասին: «Թեպետ հայազգի կոնգրեսական Ջեքի Կանչել յան-Սփիրը առաջարկել է կրկնապատկել ու այդ աջակցությունը դարձնել 80 մլն ԱՄՆ դոլար, այդուհանդերձ, ես մի փոքր թերահավատ եմ, որ ԱՄՆ-ն այդ չափ գումար կտրամադրի: Այստեղ պատճառն այն է, որ Դոնալդ Թրամփի վարչակարգն աչքի է ընկնում ժուժկալությամբ:
Ընդհանրապես, Թրամփն առաջնորդվում է այն տրամաբանությամբ, ըստ որի՝ ով ԱՄՆ-ի հետ է, մեծ օգնություն է ստանում, ով ԱՄՆ արտաքին քաղաքականությունը չի կիսում՝ չի ստանում: Եվ այս առումով մենք մեծ հույսեր չենք կարող ունենալ: Թեպետ ԱՄՆ-ում ունենք շատ ազդեցիկ ու մեծ սփյուռք, բայց նաև գիտենք, որ ՀԱՊԿ, ԵԱՏՄ անդամ ենք, և ՀՀ տարածքում է գտնվում 102-րդ ռուսական ռազմաբազան: Նաև գիտենք, թե այս պահի դրությամբ ռուս-ամերիկյան հարաբերություններն ինչ մակարդակի վրա են:
Այո, ԱՄՆ-ը շատ մեղմ է վերաբերվում ՀՀ քաղաքական դրսևորումներին, բայց, միևնույն ժամանակ, չեմ կարող միանշանակ ասել, որ ԱՄՆ-ը կարող է բավականին մեծ օգնություն տրամադրել Հայաստանին»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց Գ. Համբարյանը:
Ինչ վերաբերում է Արցախին տրամադրվող ֆինանսական աջակցության դադարեցմանը, քաղաքագետն այդ հանգամանքը զարմանալի, միևնույն ժամանակ նաև մտահոգիչ համարեց: «Վաշինգտոնի Հայ դատի գրասենյակի ղեկավար Արամ Համբարյանը հայտարարեց, որ 2 ամիս առաջ ընդունված օրինագիծը, ըստ որի՝ ԱՄՆ-ը շարունակելու էր ուղղակի ֆինանսական օգնություն ցուցաբերել Արցախին, չեղարկվում է: Այդ աջակցությունը ամեն տարի կազմել է գրեթե 5 մլն ԱՄՆ դոլար, ծրագիրն իրականացվել է USAID-ի միջոցով:
Այստեղ հարցը ոչ այդքան գումարի չափն է, այլ երևույթն ու մեսիջը: Մենք հիմա առերեսվում ենք Արցախին տրամադրվող աջակցության չեղարկման երևույթի հետ, ինչը մտորելու շատ մեծ տեղիք է տալիս նախ այն առումով, որ սա կարող է Թրամփի վարչակարգի մեսիջը լինել Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությանը: Դրանով ԱՄՆ-ի պետքարտուղարությունն ու Սպիտակ տունը ևս մեկ անգամ իրենց դժգոհությունն են հայտնում Փաշինյանի վարած արտաքին քաղաքականությանը:
Կամ էլ պարզապես այս երևույթը կարելի է դիտարկել արտաքին քաղաքական ոլորտում մեր իշխանությունների հերթական բացթողման համատեքստում:
Փաշինյանն ավելի քան մեկ տարի է, ինչ ղեկավարում է Հայաստանը, և նրա համար կարևորը ներքաղաքական դաշտն է:
Նա շատ քիչ ուշադրություն է դարձնում արտաքին քաղաքականությանը»,-ասաց քաղաքագետը:
Գագիկ Համբարյանի խոսքով, շարունակվում է նաև պաշտպանողական քաղաքականությունը, որը շատ դեպքերում վնաս է հասցնում հենց ՀՀ-ին:
«Միակ հույսը, որ վերոնշյալ որոշումը կչեղարկվի և ԱՄՆ-ը կշարունակի Արցախին ուղղակի օգնություն տրամադրել, սփյուռքն է, որը բավականին ուժեղ դիրքեր ունի: Այդ առումով պատահական չէ, որ Հայ դատի գրասենյակի ղեկավար Արամ Համբարյանն ԱՄՆ-ում բնակվող հայությանը կոչ արեց ուղղակիորեն նամակախեղդ անել իրենց կողմից ընտրված կոնգրեսականներին»,-շեշտեց մեր զրուցակիցը:
Քաղաքագետը նկատում է՝ Արցախին ֆինանսական աջակցության չեղարկումը զուգադիպեց ԱԺ նախագահի, ԱԳ նախարարի և փոխվարչապետի մակարդակով կատարած այցերին. «Սա կարելի է բնութագրել նաև ԱՄՆ-ի կողմից գնահատական՝ այդ այցերին: ԱՄՆ-ն այդ այցերից հետո այս մեսիջն է հղում ՀՀ-ին, ինչը ևս մտորելու տեղիք է տալիս, որովհետև չեմ կարծում, թե չեղարկման որոշումը պատահական էր:
Ընդհանրապես պատահական ոչինչ չի լինում: Հեղափոխությունից հետո սա երկրորդ շեշտակի հարվածն էր»,-ասաց նա՝ շեշտելով ավելի վաղ Ֆրանսիայի ու Արցախի քաղաքների միջև բարեկամության հռչակագրերի չեղարկման մասին:
«Այս իրադարձությունները ցույց են տալիս, որ մեր արտաքին քաղաքականությունը մեծ խնդիրներ ունի: Փաշինյանն ավելի շատ զբաղված է ներքաղաքական կեղծ օրակարգերի ձևավորմամբ: Իշխանությունը փորձում է հասարակության ուշադրությունը շեղել թե՛ ներքին, թե՛ արտաքին ուղղություններում ծառացած իրական խնդիրներից:
Այդ իրական խնդիրները լուծելու փոխարեն զբաղված են վհուկների որսով, հասարակությանը սևերի և սպիտակների բաժանելով, Ստամբուլյան կոնվենցիայով, օրհներգով: Իսկ այդ ընթացքում ադրբեջանա-թուրքական տանդեմը, բավականին հմտորեն օգտագործելով ՀՀ-ի ղեկավարության կողմից արհամարհված արտաքին քաղաքական ոլորտը, բավականին հաջողություններ է գրանցում, ինչի վկայությունը Արցախի ֆինանսական աջակցության չեղարկումն է:
Լինելով շատ վտանգավոր տարածաշրջանում՝ Հայաստանի իշխանություններն ուղղակի անտեսում են արտաքին քաղաքականությունը՝ հույս ունենալով, որ ամեն ինչ սփյուռքի մակարդակով պետք է լուծվի, մինչդեռ դա միայն սփյուռքի խնդիրը չէ:
Բացի այդ, սփյուռքն անում է ավելին, քան իր հնարավորությունների սահմանն է: Խնդիրն այն է, որ թե՛ ԱԳՆ-ն, թե՛ դեսպանությունները, թե՛ հյուպատոսարանները գրեթե ոչ մի աշխատանք չեն տանում: Եթե անգամ որևէ աշխատանք են տանում, ապա շատ վատ են աշխատում: Ֆրանսիական դատարանների որոշումների հետևում թուրք-ադրբեջանական լոբբինգն է կանգնած:
Նույն տրամաբանությամբ Թրամփի վարչակազմը չէր կարող ընդամենը 2 ամիս առաջ ընդունված որոշումը չեղարկել: Ադրբեջանական լրատվամիջոցները բացահայտ ասում են, որ Արցախին ֆինանսական աջակցության վերաբերյալ որոշման չեղարկումը Բաքվի և Անկարայի խմբի հմուտ աշխատանքի արդյունքն է»,-շեշտեց մեր զրուցակիցը՝ նշելով, որ Հայաստանի իշխանությունը չպետք է նման մարտահրավերները չեզոքացնելու հարցում հույսը միայն սփյուռքի վրա դնի:
«Եթե նախկին իշխանությունները սփյուռքի հետ խնդիրներ ստեղծեցին՝ ստորագրելով հայ-թուրքական արձանագրությունները, ապա այս իշխանությունները ավելի վտանգավոր գծով են ընթանում: Նրանք վատ հարաբերություններ ունեն ՀՅԴ-ի հետ, որը շատ ուժեղ դիրքեր ունի հայկական սփյուռքում:
Սա ևս խնդիր է Հայաստան-սփյուռք համատեղ համագործակցության և Հայաստանի առաջ բացվող մարտահրավերներին դիմակայելու համար»,-եզրափակեց քաղաքագետը:
ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ