Երևան, 28.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Կացին. սրված քարից մինչև զենք ու անտառահատի գործիք

ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Կացինը մարդուն ուղեկցում է դեռևս նախնադարյան ժամանակներից: Պատմության մեջ առաջին կացինը եղել է հին մարդու ձեռքում սեղմած սրված քարը: Կարելի է ասել, որ սա եղել է մարդու կողմից ստեղծված աշխատանքային առաջին գործիքը: Մարդը, բացի փայտ կոտրելուց, կացինն օգտագործել է նաև որպես զենք, մուրճ, քերիչ և այլն: Համարվում է, որ հենց այդպիսի գործիքի օգնությամբ է Կայենը սպանել Աբելին: 

Այս վարկածը հաստատում է նաև Օլդուվայի կիրճում (Քենիա) հայտնաբերված հնագույն գտածոն՝ հնագույն մարդու գանգը, որը ճեղքված է քարով: Միևնույն ժամանակ, եթե կացինը դիտարկենք դասական իմաստով, ապա դա կտրող գործիք է կարճ բռնակով և վերջինիս ամրացված աշխատանքային սայրով։ 

Նման տեսքով կացնի պատմությունը սկսվել է մոտ 30 հազար տարի առաջ: Կացինը եղել է աշխատանքի առաջին գործիքը, որը բաղկացած է եղել 2 մասից: Սակայն այդ երկու մասերի միացումն էլ եղել է ամենամեծ խնդիրը: 

Ի սկզբանե բռնակը սայրին ամրացվել է կենդանիների ջլերի կամ կաշվի շերտերի օգնությամբ, բայց այդպիսի միացումը ամուր չի եղել: 

Իսկ երբ մարդիկ սովորել են հալեցնել պղինձը, նրանք անմիջապես սկսել են կացնի սայրեր պատրաստել մետաղից և միաժամանակ մետաղի մեջ բռնակի ամրացման համար անցքեր թողնել: Ժամանակի ընթացքում կացինը սկսել է ասոցացվել ուժի և զորության հետ: Դա հաստատում է ամերիկացի մարդաբան Լորիստոն Շարպեի աշխատանքը, որն ուսումնասիրել է ավստրալացի աբորիգենների Յիր-Յորոնտի ցեղը: 

Գիտնականը եկել է այն եզրակացության, որ քարե կացինները եղել են ամենաթանկ իրերը տեղի ցեղերի մոտ: Կացինների պահպանման աշխատանքով զբաղվել են ցեղի մեծերը, իսկ սովորական ցեղակիցներին այն տրվել է միայն որոշակի ժամանակով: Հետագայում այս դարավոր ավանդույթը խաթարել են քրիստոնյա միսիոներները, որոնք սկսել են զանգվածաբար երկաթյա կացիններ բաժանել տեղաբնակներին: Այն փաստը, որ հին ժամանակներում կացինը շատ բարձր է գնահատվել, հաստատում են նաև այդ ժամանակաշրջանի թագավորների և կայսրերի նկարները: 

Օրինակ՝ աքքադական տիրակալ Նարամսինը, որը ապրել է մ.թ.ա. 23-րդ դարում, պատկերված է կացինը ձեռքին: Մինչ օրս գոյություն ունեցող եգիպտական փարավոնների նկարները ևս պատմում են այն մասին, թե ինչպես են իշխողները կացինների օգնությամբ ոչնչացնում իրենց թշնամիներին: 

Հին Հռոմում կացինը խորհրդանշել է պետական լիազորություններ: Բացի դա, այդ գործիքն առկա է դիցաբանության մեջ որպես որոշ աստվածների անբաժանելի իր: Կացնի տեսքը փոխվել է մշակույթից մշակույթ: 

Տարբեր ժամանակներում և երկրներում պատրաստել են յուրահատուկ կացիններ: Սկզբից «նորաձև» է եղել հարթ կացինը, որը ունեցել է ուղղանկյուն շեղբ: Մ.թ.ա. 4-րդ հազարամյակում որոշ ազգեր (Միջագետքում և Միջին Արևելքում) ստեղծել են ունիվերսալ կացիններ, այսինքն՝ մի կողմից շեղբը կացին է, իսկ հակառակ կողմից՝ քլունգ: 

Այնուամենայնիվ, պետք է արձանագրել, որ հին ժամանակներում կացինները շատ տարածված չեն եղել, քանի որ հիմնական զենքի տեսակ եղել է սուրը: Վիկինգները առաջիններից են եղել, որ սկսել են լայնորեն կացինն օգտագործել ռազմական նպատակներով, որը հետո գնահատել են նաև եվրոպական այլ երկրների մարտիկները: 

Հետագայում ամեն ինչ փոխվել է մեր դարաշրջանի 8-ից 9-րդ դարերում: Եվրոպայում, կապված բնակչության աճի հետ, պահանջ է առաջացել կտրել անտառները և ստանալ մեծ հողատարածքներ, սա էլ հանգեցրել է այդ գործիքի առավել ժողովրդականացմանը: 

1830-ական թվականներից սկսած կացին արտադրվել է արդյունաբերական մասշտաբով: Դա տեղի է ունեցել ԱՄՆում, որտեղ ևս մարդիկ բախվել են անտառահատման նույն խնդրին, ինչպես նախկինում Եվրոպայում: Այդ ժամանակներից հատկապես հանրաճանաչ են Քոլինզ եղբայրների կացինները, որոնք ունեին կացնի սայրի և բռնակի նույն ծանրությունը, որը շատ հարմար է դարձնում այդ գործիքը: 

Նյութը հրապարակման պատրաստեց Past.am-ը

Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխելՄեկ օրում հանրապետությունում արձանագրվել է 16 ՃՏՊ. 3 մարդ զոհվել է, 29-ը՝ վիրավորվել Արտառոց դեպք՝ Գեղարքունիքում․ հայրը կասկածվում է դստերը ծեծելու և սեռական հարաբերության փորձի համար Երբ ռուսական ռազմաբազան դուրս գա, Հայաստանը չի հետաքրքրի ոչ մեկին. Արշակ Կարապետյան Բոլոր ծրագրերը պետք է սպասարկեն Արցախ մեր հավաքական, անվտանգ ու արժանապատիվ վերադարձի տեսլականին Տավուշում տեղի ունեցողը կոպիտ սխալների արդյունք է. ԹաթոյանՍեպտեմբերից աշակերտներն այլևս գնահատական չեն ստանա Ադրբեջանի ՄԻՊ-ն օկուպացված Ստեփանակերտում հանդիպել է այնտեղ մնացած արցախցիների հետ «Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում». զգուշացե՛ք, թիրախում երեխաներն են (լուսանկար) Վարչախմբի թիրախում հաջորդը ռուսական ռազմակայանն է Չեմ զարմանա, եթե Փաշինյանը սա կարդա և իր հերթական տիկ-տոկյան լայվի ժամանակ հպարտությամբ պատմի երեխաներին, որպես «խաղաղության» մասին բարի հեքիաթ. ՉալաբյանԱզատության, անկախության և բարգավաճման խորհրդանիշ արձանը, ամերիկացիների դժվարին նվիրատվությունն ու Պուլիտցերի զայրույթը. «Փաստ»Ու՞մ է մեղադրում Անդրանիկ Քոչարյանը Հայաստանը վերածվում է Արեւմուտքի՝ ծայրահեղ վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի․ Զախարովա ՊԱՏՄՈՒԹՅԱՆ ԱՅՍ ՕՐԸ (28 ՄԱՐՏԻ)․ Առաջին անգամ հիդրոպլանի փորձարկում, լվացքի մեքենայի արտոնագրում. «Փաստ»Crocus City Hall-ում տեղի ունեցած ահաբեկչության հետևանքով տուժածների թիվն աճել է Ռուսաստանը չի պատրաստվում կռվել ՆԱՏՕ-ի հետ, սա ուղղակի անհեթեթություն է. Պուտին Ո՞րն է ԵՄ իրական առաքելությունը Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին. «Փաստ»2 զոհ, 7 վիրավոր. վթար Մարգարա-Վանաձոր-Տաշիր ճանապարհին