Անշարժ գույքի ոլորտը ցնցումների ռիսկի առաջ է. փորձագետ
ПОЛИТИКА
Ազգային ժողովի Տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովը հոկտեմբերի 15-ին դրական եզրակացություն տվեց անշարժ գույքի կադաստրային գնահատմանը վերաբերող օրինագծին: Օրենսդիրի ներկայացուցիչները պնդում են, որ օրենքում փոփոխությունները ոչ թե գույքահարկի, այլ գույքի գնահատմանն են ուղղված:
Ըստ այդմ, Կառավարությունն ամեն ինչ անելու է՝ մեղմելու անշարժ գույքի շուկայում այս օրենքի փոփոխության արդյունքում առաջացող ռիսկերը: Ի՞նչ ռիսկերի մասին է խոսքը, և որքանո՞վ են դրանք կառավարելի, Tert.am-ի հետ զրույցում պարզաբանում է «Հայացք» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Լիլիա Ամիրխանյանը:
«Օրենքում փոփոխություններն իսկապես ուղղակիորեն գույքահարկի դրույքաչափին չեն առնչվում. դրանք նախատեսում են փոփոխություններ գույքի կադաստրային հաշվարկներում, որոնք կհանգեցնեն անշարժ գույքի կամ հողատարածքի՝ շուկայական արժեքով գնահատմանը, կամ դրա մոտարկմանը շուկայական գներին: Բոլորիս է հայտնի, որ անշարժ գույքի շուկայում մինչ օրս շուկայական ու կադաստրային գներն իրարից տարբերվել են՝ շուկայական արժեքն ավելի բարձր է եղել, այսինքն՝ սպասվում է կադաստրային արժեքի աճ: Հետևաբար, ինչ մեխանիզմ էլ սահմանվի, ինչ ճկունություն էլ որ կիրառվի, գույքահարկը կփոխվի, քանի որ դրույքաչափը կսահմանվի արդեն բարձր կադաստրային արժեքի նկատմամբ:
Ինչ վերաբերում է այն հավաստիացումներին, որ Աբովյան փողոցում ապրող թոշակառու տատիկի հավաքական կերպարի համար Կառավարությունն այնպիսի մոտեցում կցուցաբերի, որ այդ անձը չտուժի, այս պահին այդ մասին խոսելն անիմաստն է: Նախ, որովհետև գոնե այս պահի դրությամբ ոչ մի կերպ չի պարզաբանվում, թե ինչ համընդհանուր մեխանիզմով են որոշելու՝ ում նկատմամբ կգործի դրույքաչափի աճ, ում նկատմամբ՝ ոչ: Իհարկե, հնարավոր է գտնել այդօրինակ մեխանիզմ, բայց թե որքանով այն արդյունավետ կլինի ու իսկապես կնվազեցնի վերոնշյալ ռիսկը, անիմաստ է գնահատելը, քանի դեռ այն գոյություն չունի, կան զուտ խոսակցություններ ու մտադրություններ: Փոխարենը, առանց նախապես մշակելու ռիսկերը նվազեցնող մեխանիզմներ, ունենք օրենքի նախագծի՝ երկրորդ ընթերցմամբ ընդունում: Գործ ունենք ավելորդ շտապողականության հետ»,- նշեց Լ. Ամիրխանյանը:
Փորձագետն անդրադարձավ նաև այս փոփոխությունների արդյունքում անշարժ գույքի շուկային սպառնացող ցնցմանը` մասնավորապես նշելով անշարժ գույքի գների բարձրացումը: «Գույքի կադաստրային արժեքի մոտարկումը շուկայականին ածանցյալ ազդեցություն կթողնի նաև անշարժ գույքի գների բարձրացման տեսքով: Դրան կնպաստի ոչ միայն բրոքերի ինստիտուտն, այլ նաև անշարժ գույքի հետ կապված գործարքների ինքնարժեքի աճը: Պետք է նշել, որ այս փոփոխությունը կարող է դրական դիտվել միայն հիփոթեքային վարկավորման տեսանկյունից, հատկապես ազգային ծրագրերով վարկատեսակների հետ կապված, երբ բանկը վարկավորում է գույքի կադաստրային արժեքի հիման վրա: Սակայն հաշվի առնելով հանգամանքը, որ այդ ծրագրերից բնակչության օգտվելու ծավալները կախված են առավելապես այլ գործոններից, այս մասով դրական արդյունքները շոշափելի չեն լինի: Փոխարենը պետությունը կապահովի բյուջետային մուտքերի աճ, սակայն ռիսկի տակ դնելով անշարժ գույքի շուկան:
Անշարժ գույքի շուկայի համար սա մեծ ցնցում է, հատկապես, եթե այս ամենին հավելենք նաև Դավիթ Անանյանի մտադրությունը՝ Կառավարությանն առաջարկել հրաժարվել հիփոթեքային վարկավորման ժամանակ եկամտահարկի վերադարձելիության մեխանիզմից: Եթե այս մեխանիզմը դադարեցվի, շատ ընտանիքներ կկանգնեն այդ ծրագրերից օգտվելու լուրջ հարցի առաջ, քանի որ, ըստ էության, եկամտահարկի վերադարձելիությունն ընտանիքներին ազատում էր հիփոթեքային վարկային բեռի զգալի մասից: Արդյունքում, մի կողմից՝ վերոնշյալ նախագիծը, մյուս կողմից՝ Անանյանի առաջարկը (եթե ուժի մեջ մտնի) նկատելի բացասական հետևանքներ կունենան անշարժ գույքի ոլորտի առաջ»,- ամփոփեց փորձագետը: