«Էներգետիկ քաղաքականություն չունենք, և պարզ չէ, թե այդ ուղղությամբ ինչ են անում». «Փաստ»
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑ«Փաստ» թերթը գրում է․
Մինչ այս ռուսական կողմի հետ գազի գնի շուրջ բանակցությունները արդյունքի չեն հանգեցրել, ինչը, անկեղծ ասած, սպասելի էր։
Պատճառն այն է, որ առհասարակ էներգետիկ հարաբերությունների տեսանկյունից լուրջ ձախողումներ կան՝ պայմանավորված հենց հայկական կողմի դիրքորոշմամբ։
Խոսելով սպառողների համար գազի գնի հնարավոր թանկացման, ինչպես նաև ՀՀ էներգետիկ քաղաքականության մասին՝ «Փաստի» հետ զրույցում նման կարծիք հայտնեց էներգետիկ աշխարհաքաղաքականության և միջազգային անվտանգության հարցերով մասնագետ Արմեն Մանվելյանը։
«Ընդհանրապես, գազի գինը քաղաքական գին է։ Գազ մատակարարող պետության հետ որոշակի քաղաքական հարաբերություններ ունենալու պարագայում այդ գինը կարող է շատ ավելի ցածր լինել այլ երկրներ մատակարարվող գազի գներից։ Եթե այդ գինը սկսում է բարձրանալ, նշանակում է, որ այլ քաղաքական հարթության մեջ գործընկերոջ հետ խնդիրներ կան։
Որքան էլ հայտարարեն, բացառեն խնդիրների առկայությունը, գազի գնի բարձրացումը ցույց է տալիս դրանց առկայությունը։
Իսկ այդ խնդիրներն առնվազն այս պահին լուծման միտումներ չունեն։ Հայկական կողմը նախկինում գազի գնի վերաբերյալ որոշակի պայմանավորվածություններ ուներ։
Նոր իշխանությունները չպահպանեցին դրանք, ու առաջացան խնդիրներ, որոնց լուծման ուղղությամբ մինչ այս պահը ճանապարհներ չեն կարողացել գտնել և չեն էլ կարող, որովհետև, սկսենք նրանից, որ Հայաստանում չկա էներգետիկայի նախարարություն՝ այն փաստացի լուծարվել է»,-ասաց նա՝ ընդգծելով, որ լավ, թե՝ վատ, այնուամենայնիվ, նախկին իշխանությունների գործելաոճը գոնե փորձագիտական շրջանակներին ընդհանուր պատկերացման հնարավորություն էր տալիս։
«Հիմա անգամ այդ պատկերացումը չկա, բանակցությունները փակ են, ոչինչ պարզ չէ։
Պարզ է միայն այն, որ մենք ունենք խնդիրներ, որոնք չեն լուծվում»,-ասաց փորձագետը։ Անդրադառնալով այն դիտարկումներին, թե գազի գնի շուրջ անհանգստությունները ուռճացված են՝ Ա. Մանվելյանը նկատեց, որ գազի գնի հնարավոր բարձրացումը նաև սպառողների համար, այնուամենայնիվ, շղթայական ռեակցիա կունենա.
«Եթե գազի գինը բարձրանում է նաև սպառողների համար, սա նշանակում է, որ տրանսպորտի, փոխադրումների գները ևս կբարձրանան։ Մեծ հաշվով, այն կբերի թե՛ առաջին սպառման, թե՛ այլ ապրանքատեսակների ընդհանուր թանկացմանը։
Այս հանգամանքը պետք է լուրջ մտահոգություն առաջացնի, և կառավարությունը պետք է փորձի նախօրոք ծրագրեր մշակել այդ ամենը մեղմելու համար»,շեշտեց Ա. Մանվել յանը։ Ինչ վերաբերում է այն պնդումներին, թե 2025թ.-ին ձևավորվող ԵՏՄ միասնական էներգետիկ շուկան կազդի նաև գազի սակագնի վրա, և այն կնվազի, մեր զրուցակիցը նկատեց.
«Այդ սպասելիքներն արդարացված չեն, որովհետև պարզ չէ, թե ԵՏՄ միասնական շուկա ստեղծվելու դեպքում գազի գինը կնվազի, թե ավելի կթանկանա մեզ համար։
Ոչ ոք չի կարող ասել, թե ինչ հետևանքներ կլինեն, նման հաշվարկներ գոյություն չունեն։ Ավելին՝ այդ հանգամանքը կարող է ամբողջովին հակառակ էֆեկտ ունենալ։
Եվրամիությունում գազի միասնական շուկա չկա, բայց նման ցանկություն կա։ Այդուհանդերձ, շատ երկրներ դեմ են, որոնց շարքում նաև Գերմանիան է, ուր հասկանում են, որ այդ դեպքում գազն իրենց համար կթանկանա։
Հայաստանի պարագայում միասնական շուկայի վրա հույս դնելն անիմաստ է։ Մանավանդ՝ պարզ չէ, թե գազն այդ շուկայում ի՞նչ արժույթով է վաճառվելու, դոլարո՞վ, թե՞ ռուսական ռուբլով»։ Փորձագետը, մեղմ ասած, բավարար չի համարում Հայաստանի էներգետիկ քաղաքականությունը։
«Մենք այս պահին էներգետիկ քաղաքականություն չունենք, և պարզ չէ, թե այդ ուղղությամբ ինչ են անում։ Էներգետիկայի նախարարության լուծարումը վատ որոշում էր։ Էլ ավելի անլուրջ որոշում էր այդ նախարարության միացումը տարածքային կառավարման նախարարությանը։
Այսպես կոչված լուծումների արդյունքում շատ լուրջ մասնագետներ հեռացել են համակարգից, որն այսօր խնդիրներ ունի։ Մեծ հաշվով, մենք էներգետիկ քաղաքականություն մշակելու խնդիր ունենք»,-եզրափակեց մեր զրուցակիցը։
Մանրամասները՝ «Փաստ» թերթի այսօրվա համարում։