Առաջարկվում է ստեղծել անկախության երաշխիքներով օժտված հակակոռուպցիոն կոմիտե. նախագիծ․ «Փաստ»
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ«Փաստ» թերթը գրում է․
Արդարադատության նախարարությունը կոռուպցիոն հանցագործությունների քննության կենտրոնացվածության և արդյունավետության ապահովման համար առաջարկում է ստեղծել նոր, մասնագիտացված, անկախության երաշխիքներով օժտված հակակոռուպցիոն քննչական մարմին՝ հակակոռուպցիոն կոմիտե, որը կիրականացնի ուսումնասիրություններ, օժտված կլինի կոռուպցիոն հանցագործությունների բացահայտման համար անհրաժեշտ գործիքակազմով:
Մասնավորապես՝ նախարարությունն առաջարկում է փոփոխություններ և լրացումներ կատարել «Հակակոռուպցիոն կոմիտեի մասին» ՀՀ օրենքում։ Նախագծի հիմնավորման մեջ նշվում է՝ 2019 թ.-ի նոյեմբերի 20-ին ձևավորվել է կոռուպցիայի դեմ պայքարում ինստիտուցիոնալ համակարգի բաղադրատարրերից առաջինը՝ կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը:
Ընդգծվում է՝ կոռուպցիայի դեմ պայքարին միտված գործողությունների արդյունավետությունն ապահովելու համար հանձնաժողովի կայացմանն ու գործունեությանը զուգահեռ անհրաժեշտ է ապահովել նաև կոռուպցիոն հանցագործությունների բացահայտման գործառույթով և անկախության երաշխիքներով օժտված մասնագիտացված մարմնի առկայությունը:
Ներկայումս ՀՀ-ում քրգործերով նախաքննություն կատարում են քննչական կոմիտեի, հատուկ քննչական ծառայության, ազգային անվտանգության, հարկային և մաքսային մարմինների քննիչները:
Այսինքն, կոռուպցիոն հանցագործությունների քննությունը մեկ մարմնի կողմից չի իրականացվում, մինչդեռ դրանց քննության արդյունավետությունը կարող է երաշխավորված լինել միայն այն պարագայում, երբ այդ գործառույթը վերապահված է մեկ մասնագիտացված մարմնի:
Ընդ որում, քրեական դատավարության օրենսգրքի առանձնահատկություններով պայմանավորված՝ հետաքննության և նախաքննության գործառույթները, կոռուպցիոն հանցագործություններով օպերատիվ-հետախուզական գործողությունները իրականացվում են տարբեր մարմինների կողմից, ինչն իր հերթին հանգեցնում է կոռուպցիոն հանցագործությունների քննության ապակենտրոնացվածության: Կոմիտեն՝ որպես կոռուպցիոն հանցագործությունների բացահայտման գործառույթով օժտված մասնագիտացված մարմին, կոռուպցիայի դեմ պայքարի ինստիտուցիոնալ համակարգի երկրորդ բաղադրատարրն է:
Այն արդեն իսկ ստեղծված կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովի, հետագայում ստեղծվելիք հակակոռուպցիոն դատարանի և Գլխավոր դատախազությունում կոռուպցիոն հանցագործությունների քննության նկատմամբ հսկողություն իրականացնող վարչության հետ ամբողջացնելու է հակակոռուպցիոն ինստիտուցիոնալ համակարգը:
Արդարադատության նախարարությունն առաջարկում է՝ հիմք ընդունելով միջազգային լավագույն փորձը, ինչպես նաև կառավարության 2019 թվականի հոկտեմբերի 3-ի թիվ 1332-Ն որոշումը, ստեղծել կոռուպցիոն բնույթի հանցագործությունները քննող մասնագիտացված մարմին՝ հակակոռուպցիոն կոմիտե, որը կազմակերպելու և իրականացնելու է ենթադրյալ կոռուպցիոն հանցագործությունների հետաքննությունը, ինչպես նաև դրանց հայտնաբերման, բացահայտման, կանխման և խափանման նպատակով՝ օպերատիվ-հետախուզական գործունեություն, բացի դա, կազմակերպելու և իրականացնելու է այդ հանցագործությունների նախաքննությունը։
Միևնույն ժամանակ, չարաշահումներից խուսափելու, արագ և արդյունավետ քննություն ապահովելու համար այս բոլոր գործողություններն իրականացնելու են տարբեր ստորաբաժանումներ:
Կոմիտեն կազմված է լինելու կենտրոնական և տարածքային մարմիններից: Տարածքային մարմինները ձևավորվելու են աստիճանաբար:
Կենտրոնական մարմինը կազմված է լինելու օպերատիվ-հետախուզական գործունեության, քննչական և ներքին անվտանգության վարչություններից, ինչպես նաև միջազգային համագործակցության, անձնակազմի կառավարման, ֆինանսատնտեսական, վերապատրաստման ապահովման և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների բաժիններից: Հակակոռուպցիոն կոմիտեի կազմում նշանակումները կատարվելու են մրցութային և արտամրցութային կարգով:
Մասնավորապես, քննչական այլ մարմինների կոռուպցիոն հանցագործությունների քննությամբ զբաղվող քննիչները, որոնք կբավարարեն նախագծով ներկայացված պահանջները, պետք է մասնակցեն կոմիտեում պաշտոն զբաղեցնելու համար անցկացվող մրցույթին, իսկ կոռուպցիայի կանխարգելման հանձնաժողովը պարտադիր պետք է ստուգի վերջիններիս բարեվարքությունը:
Առանձնահատուկ ուշադրություն է դարձվելու կոմիտեի ղեկավար կազմի և ծառայողների ընտրության մրցութային կարգին։
Թեկնածուներն ընտրվելու են մրցութային խորհրդի կողմից՝ բաց մրցույթի արդյունքում: Կոմիտեի նախագահի ընտրության ժամանակ առաջարկվում է ստեղծել մրցութային խորհուրդ, որը ձևավորվելու է կառավարության, Ազգային ժողովի, բարձրագույն դատական խորհրդի, մարդու իրավունքների պաշտպանի և քաղաքացիական հասարակության առաջադրած մեկական թեկնածուներից։ Խորհրդի կազմում խորհրդակցական ձայնի իրավունքով ներգրավվում է միջազգային երեք փորձագետ։
Նախագծում մանրամասնորեն ներկայացված են կոմիտեի ղեկավար կազմին և ծառայողներին ներկայացվելիք բոլոր պահանջները և այն, թե ինչպես է ապահովվելու հակակոռուպցիոն կոմիտեի աշխատանքի թափանցիկությունը։
Մանրամասները՝ «Փաստ» թերթի այսօրվա համարում։