Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


«Հարկային բեռը փոխանցվելու է հասարակության բոլոր խմբերին»

ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ

«Փաստի» զրուցակիցն է տնտեսական զարգացման նախաձեռնությունների կենտրոնի նախագահ Իշխան Կարապետյանը։ Անդրադարձել ենք 2020 թվականի պետական բյուջեի նախագծին, օտարերկրյա ներդրումներին, սպասվող գնաճին։

-Պարոն Կարապետյան, 2020 թվականի պետական բյուջեի նախագիծը տարբեր փորձագետներ տարբեր կերպ են մեկնաբանում: Կխնդրեինք ներկայացնել ձեր տեսակետը, եթե հայտնի բնորոշմամբ այն բնութագրելու լինենք՝ 2020-ի բյուջեն հեղափոխակա՞ն է:

-2020 թվականի պետական բյուջեի նախագիծը երկրում գործարար ակտիվության բարձրացման, տարածքային համաչափ զարգացման, ներդրումային գրավչության և ընդհանուր առմամբ հեռանկարային տնտեսական զարգացման առումով չի արտացոլում որևէ դրական ակնկալիք: 

Այն 2019 թվականին ԱԺ կողմից հաստատված կառավարության գործունեության ծրագրի տրամաբանական շարունակությունն է: 

Կարծում եմ՝ սա սպասելի էր, քանի որ մինչ օրս կառավարությունը չունի երկրի տնտեսական զարգացումը և բնակչության ակնկալիքներին համապատասխան եկամուտների աճն ու բարեկեցությունն ապահովելու համար հստակ պատկերացում: 

2020 թվականի պետական բյուջեի նախագծում առավելապես շեշտադրում է կատարվել սոցիալական ոլորտին և կապիտալ ծախսերի ավելացմանը, որոնք կարող են ապահովել կարճաժամկետ և ոչ շոշափելի արդյունք: 

Ավելին, նպատակադրվել է 4,9% տնտեսական աճի ապահովումը, և տեսանելի իրականության մեջ բացակայում են այնպիսի տնտեսական ծրագրեր, օրենսդրական փոփոխություններ և ռեֆորմներ, որոնք կարող էին 2020 թվականին և հետագա տարիներին նպաստել ՀՆԱ-ի աճին, հետևապես` բնակչության բարեկեցության և կյանքի որակի բարելավմանը:

 Հատկանշական է, որ կառավարությունն այս ամենի հետ մեկտեղ կանխատեսել է հարկային եկամուտների աճ: 

Այստեղ կարելի է ընդգծել այն, որ հարկային օրենսգրքի փոփոխություններով, մասնավորապես համահարթ եկամտահարկի անցման և շահութահարկի 2%-ային կետով նվազման դեպքում բյուջեն տարեկան կտրվածքով կորցնելու է շուրջ 40 միլիարդ դրամ, իսկ հարկային եկամուտների աճը պահանջում է լրացնել այդ բացը, այդ թվում` նաև վարչարարության խստացման, անուղղակի հարկերի բարձրացման և գույքահարկի առավել պրոգրեսիվ համակարգի ներդրման միջոցով՝ հարկային բեռն, ըստ էության, փոխանցելով հասարակության բոլոր խմբերին:

- Ձեր դիտարկմամբ՝ կա՞ն ոլորտներ, որոնք առավել շատ ֆինանսավորում են ստացել, մինչդեռ որոշների ֆինանսավորումը նվազել է:

-Ինչպես և նախորդ տարիներին, ամենամեծ մասնաբաժինը՝ ծախսերի շուրջ 26%-ը, բաժին է ընկնելու սոցիալական պաշտպանությանը՝ 489,5 մլրդ դրամ։ 

Հաջորդ ծախսային ուղղությունն ընդհանուր բնույթի հանրային ծառայություններն են, իսկ երրորդ տեղում պաշտպանության ոլորտն է, որին նախատեսված է հատկացնել 310,5 մլրդ դրամ։ 

Ուշագրավ է նկատել, որ ընդլայնվող բյուջեում 2019 թվականի համեմատ պաշտպանությանն ուղղվող ծախսերը նվազելու են շուրջ 3 մլրդ դրամով։ 

Կարելի է առանձնացնել այն, որ տրանսպորտի և ճանապարհաշինարարությանը հատկացվող ծախսերն աճելու են շուրջ 85 միլիարդ դրամով կամ 130%-ով: 

Սակայն, ականատես լինելով կառավարության ներկայիս զսպողական ծախսային քաղաքականությանը, հատկապես կապիտալ ծախսերի մասով, փաստեմ, որ սրանք պարզապես թվեր են, որոնց իրականացման մեխանիզմները հստակ նախանշված չեն: 

Բավական է նշել, որ միայն այս տարվա առաջին 9 ամիսներին պետական բյուջեի պլանով նախատեսված ընդհանուր կապիտալ ծախսերը թերակատարվել են 112 միլիարդ դրամով կամ 60%-ով՝ ուղղակի արգելակելով տնտեսության հետագա աճը: 

Իրականացվող տնտեսական քաղաքականությունն աչքաթող է անում երկրում ՓՄՁ զարգացումը, հեռավոր և սահմանամերձ շրջաններում սեփական գործը սկսելու ցանկություն ունեցողների համար ֆինանսական և տեխնիկական աջակցության ծրագրերի իրականացումը:

 Այսօր այն կառույցը, որը զբաղվում է ՀՀ-ում փոքր և միջին ձեռնարկատիրության աջակցության ծրագրեր իրականացնելով, անվանափոխվել է, մարզային գրասենյակները փակվել են, իսկ պետական բյուջեից հատկացվող միջոցները ուղղվում են միայն պահպանման ծախսերին: 

-Իշխանությունների նախանշած տնտեսական հեղափոխությանը պետք է նպաստեին օտարերկրյա ներդրումները: Ի՞նչ պատկեր ունենք այդ առումով:

-Դեռևս հրապարակված չեն առաջին 9 ամիսների օտարերկրյա ներդրումների ցուցանիշները, սակայն առաջին կիսամյակի տվյալներն ամենևին էլ հուսադրող չեն: 

Տնտեսության իրական հատվածում կատարված օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների զուտ հոսքերը, ինչը ստացումների և մարումների տարբերությունն է, կրճատվել են շուրջ 5 անգամ՝ կազմելով 7,8 միլիարդ դրամ, իսկ օտարերկրյա ուղղակի ներդրումներն առաջին կիսամյակում նվազել են 16%-ով:

Ներդրողների համար, ի թիվս այլ գործոնների, կարևոր են կայուն և կանխատեսելի իրավատնտեսական կարգավորումները և ներդրողների իրավունքների և մասնավոր սեփականության անձեռնմխելիության պաշտպանությունը: 

Ցավալի է նաև արձանագրել, որ Doing Business 2020 զեկույցում 190 երկրների շարքում Հայաստանը 47-րդ տեղում է՝ 6 կետով վատթարացնելով 2019 թվականին զբաղեցրած դիրքը:

-2020 թվականի հունվարի 1-ից սպասվում է երրորդ երկրներից ներմուծվող ապրանքների գնաճ: Արդյո՞ք այս պարագայում կառավարությունը պետք է առավելապես խրախուսի տեղական արտադրանքի աճը և դրա ձեռքբերումը քաղաքացիների կողմից:

-2020 թվականին ներմուծման մաքսատուրքերի դրույքաչափերի բարձրացում է նախատեսվում մի շարք պարենային ապրանքների վրա: 

Օրինակ` սառեցված հավի մսի պարագայում 2019 թվականի 22% դրույքաչափի փոխարեն 2020 թվականին կիրառվելու է 25% դրույքաչափ, 2021 թվականին՝ 50%, իսկ տավարի մսի դեպքում` 15%, 2019 թվականի 12.5%-ի փոխարեն:

Մյուս կողմից՝ երրորդ երկրներից ներմուծման մաքսատուրքերի դրույքաչափերը կախված են լինելու նրանից, թե ՀՀ ներմուծվող ապրանքը ԵԱՏՄ առանձնաշնորհումների միասնական համակարգի մեջ ներառված է, թե ոչ: 

Այդ դեպքում զարգացող և առավել թույլ զարգացած երկրներին ԵԱՏՄ-ն կարող է տրամադրել սակագնային առանձնաշնորհումներ: 

Հետևաբար, զարգացող երկրների ծագման ապրանքների նկատմամբ կկիրառվեն ԵԱՏՄ միասնական մաքսային սակագների (ՄՄՍ) ներմուծման մաքսատուրքերի դրույքաչափերի 75%-ի չափով, իսկ առավել թույլ զարգացած երկրների ծագման ապրանքների նկատմամբ` ներմուծման մաքսատուրքերի զրոյական դրույքաչափեր: 

Իսկ թանկացումներն ինքնին կախված են լինելու նրանից, թե որ երկրի ծագման ապրանքն է ներմուծվելու ՀՀ: 

Կառավարությունը, տեղական արտադրությանը խթանելով, չի կարող հանգեցնել նրան, որ ՀՀ տեղական արտադրանքի գներն առնվազն հավասար լինեն ներմուծվող ապրանքների գներին, քանի որ փոքր շուկայի դեպքում մասշտաբի էֆեկտ և ավելի ցածր ինքնարժեք կարելի է ապահովել միայն ավելի մեծ ծավալների դեպքում: 

Իսկ բարձր ներմուծման մաքսատուրքերի դրույքաչափերի դեպքում ՀՀ սպառողն ինքն է որոշելու` գրեթե նույն գների դեպքում ընտրել տեղակա՞նը, թե՞ այլ երկրի ծագման ապրանքները:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Նիկոլ Փաշինյանը՝ Հայաստանի դեմ պատերազմի առաջին գծում Նիկոլն Իլհամի փիառշիկն է դարձել Սա խելագարություն է, պետք է վե՛րջ դնել՝ թե չէ՝ կհասնենք նրան, որ թշնամուն խնդրենք՝ «մեզ մի սպանեք» Վաղվանից մեր հանրապետության բոլոր առևտրային բանկերը, բացառությամբ ՎՏԲ բանկի, դադարեցնում են МИР քարտերի սպասարկումը. Շաքե ԻսայանԱպրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Հայաստանի տարածքում արգելափակվել են Սոլովյովի հաղորդումները Ջուր չի լինի Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի պնդումը ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին․ Տիգրան Աբրահամյան Մարտի 29-ի եղանակային կանխատեսումները Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ ԵրևանումԶատիկին հաջորդող մեռելոցն աշխատանքայի՞ն կլինի, թե՞ ոչ Իրավիճակը ՀՀ ավտոճանապարհներին և Լարսում Թթուջուր-Նավուր ավտոճանապարհը փակ է բոլոր տեսակի տրանսպորտային միջոցների համար Պուտինը զարմացած էր, որ Փաշինյանը ԼՂ-ն Պրահայում ճանաչել է Ադրբեջանի մաս. Լավրով Այսօր Ավագ Ուրբաթ է՝ Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրը Ռուսաստանի ՊՆ-ն հայտնում է ուկրաինական 15 հրթիռ խոցելու մասին Անկում տարադրամի շուկայում․ փոխարժեքն՝ այսօր Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ