Շաբաթօրյա գրական ընթերցումներ «Փաստ» օրաթերթից
ՄՇԱԿՈՒՅԹ«ՓԱՍՏ» ՕՐԱԹԵՐԹԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՄ Է «ՇԱԲԱԹՕՐՅԱ ԸՆԹԵՐՑՈՒՄՆԵՐ» ՇԱՐՔԸ՝ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԵԼՈՎ ԺԱՄԱՆԱԿԱԿԻՑ ԳՐՈՂՆԵՐԻ ՍՏԵՂԾԱԳՈՐԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻՑ: ԱՅՍ ԳՈՐԾՈՒՄ ՄԵԶ ՄԵԾԱՊԵՍ ԱՋԱԿՑՈՒՄ Է ՀԱՄԱՀԱՅԿԱԿԱՆ ԳՐՈՂՆԵՐԻ ՄԻՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱԳԱՀ, ԳՐԱԿԱՆԱԳԵՏ ԱԲԳԱՐ ԱՓԻՆՅԱՆԸ, ԻՆՉԻ ՀԱՄԱՐ ՇՆՈՐՀԱԿԱԼ ԵՆՔ:
ԳԱՅԱՆԵ ՊՈՂՈՍՅԱՆ
ՍԼՈՆ
Մինչև հիմա մեր գյուղում երբ երեխաները քարով խփում են իրար, մեծերն ասում են՝ Սլոն հո չե՞ս, քարը գցի ձեռքիցդ:
Սլոն մեր գյուղի որբն էր: Ու որբի նման էլ սիրվում էր: Ծնողները վաղուց էին վախճանվել, կարծեմ՝ ավտովթարից: Սլոն ազգականներ չուներ, կամ գուցե ուներ, բայց նրանք ձուլվել էին գյուղի անդեմ գթասրտությանը ու բոլորի հետ հավասարապես խնամում էին տղային: Գյուղի կանայք տան ավել պատառը Սլոյին էին տալիս ու երեխաների հնացած շորերը: Սիրտը փափկած ժամանակ նաև շոր ու կոշիկ էին առնում Սլոյի համար ու ավել պատառից բացի՝ պաղպաղակ, թխվածք ու մուրաբա էին տալիս, որ Սլոն ուտում էր ճաշի գդալով ու հաճույքից հալչելով
Սլոյին երբեմն նաև փող էին տալիս: Փողը գթասրտության սահմաններում չէր տեղավորվում, ու Սլոյի հետ գին էին խոսում: - Էսքան փայտը քանիսով կջարդե՞ս: -Ինչ կտաս, տուր:
Հաստատ գիտեին, որ Սլոն ասելու է՝ ինչ կտաս, տուր, բայց, որպես բարեխիղճ գործատու, հարցնում էին՝ քանիսո՞վ
Ես վախենում էի Սլոյից: Սլոն հազիվ 14- 15 տարեկան լիներ, բայց ես շատ փոքր էի այդ ժամանակ, ու Սլոն ինձ թվում էր խոշոր ու ահարկու՝ կորամեջք, կոստյումը՝ վրան մեծ, երկար ձեռքերը՝ անկանոն կախված (ասես մի կերպ կցմցած լինեին լայն ու վտիտ ուսերին ), հայացքը՝ վախեցած, բռի մեջ՝ քար...
Սլոյի բռի մեջ միշտ քար կար: Սլոն քայլում էր մայթի եզրով, բռի մեջ՝ քար, գլուխը՝ կախ...ու անընդհատ հետ էր նայում, ասես ինչ-որ հետապնդումից փախչելով: Երբ խոսում էիր հետը, քարով բռունցքը սեղմում էր կրծքին, ամեն պահի պատրաստ քարը վրադ նետելու:
Գյուղի 10-12 տարեկան հրոսակախումբը հանգիստ չէր տալիս Սլոյին, օր չկար, որ մի օյին չբերեին նրա գլխին: Գորտ էին գցում գրպանը, տակը ասեղ էին դնում, թաքուն կտրում էին մեջքին թափված բաց շիկավուն գանգուրները: Սլոն վեր էր թռչում, վախեցած, անփայլ աչքերով տենդագին փնտրում հերթական հակառակորդին ու չգտնելով՝ բռի քարը անհասցե նետում էր հավաքվածների վրա և հետ-հետ նայելով վազում դեպի իր փոքրիկ, հողաշեն տնակը: Բայց Սլոն չէր խրատվում: Երևի տղան մենակություն չէր սիրում: Ու հաճախ գալիս, միանում էր գյուղամիջում խռնված մարդկանց: Նստում էր մի անկյունում ու հայացքը մեկից մյուսին փոխանցելով՝ լսում նրանց անվերջանալի զրույցները՝ թանկացումներից մինչև Քենեդու սպանությունը..
Ես տեսել եմ, թե ինչպես է Սլոն ծիծաղում:
Երբ Սլոյի հոգու հետ խաղալուց հոգնած մարդկանց սիրտը նորություն էր ուզում ու սկսում էին իրար հետ կատակներ անել, Սլոն ծիծաղում էր` սպիտակ ատամները բացած, ուսերը շարժելով, բայց նույնիսկ ծիծաղելիս քարը բռան մեջ էր պահում:
Աշնան պայծառ օր էր: Ցրտերն ընկել էին, արևի տաքությունը հաճելի էր ու մարդկանց քաշել, հանել էր տներից, հավաքել գյուղամիջում՝ Հայրենական պատերազմի զոհերին նվիրված հուշարձանի մոտ: Մայրս գյուղի մշակույթի տան տնօրենն էր, ու նրա աշխատասենյակի լուսամուտը ուղիղ նայում էր հուշարձանին: Ես լուսամուտի մոտ էի այդ ժամանակ: Հանկարծ անսպասելի բան կատարվեց: Մարդիկ, որ հանգիստ նստած էին, սկսեցին այս ու այն կողմ վազել:Հետո ես տեսա Սլոյին. կոստյումը հետևի կողմից այրվում էր: Մարդիկ հռհռոցով, հարայ-հրոցով հանգցրին կրակը: Սլոն այս անգամ ձեռքի քարը չնետեց հրոսակախմբի վրա ու տուն չգնաց:
Նստել էր նստարանին ու ձեռքով փորձում էր հարթել կոստյումի վառված հատվածը:
Մնացածը ես չեմ տեսել: Մնացածը ամիսներ շարունակ մարդիկ պատմում էին իրար: Հետո սկսեցին չպատմել, որովհետև բոլորը անգիր գիտեին կատարվածը:
Ուրեմն՝ Սլոն մի քանի րոպե անշարժ կանգնել էր մայթին, հետո նետվել զառիթափով իջնող բեռնատարի անիվների տակ: Սլոն մահացավ հիվանդանոցում: Ասում են՝ երբ բժիշկը հանբուրել էր Սլոյի ճակատը, տղան ձեռքի քարը աննկատ դրել էր սեղանին:
Հ.Գ.- Իսկ ինչո՞ւ եմ այս տան նկարով հրապարակել Սլոյի մասին պատմությունը... Որովհետև այն իմ հայրական տան պատկերն է: Ես ճիշտ այսպիսի տանն եմ մեծացել: Ու այն ինձ համար ապահովության, սիրո, երջանկության խորհրդանիշ է՝ այն, ինչ երբեք չունեցավ մեր գյուղի որբը՝ Սլոն... Այն, ինչ մենք չտվեցինք նրան:
ԱՐՏԱՇԵՍ ԱՐԱՄ
ԿՈՄ-ՊԱՐ-ՍԻ-ԴԱ
(Երևանին)
Երեքհազարամյա ծերուկ քաղա՛ք ու դե՛ռ
Մանուկ անվա՛րժ, անփո՛րձ, դեռ չոչ անող:
Եվ քո զավակները թող իրար միս ուտեն,
Թող հին ճառն իր կարդա մեր ջոջը նոր:
Անապատի ամեն անշուք քյոչք ու աուլ
Քաղաքամայր դարձավ ու ծուփ ծաղկեց:
Թողնեմ գնամ, հեռվից քեզ կարոտեմ, ա՜ո՜ւ,
Փողոց քշվածներից մեկն էլ ծլկեց:
Ամեն քայլափոխին, քո խոյակ ու որմից
Ծորում են տա՛ք, քնքո՛ւշ ախուվախեր:
Եվ նոր տերերը քո չարչարվում են, որ մի
Հարուստ քրդի գտնեն ու քեզ ծախեն:
Եվ կծախեն, ինչ փույթ, մի բան պակաս-ավել,
Ոչ կարգին մուտք ունես, ոչ էլ` ելքեր...
Քրիստոսը վկա, էլ չե՛մ ուզում, բա՛վ է
«Իմ հայրենիք թշվառ, անտեր» երգել:
ՍԱՂՄՈՍ ԱՐԱՐՄԱՆ
(Արտաշես Յայլոյանին)
Ո՞վ է արարում հոգու տոն ու տուն,
Վիրակապ դնում մեր բաց վերքերին,
Մեր անցյալից մեզ ո՞վ է կարոտում,
Որոնում ճամփան կորած էրգրի...
Որ ոգեղենիկ մեր Հայերենի
Տոնը չլքվի, ո՞վ է ինքն իրեն
Պատեպատ զարկում: Եվ հար երանի
Նրան, ով գիտե տոկալ ու սիրել
Անդուլ տքնանքի զիգզագվող ուղին
Եվ զառիվերը ձիգ տառապանքի:
Ո՞վ է ամբարում հավատամք ու խիղճ,
Որ լցնի թափուր խորշերը կյանքի...
Ինքը չա՞րն է մեր ետևից ընկել,
Թե՞ մենք ենք գնում հետքերով չարի,
Օ՛, բառ ու գրին խոնարհված ընկեր,
Մեր կենաց վարձն ո՞վ պիտի վճարի...
Օրը հայտնության այդ ե՞րբ է գալու,
Երբ թուխպ է նստել կենաց քիվերին:
Հույս ենք տածում, թե Գիրն է փրկելու,
Եվ որոնում ենք հրաշքը վերին:
ԻՆՏԵՐՄԵՑՑՈ
(Աբգար Ափինյանին)
Այս աշխարհի սե՛րը, հավա՛տն այս աշխարհի,
Մարդկությանը պիտի կործանումից փրկեր:
Բայց մշտարթուն Նեռը, մարմնացումը չարի,
Լարել է նետը իր, աղեղն է իր պրկել:
Գաճաճ հաճկատարներ,
իշխանատե՛նչ, ագա՛հ,
Ինչին ձեռ են տալիս, լպրծո՛ւն է դառնում,
Մինչ դու հոժարակամ մազե քո`ւրձդ
հագած,
Քո քարանձավ խցում մեռնում ես ու հառնում:
Մի՛ կոտրվիր, տոկա՛, խառնի՛ր գիշեր ու տիվ
Եվ վարձ մի՛ պահանջիր տառապանքի դիմաց,
Անդո՛ւլ, անխո՛նջ հերկիր սևահողը մութի,
Որ ընձյուղվի Սիրո լույսը երկնասլաց:
Դու ոգի՛ ես դրել քո ամեն մի տողում
Եվ չես նահանջելու մինչև մարխը մարող...
Սրտին քո ծանրացած կասկածները թող ու
Ոգի դարձած, անցիր Լույսի ճանապարհով:
***
Եթե այսպես մնա, Չինգիզ խանը կգա,
Կգա իր շեղաչվի «կտրիչներին» առած:
Եվ քո հովիտներում, Երկիր Նաիրական,
Պիտի խրախճանեն սատրապ ու խաշնարած:
Ներքին լույսը մարած, հույլ ու հափռած, անկա՛մ
Կրկին ինքներս մեր բախտի հետ ենք խաղում:
Ճակատագիրը մեզ հարյուր հազար անգամ
Խստագույնս պատժեց, դարձյալ դաս չենք քաղում:
Եթե այդպես մնա, Չինգիզ խանը կգա,
Որ ավերի՛, եղծի՛, լլկի ու կործանի:
Այդ մասին է գուժում այն քարեղեն վկան`
Ծախված ու ավերակ, արարչագործ Անին:
Լարված իրավիճակ՝ Երևանի կենտրոնում (տեսանյութ)
Բաղանիսից ոչ հեռու բնակիչները նոր սյուներ են նկատել
Նոր կադրեր ցուցարարների նկատմամբ այսօրվա բռնության տեսարաններից (տեսանյութ)
Կենտրոնում բիրտ ուժի կիրառմամբ բերման են ենթարկում Փաշինյանի հրաժարականի պահանջով ցույցի մասնակիցներին (տեսանյութ)
Չելյաբինսկի մարզում կահույքի արտադրամասում հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)
Հայաստան-Վրաստան միջպետական ճանապարհը շարունակվում է փակ մնալ Կիրանցի հատվածում
Տավուշում ապրելու իրավունքը քաղաքականություն չէ. Թովմաս Առաքելյան (տեսանյութ)
Իսակովի պողոտայից ակցիայի մասնակից 12 անձ է բերման ենթարկվել (տեսանյութ)
Փողոցայինները եկան, մեզ դուրս գցեցին, որ պայքարենք՝ տունը, հողը պահենք․ դիլիջանցի Լիդիան՝ Կիրանցից (տեսանյութ)
Անհնազանդության ակցիայի մասնակից «Համահայկական Ճակատ» շարժման ակտիվիստների մի մասը ազատ են արձակվել ոստիկանությունից․ տեսանյութ
Արտագնա աշխատանքի սեզոնին ընդառաջ Երևան-Մոսկվա թռիչքի տոմսերը թանկացել են
Հովհաննես Շահինյանը Շենգավիթի ոստիկանությունում է․ տեսանյութ
Բերման են ենթարկվել «Համահայկական Ճակատ» կուսակցության ակցիայի մասնակիցներն ու ակտիվիստները. տեսանյութ
Հրդեհ՝ Կամո գյուղում․ այրվել են տուն և անասնագոմ
ՀՀՄ կուսակցության նախագահ Միհրան Պողոսյանի կոչով մեկնարկած երթը Հանրապետության հրապարակից` ՈՒՂԻՂ
«Հրաժարվել մեր պահանջատիրությունից, նշանակում է՝ հրաժարվել ընտանիքից ու նախնիներից». Մելքումյան
Արտակարգ դեպք՝ Սևանում. հրկիզել են «Audi A4»-ը
Air France-ի ինքնաթիռը հարկադիր վայրէջք է կատարել
Ադրբեջանն ընդդեմ Հայաստանի գործով լսումներ Հաագայի դատարանում. ուղիղ
Լուկաշենկոն հայտարարել է, որ կհամաձայնի, եթե մարդիկ ցանկանան այլ նախագահ ընտրել
Ոստիկանները բերման են ենթարկում «Մերժիր գժին» շարժման անդամներին (տեսանյութ)
Մեր մտքերն այսօր Հունաստանի և ողջ աշխարհի հայերի հետ են. Նիկոս Դենդիաս
Հյուսիսային Կորեան պատվիրակություն է ուղարկել Իրան
Ֆրանսիայի Սենատի Ֆրանսիա-Հայաստան բարեկամական խումբն այցելել է Հայոց ցեղասպանության հուշահամալիր
Լոնդոնում բանակի հեծելազորային գնդի ձիերը փախել են ախոռից` բախվելով մեքենաներին և ավտոբուսին (տեսանյութ)
«Վաղուց ժամանակն է, որ հենց ՀՀ քաղաքացիները ձերբազատվեն հակահայ «իշխանություններից»». Զաքարյան
Ադրբեջանի նախկին գլխավոր մանկաբույժն է ինքնասպան եղել․ ի՞նչ է հայտնի
Մոսկվայի Սուրբ Պայծառակերպության Մայր տաճարում Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակին նվիրված պատարագ է մատուցվել
Կյանքից հեռացել է արևելագետ, պրոֆեսոր Նիկոլայ Հովհաննիսյանը
Փաշինյանին չեն հավատում նույնիսկ Արևմուտքում
Կոչ ենք անում աջակցել Համատեղ պատմական հանձնաժողովի ստեղծման մեր առաջարկին և Հայաստանի հետ կարգավորման գործընթացին. Թուրքիայի ԱԳՆ
Անչափ հուզիչ. Միայն տեսեք ինչ գեղեցիկ անակնկալ է պատրաստել Մարինկա Խաչատրյանը` իր մայրիկի համար
«Ականատեսը եղա, թե ինչպես է հայրն իր որդուն նորից գերեզմանից հանում»․ Արցախից բռնի տեղահանված
Ուկրաինան այսօր մարտադաշտ է, որտեղ որոշվում է ապագա աշխարհակարգի ճակատագիրը. Լուկաշենկո
Բախվել են «Mercedes»-ը, «06»-ն ու տրակտորը. պապը, տատը, դուստրը և անչափահաս թոռները տեղափոխվել են հիվանդանոց
ԱՄՆ-ում 7 մլրդ դոլար են հատկացնելու արևային էներգիային
ՌԴ ՊՆ փոխնախարարը կասկածվում է պետական դավաճանության մեջ
Կարևոր է, որ ՆԱՏՕ-ի և Ռուսաստանի միջև բախում չլինի. Շոլց
Քաջարանը մոտ ապագայում կունենա ժամանցի ժամանակակից վայր
«Քո բոլոր ընկերները սա են նայում, Արփի ջան»․ Աննա Հակոբյանը՝ «Նիկո՛լ, ցեղասպան» վանկարկումների մասին
Թուրքիայի նախագահն ահաբեկում է, իսկ Փաշինյանը՝ խեղճանում
Ոտքի ելեք. ՀՀՄ կուսակցության նախագահ Միհրան Պողոսյանի կոչով մեկնարկած երթը Հանրապետության հրապարակից` ՈՒՂԻՂ
Խորհուրդ եմ տալիս չենթարկվել վարչախմբի հանցագործ հրամաններին, զերծ մնալ այսօր որևէ հանցանք կատարելուց, ծառայել օրենքին և մեր քաղաքացիների անվտանգությանը. Ավետիք Չալաբյան
Մենք նոր թափով ու որակով ենք լծվելու Հայոց ցեղասպանության միջազգային ճանաչման ու դատապարտման գործին՝ գործող վարչախմբին հեռացնելուց հետո. Մենուա Սողոմոնյան
Վարչախումբը Տավուշում անցավ ռեպրեսիաների և բռնությունների
Թուրքիայում ապրող ոչ մի հայազգի քաղաքացի իրեն հասարակությունից դուրս, երկրորդ կարգի չի զգա․ Էրդողան
Բայդենն ապրիլքսանչորսյան ուղերձում կրկին կիրառել է «ցեղասպանություն» եզրույթը
Չինաստանը դեմ է հանդես եկել ԱՄՆ-ի նոր օրինագծում Թայվանի վերաբերյալ դրույթներին
Ֆինլանդիայի նախագահը նշել է պատերազմից խուսափելու լավագույն միջոցը
Ռուս-թուրքական «օդային պատերազմ»․ ի՞նչ է պնդում Turkish Airlines-ը 
