Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Արտաքին քաղաքականության մասով ընդհանրապես պատկերացումներ չունեն»

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

Երկօրյա այցով Հայաստանում էր ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը: Այցի շրջանակում որոշակի ուղերձներ հնչեցին, որոնք, եթե չասենք ծայրահեղ տարբեր, ապա տարատեսակ մեկնաբանությունների արժանացան: 

Քաղաքագետ Արմեն Բադալյանը «Փաստի» հետ զրույցում անդրադարձել է այդ ուղերձներին, խոսել Արցախյան հարցի, ինչպես նաև ՀՀ արտաքին ու ներքին քաղաքականության փոխկապակցվածության ու բալանսավորման խնդիրների մասին: 

Քաղաքագետը ՌԴ ԱԳ նախարարի այցը նախ դիտարկում է այն լուրերի տրամաբանության մեջ, համաձայն որոնց՝ Ռուսաստանի ղեկավարությունն անհանգստացած է ԱՊՀ տարածքներում, այդ թվում՝ Հայաստանում, ԱՄՆ-ի կողմից ստեղծված լաբորատորիաների գործունեությունից, ըստ որի՝ կար դրանք կանոնակարգելու ցանկություն. 

«Հիմնականում այդ նպատակն էր նշվում։ Այդուհանդերձ, չէր կարող անդրադարձ չլինել Արցախյան հարցին։ Եվ ՌԴ ԱԳ նախարարի կողմից հնչեց այն միտքը, որ հարցի ցանկացած վերջնական որոշման առումով իր համաձայնությունը պետք է տա Արցախի ղեկավարությունը: 

Ես վերոնշյալին չեմ անդրադառնա զուտ Արցախյան հարցի բանակցային ձևաչափի համատեքստում, բայց այստեղ մի քանի մոտեցումների մասին կարող ենք խոսել, տարբեր կերպ կարող ենք մեկնաբանել, որովհետև այնքան էլ միանշանակ չէ, թե ուղերձը կոնկրետ ում էր ուղղված։ 

Նախ` կարող ենք ասել, որ սա մեսիջ էր Արցախյան կոնֆլիկտի երեք կողմերին, ըստ որի՝ առանց Արցախի բնակչության բանակցային որևէ գործընթաց առաջ չի գնա։ 

Բացի այդ, դա կարող է մեսիջ լինել նաև Ադրբեջանի իշխանություններին, նաև Հայաստանի իշխանություններին, որովհետև, ի վերջո, կան որոշակի խոսակցություններ այն մասին, որ Հայաստանը, փոխելով և Արցախում իր համար ցանկալի ղեկավարություն ունենալով, կարող է որոշակի քաղաքական գործընթացներ սկսել բանակցային գործընթացում, որն ավելի շատ հայտնի է Բոլթոնի ծրագիր անունով։ 

Եվ այստեղ ուղղակի մեսիջ ուղարկվեց Արցախին, որ առանց ձեր համաձայնության այդ գործընթացը որևէ կերպ առաջ չի գնա, և, անկախ նրանից, թե Հայաստանի իշխանությունները կողմ, թե դեմ են Բոլթոնի ծրագրին, վերջնական որոշումը պետք է տա Արցախը։ 

Իսկ Արցախը, բնականաբար, այդ ծրագրին դեմ կլինի»։

Արմեն Բադալյանի խոսքով, այս պահի դրությամբ միգուցե բանակցային գործընթացում ինչ-որ առաջընթաց չկա, բայց Արցախի շուրջ զարգացումներ կան, որոնք պայմանավորված են որոշակի փոփոխություններով. 

«Օրինակ՝ Թուրքիայի և ՌԴ-ի հարաբերություններն են լավանում, և Ռուսաստանն էլ ավելի է ուզում ամրապնդել դիրքերը։ 

Եվ, բնականաբար, Արցախի հարցն ինչ-որ չափով տեղավորվում է իր՝ մերձավորարևելյան քաղաքականության մեջ, և ինչ-որ գործողություններ պետք է իրականացնի՝ այդ հարցի՝ իր համար լուծելի տարբերակն ամրապնդելու համար։ 

Թուրքիան իր հերթին իր շահագրգռվածությունն ունի այդ հարցում, ԵՄ-ն՝ իր, որն արտաքին քաղաքականության կոնտեքստում որոշակի գործողություններ է իրականացնում։ 

Իհարկե, ավելի քիչ, քան Ռուսաստանը։ ԱՄՆ-ն նույնպես շահագրգռվածություն ունի, Իրանը՝ ևս, որն իր արտաքին քաղաքականությունն իրականացնում է՝ հաշվի առնելով նաև Արցախի հարցի առկայությունը»։

Քաղաքագետը համաձայն չէ այն տեսակետների հետ, թե Հայաստանից հնչեցրած ուղերձները ՌԴ դիրքերի ամրապնդման և ազդեցության ավելացման բաղադրիչներ ունեն։ 

«Բոլոր երկրները միշտ էլ ամրապնդում են իրենց դիրքերը, բայց չեմ կարծում, թե այսօր Ռուսաստանի դիրքերը Հարավային Կովկասում էականորեն թուլացել են։ 

Հակառակ իրավիճակը կա։ Այսօր ԱՄՆ-ն Թրամփի քաղաքականության հետևանքով հեռանում է հզոր և աշխարհաքաղաքական կարևոր ռեգիոններից։ 

Եվ, մասնավորապես, Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի դիրքերն այդ առումով չեն թուլացել։ 

Գյումրիում գտնվող ռուսական ռազմաբազայի մարտունակությունն է կրկնապատկվում, Վրաստանում կա մի իշխանություն, որն առնվազն թշնամական չէ Ռուսաստանի նկատմամբ, ավելին՝ Ռուսաստանի հետ տնտեսական հարաբերությունները լավացնելուն ուղղված քայլեր է իրականացնում, որին աջակցում է Ֆրանսիան։

 Իրանի հետ հարաբերությունները, որոշակի խրթին կետերով հանդերձ, բավականին լավ են ՌԴ-ի հետ։ Ռուս-թուրքական հարաբերությունները կոնկրետ Սիրիայի համատեքստում որոշակիորեն լավացել են։ 

Մեծ հաշվով, Ռուսաստանի դիրքերը չեն թուլացել, ըստ որի՝ կարող էինք ասել, թե Լավրովն իր ելույթներով դրանք կարող էր վերականգնել կամ հզորացնել։ 

Առհասարակ, պետք է հաշվի առնել նաև այն, որ դիվանագիտությունը երկու կողմ ունի. հրապարակային ասվածը մի բան է, մեկ այլ բան՝ փակ դռների հետևում իրականացվող գործունեությունը»,շեշտեց մեր զրուցակիցը։

Ինչ վերաբերում է կոնկրետ Հայաստանին՝ Ա. Բադալյանը նկատեց. 

«Հայաստանի իշխանությունների նկատմամբ դեռ որոշակի անվստահություն կա, և այդ գործոնը դուրս չի եկել։ 

Ի վերջո, պարզ չէ, թե Հայաստանի իշխանությունները ե՞րբ էին ճիշտ՝ այն ժամանա՞կ, երբ ասում էին՝ ԵԱՏՄ-ն վատն է, ապրիլյան պատերազմը եղել է Ռուսաստանի «դաբրոյով», պետք է դուրս գալ ԵԱՏՄ-ից, թե՞ հիմա, երբ ասում են՝ ապրիլյան պատերազմի մեջ Ռուսաստանը մեղավոր չէ, իսկ ԵԱՏՄ-ն մեզ համար գերցանկալի կառույց է։ 

Երեկվա ու այսօրվա ճիշտ լինելու գործոնին ևս մեկ հանգամանք է ավելանում. դեռ հարց է, թե ԱՄՆ-ում ով կհաղթի՝ «թրամփիստնե՞րը», թե՞ դեմոկրատ գլոբալիստները, և հարց է, թե վերջինների հաղթանակի դեպքում Հայաստանի իշխանություններն իրենց ինչպես կպահեն, որովհետև Ռուսաստանի իշխանությունները տեսնում են, որ Հայաստանում ավելի ու ավելի են ամրապնդվում գլոբալիստների և նրանց ճամբարի ակտիվ ներկայացուցիչներ սորոսականների դիրքերը։

Այս ամենը, իհարկե, որոշակի կասկածներ է առաջացնում, բայց դա չի նշանակում, որ այսօր Հարավային Կովկասում ՌԴ-ի ազդեցությունը նվազել է, որի համար ստիպված է քայլեր անել։ 

Իրականում ՌԴ-ն ամեն անգամ ամրապնդում է իր քայլերը, որովհետև տարածաշրջաններում իրենց ազդեցությունը ուժեղացնելու մրցակցությունը աշխարհաքաղաքական կենտրոնների համար ամենօրյա աշխատանք է»։ 

Անդրադառնալով Հայաստանի արտաքին քաղաքականությանն ընդհանրապես՝ Արմեն Բադալյանը շեշտեց, որ պետք չէ մոռանալ, որ սովորաբար արտաքին քաղաքականությունը ներքին քաղաքականության շարունակությունն է: 

«Պարզապես Հայաստանի պարագայում հակառակն է՝ ներքին քաղաքականությունն է արտաքին քաղաքականության շարունակությունը։ 

Հայաստանի իշխանությունները պատկերացում չունեն ու այդպես էլ չձևակերպեցին, թե ինչպիսի՞ պետություն են ուզում ունենալ առաջիկա 10-15 տարիների ընթացքում, դրա համար ի՞նչ հայեցակարգեր են պետք։ 

Չասացին, թե տնտեսության ո՞ր ճյուղերը պետք է զարգացնել, որ ըստ այդմ հասկանան, թե որ երկրների հետ է պետք խորացնել հարաբերությունները՝ հնարավոր ներդրումներ բերելու համար։ ԱՄՆ-ը Մերձավոր Արևելքում մի քիչ ավելի չեզոք, հեռացող քաղաքականություն է այսօր վարում։ 

Այլ երկրներն են իրենց դիրքերն ամրապնդում այնտեղ։ Հստակ չէ նաև, թե ինչպիսի՞ն է Հայաստանի վերաբերմունքն այդ հարցի վերաբերյալ։ 

Բավականին, այսպես ասած, «եփող» տարածաշրջանի վերաբերյալ Հայաստանը որևիցե դիրքորոշում չունի, ինչը ցույց է տալիս ու մեկ անգամ ևս ապացուցում է, որ Հայաստանի իշխանություններն ընդհանրապես արտաքին քաղաքականության մասով պատկերացումներ չունեն: 

Իսկ երբ պատկերացումներ չկան, և չես կարողանում արտաքին ուղղությունների, երկրների հետ հարաբերություններ կառուցելու, դրանք խորացնելու ուղղությամբ օրակարգային հարցեր ձևակերպել, պատասխանել հարցին, թե Հայաստանի տեղն աշխարհում ո՞րն է լինելու, հեռուն գնալ հնարավոր չի լինի։ 

Իսկ երբ պատկերացումներ չկան, արտաքին քաղաքականությունը սահմանափակվում է «ԵԱՏՄ-ն լավն է» ասելով և ԵՄ երկրների ղեկավարների հետ սելֆի անելու տրամաբանությամբ։ 

Օրինակ՝ Հայաստան-Ֆրանսիա կապերի միակ նվաճումը վարչապետի սելֆին է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի հետ: Նույնը կարելի է ասել նաև որոշ այլ երկրների մասով։ 

Մեծ հաշվով, արտաքին քաղաքականության պատկերացումը սելֆիների մակարդակում է, ըստ որի՝ եթե Մակրոնի հետ լավ սելֆի ես անում, ուրեմն, լավ հարաբերություններ ունես Մակրոնի հետ։ 

Բնականաբար, նման պատկերացումներով չես կարող առաջ բերել երկրի արտաքին քաղաքականության օրակարգային հարցերը, ինչ-որ քննարկումներ իրականացնել, և դրանով նպաստել Հայաստանի զարգացմանը»,-ասաց քաղաքագետը՝ հավելելով, որ մյուս ուժերի մոտ ևս չի փայլում արտաքին քաղաքականության բաղադրիչը։

«Խնդիրն այն է, որ մյուս ուժերը ևս հստակ չեն ներկայացնում արտաքին քաղաքականության այն մոտեցումները, որոնք կարող են փոխել նաև ներքաղաքական կյանքը։ Պետք է գիտակցել, որ միայնակ հնարավոր չէ հաջողության հասնել, ինտեգրման բազմակողմանի քաղաքականություն պետք է իրականացնել։ 

Եթե «Իմ քայլը» խմբակցությունը ցույց չի տալիս այդ հայեցակարգերը, մյուսները պետք է ցույց տան դրանք։

 Եվ այստեղ սխալ են այն տարածված պատկերացումները, թե խնդիրը կեղծ օրակարգերն են, անկարևոր հարցերը, որոնք ուշադրության կենտրոնում են հայտնվում։ Խնդիրն այն է, որ մյուս քաղաքական ուժերը դառնում են այդ կեղծ օրակարգերի գերին։ 

Եթե այս կամ այն ուժը դրական օրակարգ առաջարկի, կեղծ օրակարգերի հետևից ոչ ոք չի գնա։ 

Բայց քանի որ ոչ ոք օրակարգ չի առաջարկում, ստիպված բոլորը գնում են իշխանության կողմից առաջ մղած կեղծ օրակարգերի հետևից՝ քննադատելով կամ պաշտպանելով դրանք»,-եզրափակեց քաղաքագետը։

ԱՆՆԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել