Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ինչ-ինչ նպատակներով շրջանառության մեջ դրված միֆերը չեն կարող երկար կյանք ունենալ

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

Ժամանակակից տեխնոլոգիական զարգացումների պարագայում, երբ մարդկանց կյանքում սկսել են մեծ դերակատարություն ստանձնել տեղեկատվական հոսքերը և սոցցանցերը, հասարակական կարծիքի վրա ազդելու հսկայական դաշտ է բացվել։ 

Եվ կիրառություն են ստանում հասարակական լայն շերտերի գիտակցության վրա ազդելու առավել նուրբ հնարքներ, որոնցից ամենակարևորը մանիպուլյացիան է, որը կիրառվում է հասարակական կենսագործունեության գրեթե բոլոր ոլորտներում: 

Մանիպուլյացիան վարքը կառավարելու հնարք է մարդու գիտակցության և հոգեկան աշխարհի վրա նպատակաուղղված ազդեցություն գործելու միջոցով։ 

Իսկ մանիպուլյացիոն մեթոդները ամենից հաճախ կիրառվում են քաղաքականության ասպարեզում, երբ հասարակությանը հայտնի որևէ գործչի վարկանիշին անդառնալի հարված հասցնելու համար նրա անվան շուրջ հյուսվում են միֆեր, սակայն գլխավորը ոչ թե միֆ ստեղծելն է, այլ այն աննկատ ներմուծելը մարդկանց գիտակցության մեջ, որպեսզի նրանք չգիտակցեն, որ տեղի է ունենում մանիպուլյացիա: 

Այնպես չէ, որ տեղեկատվական մանիպուլ յացիաները նորույթ են, սակայն վերջին տարիներին դրանք առավել նոր ձևեր ու ընդգրկունություն են ստանում: 

Պատահական չէ, որ տարիներ շարունակ ներկայիս իշխանության ներկայացուցիչները ընդդիմադիր եղած ժամանակ հասարակական գիտակցության մեջ ներմուծել են միֆեր, որոնց զգալի մասը հեռու է եղել իրականությունից: 

Բայց, վերջին հաշվով, կարևոր չէ, թե շրջանառության մեջ դրված միֆը կամ առասպելը որքանով է հեռու իրականությունից, այլ կարևոր է այն պարբերաբար շրջանառության մեջ դնելը, որպեսզի որոշ ժամանակ հետո հանրության մոտ կասկածներ չառաջանան, և այդ առասպելին մարդիկ վերաբերվեն որպես տեղի ունեցած իրողության։ 

Իսկ մարդկանց կարծիքների վրա ազդելը հնարավորություն է տալիս հետագայում նաև կանոնակարգել և հսկել նրանց գործունեությունը: 

Հասկանալի է, որ քաղաքական միֆերի ստեղծումը ծառայեցվում է որոշակի քաղաքական շրջանակների շահերին, և դրան պետք է շատ լուրջ վերաբերվել, մանավանդ ներկայիս պայմաններում, երբ սոցցանցերի միջոցով տեղեկատվությունը կարճ ժամանակամիջոցում կարող է մեծ տարածում գտնել։ 

Այսպիսի միֆերի միջոցով հասարակության գիտակցության վրա ազդելու պրակտիկան լայնորեն կիրառվում է արտասահմանում։ 

Հեռու չգնալու համար բերենք Ուկրաինայի օրինակը, երբ մի քանի տարի առաջ Մայդանի օրերին առասպելներ էին տարածվում այն ժամանակվա նախագահ Վիկտոր Յանուկովիչի առասպելական հարստության և դղյակների մասին։ 

Դրանով մարդկանց ավելի էին գրգռում Յանուկովիչի դեմ, սակայն տարիներ հետո պարզվում է, որ այդ տեղեկությունների շրջանառումն ընդամենն օգտագործվել է քաղաքական նպատակներով և իրականությանը չի համապատասխանում։ 

Եվրոպական դատարանը որոշում կայացրեց վերացնել պատժամիջոցներն Ուկրաինայի նախկին նախագահի նկատմամբ, իսկ նրա հաշվին այդպես էլ գաղտնի գումարային հաշիվներ չհայտնաբերվեցին: 

Հայաստանում տարիների ընթացքում ևս հյուսվել են միֆեր այս կամ այն գործչի վերաբերյալ։ 

Եվ քանի որ հասարակությունը գտնվում է սոցիալ-տնտեսական, մեղմ ասած, ոչ այնքան բարվոք պայմաններում, շատ հաճախ առանց որևէ հիմնավորման շրջանառության մեջ են դրվում կեղծ կամ պարզապես ուռճացված տեղեկություններ՝ նպատակ հետապնդելով նրա հանրային ռեյտինգը ինչքան հնարավոր է ցած գլորել։ 

Սակայն ոչ ճիշտ տեղեկությունների վրա հիմնված միֆերը չեն կարող երկար կյանք ունենալ, քանի որ դրանք կարող են ուղղակի չդիմանալ փաստերի ճնշմանը։ 

Օրինակ՝ օրերս հանրության դատին ներկայացվեց ֆիլմ-հետաքննություն Ռոբերտ Քոչարյանի և իր ընտանիքի ունեցած 4 միլիարդ դոլար կարողության առասպելի մասին: Տարբեր մասնագետներն ու փորձագետները մանրամասնորեն ցույց էին տալիս, թե հանրային կարծիքը մանիպուլացնելու նպատակով ինչպես են կեղծ տեղեկություններ շրջանառության մեջ դրվել, թե իբր երկրորդ նախագահը 4 միլիարդ գումար ունի։ 

Այլ հարց է, որ նման գումարի մասին բարձրաձայնողների գերակշիռ մասը նույնիսկ պատկերացում չունի նման թվի մասին, էլ չենք խոսում նման կարողություն ունենալու հավանականության մասին: 

Հարցն այն է, որ խնդիրը միայն քաղաքական միֆերը բացահայտելով չի փակվում, երկար ժամանակ է պետք, որպեսզի մարդիկ շրջանառվող ամեն մի տեղեկատվություն հալած յուղի տեղ չընդունեն, անհրաժեշտ կասկածամտություն դրսևորեն և փորձեն հասկանալ՝ արդոք տեղեկատվությունը հիմնված է փաստերի վրա, թե ոչ։

 Ավելին, արդյոք նման բան ընդհանրապես հնարավոր է, թե ոչ:  

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ 

«ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխելՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվել Արտառոց դեպք՝ Գեղարքունիքում․ հայրը կասկածվում է դստերը ծեծելու և սեռական հարաբերության փորձի համար Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Բոլոր ծրագրերը պետք է սպասարկեն Արցախ մեր հավաքական, անվտանգ ու արժանապատիվ վերադարձի տեսլականին Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է. ԹաթոյանՍեպտեմբերից աշակերտներն այլևս գնահատական չեն ստանա Ադրբեջանի ՄԻՊ-ն օկուպացված Ստեփանակերտում հանդիպել է այնտեղ մնացած արցախցիների հետ «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանԱզատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»Ու՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Հայաստանը վերածվում է Արեւմուտքի՝ ծայրահեղ վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի․ Զախարովա ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության հետևանքով տուժածների թիվն աճել է Ռուսաստանը չի պատրաստվում կռվել ՆԱՏՕ-ի հետ, սա ուղղակի անհեթեթություն է. Պուտին Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին Նավթի գներն աճել են Ոսկու գինն աճել է «Հայաստանը ԱՄՆ-ի ուշադրության կենտրոնում է՝ որպես ամերիկյան նպատակներն առաջ մղելու պոտենցիալ հզոր լծակ». «Փաստ»Բաց դռների օր` ԶՊՄԿ-ում (տեսանյութ) Կառավարության որոշումը՝ ջրի սակագնի վերաբերյալ «Կենսուրախ էր, խղճով, խելացի ու հայրենասեր». Արեն Մալաքյանն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Սոթքի զորամասի պայթյունի ժամանակ. «Փաստ»Ստեփանծմինդա-Լարս ավտոճանապարհը բաց է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար ԱԱԾ սահմանապահ զորքերը կազմակերպում է ընդունելություն «Զվարթնոց», «Բագրատաշեն» և ՀՀ պետական մյուս սահմանային անցակետերում ծառայության անցնելու համար (տեսանյութ) Գործող իշխանությունների դեմ արդյունավետ պայքար մղելու համար անհրաժեշտ է հանրության լայն շերտերի համախմբում. Արշակ Կարապետյան Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն կատարողները հավաքագրվել են ԻՊ-ի «Խորասանի ձայն» տաջիկական ՏԳ ալիքի միջոցով Պատվավոր հյուպատոսների տրանսպորտային միջոցներին հատկացվելու են «H» տառը պարունակող կարմիր հիմնագույնի համարանիշեր. «Փաստ»Եղանակային վատ պայմանների պատճառով Վրաստանից Հայաստան տանող ճանապարհը փակ է Թալանել են Սայաթ-Նովա պողոտայի «Զիգզագ» խանութը. հափշտակել են 5,5 մլն դրամի բջջային հեռախոսներ Նիկոլն ամեն ինչ հասցրել է ձախողման եզրին. Արտակ Զաքարյան Վեցամյա ավերումներն ու «կկվի կանչելու» ժամանակը. «Փաստ»Ջուր չի լինի Այսօր Ավագ հինգշաբթի է. ժամերգությունից հետո կատարվում է ոտնլվայի արարողություն Սամվել Շահրամանյանը Le Figaro-ին ասել է՝ քանի հայ է մնացել օկուպացված Արցախում Ինչո՞ւ են հիմնավորում միշտ այն, ինչը վնասում է Հայաստանի անվտանգության շահերին. «Փաստ»Վարդենյաց լեռնանցքը փակ է կցորդիչով բեռնատարների համար, դժվարանցանելի՝ մյուս տեսակի տրանսպորտային միջոցների Ռուբլին էժանացել է. փոխարժեքն՝ այս պահին «Կոռուպցիան այսօր իր սարդոստայնով տարածված է ամեն տեղ». «Փաստ»Հասարակության վրա փորձում է վախ ծախել. «Փաստ»Ուղարկում է մարդկանց հետ «խոսելու». «Փաստ»Ինչո՞ւ չի կազմակերպվել Վրաստանի վարչապետի հանդիպումը Կաթողիկոսի հետ. «Փաստ»Էլ ճանապարհ սարքելն ո՞ւմ է պետք. «Փաստ»Հրդեհ է բռնկվել Ադրբեջանի մետրոյի Նասիմի կայարանում (տեսանյութ)ՀՀ տարածքում կան փակ և դժվարանցանելի ավտոճանապարհներ Պլանային նորոգման աշխատանքներ իրականացնելու նպատակով լույս չի լինելու Սպասվում է 0․․․-1 աստիճան ցուրտ․ եղանակն՝ առաջիկա օրերին