Շրթներկի պատճառով տղամարդը կարող էր ամուսնալուծվել
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՄարդիկ հնագույն ժամանակներից ի վեր ձգտել են տարբեր գույներով ներկել իրենց մարմնի մասերը: Հիշենք, որ գրքերում հաճախ կարելի է հանդիպել ներկված դեմքերով նախամարդկանց: Հենց այդ ժամանակներում էլ մարդիկ գունավորելու համար օգտագործել են ճարպը` որևէ գունանյութի համադրմամբ:
Որոշ հնագույն բնակավայրերի հնագիտական պեղումների արդյունքում հայտնաբերվել են այնպիսի հեղուկների մնացորդներ, որոնք շրթներկ են հիշեցնում: Շրթներկը (ֆրանսերեն՝ pommade, իտալերեն՝ pomata , իրենց անունը ստացել են լատիներեն՝ pomum — «խնձոր» բառից) շրթունքները ներկելու, պաշտպանելու կամ խոնավացնելու համար նախատեսված դիմահարդարման միջոց է:
Այն պատրաստվում է կենդանական ճարպից, իսկ հիմնական բաղադրիչներն են հավելումները, ներկող խառնուրդը և անուշահոտ բույրերը։
Շրթներկի պատմությունը սկսվել է դեռևս հնագույն քաղաքակրթությունից` Հին Եգիպտոսից, Հին Հունաստանից և Հին Հռոմից: Առաջին անգամ շրթներկ օգտագործել են Միջագետքում 5000 տարի առաջ։ Շրթներկն արդեն հայտնի է եղել նաև Հին Եգիպտոսում։
Այնտեղ այն պատրաստել են կարմիր գունանյութից, մեղրամոմից և կենդանական ճարպից։ Եգիպտուհիները նախընտրել են մուգ գույն ունեցող շրթներկ։
Անգամ ընդունված էր եգիպտացիներին թաղել ներկված շրթունքներով: Եգիպտոսից շրթներկը հասել է Հին Հունաստան, իսկ հետո՝ Հռոմ։
Սակայն այս երկրներում եղել են թե՛ շրթներկի կողմնակիցներ, թե՛ մոլի հակառակորդներ։ Քրիստոնեական եկեղեցին բացասաբար է վերաբերվել արտաքինի հետ կապված ցանկացած փոփոխության։ 14–րդ դարում կաթոլիկ եկեղեցին արգելել է կոսմետիկ միջոցները, քանզի համարվել է, որ ներկվող կինը աղավաղում է կույս Մարիամի կերպարը։
Այդ ժամանակ ինկվիզիցիան իրավունք է ունեցել ձերբակալել շրթունքները ներկող կանանց՝ սրբապղծության համար, և միջնադարում եվրոպացի կանայք ստիպված են եղել մոռանալ շրթներկի մասին: Բացի դա, անգլիական օրենքները թույլ են տվել տղամարդկանց անգամ ամուսնալուծվել իրենց կանանցից, եթե հարսանիքից հետո պարզվել է, որ առանց դիմահարդարման կինը գեղեցիկ չէ:
Շրթներկի պատմությունն իր զարգացումը շարունակել է միայն 18-րդ դարի երկրորդ կեսերից: Ընդ որում, սկզբից շրթներկ օգտագործել են ոչ միայն կանայք, այլ նաև տղամարդիկ, ինչն այսօր բավականին զարմանալի է թվում, իհարկե, ավանդական սեռական կողմնորոշում ունեցող տղամարդկանց պարագայում:
1883 թվականին Ամստերդամում կայացած մի համաշխարհային ցուցահանդեսում ֆրանսիացի օծանելիք պատրաստողները ցուցադրել են մետաքսե թղթում փաթաթած մատիտի ձև ունեցող՝ եղնիկի ճարպից պատրաստված շրթներկ:
Այդ միջոցը դուր է եկել ինչպես հազարավոր այլ կանանց, այնպես էլ ֆրանսիացի հայտնի դերասանուհի Սառա Բեռնարին, որը ուղղակի պաշտել է «19–րդ դարի այդ մեծ բացահայտումը» և դրան իր կողմից տվել անվանում՝ «stylo d’Amore» («Սիրո փայտիկ»):
Կանայք զանգվածաբար սկսել են շրթներկ օգտագործել միայն 20-րդ դարի սկզբին, ընդ որում, սկզբում դա օգտագործել են միայն թեթևաբարո կանայք:
Միլիոնավոր կանանց կողմից ներկայումս օգտագործվող սովորական շրթներկը հայտնվել է միայն 20-րդ դարի սկզբին ԱՄՆ-ում: 1915 թվականին առաջին անգամ մետաղական կաղապարի մեջ շրթներկի հայտնվելը «շրթներկային եռուզեռ» է բարձրացրել, քանի որ շրթներկի օգտագործումը դարձել է առավել հարմար։
Սկզբում շրթներկի արտադրության համար օգտագործվել է բնական մեղրամոմ, սակայն այն հանդիսացել է ուժեղ ալերգեն, ինչպես մեղրը և մեղվաբուծության այլ մթերքները։ Այսօր բարձրորակ շրթներկ ավելի հաճախ պատրաստում են բուսական ծագման բնական մոմերի հիմքից։
Շրթներկի արտադրության համար օգտագործվող հիմնական յուղը գերչակի յուղն է։ Դրա գլխավոր առավելությունը թթվակայուն լինելն է։ Համեմատաբար փոքր քանակությամբ արտադրողներ օգտագործում են նաև կոկոսի յուղ։
Այսօր հաճախ կարելի է հանդիպել նաև հիգիենիկ և անգույն շրթներկի տեսակների: Պատմականորեն շրթներկի արտադրության մեջ առաջին անգամ որպես ներկ օգտագործվել է որդան կարմիրը, քանի որ դրա գույնը կարող է փոխվել մոխրագույնից մինչև վառ մանուշակագույն։
Շրթներկի մեջ որպես հավելում ավելի հաճախ հանդիպում են А և Е վիտամինները։ Ժամանակակից շրթներկի մեջ ավելացնում են նաև թաղանթաստեղծ բաղադրամասեր (պոլիմերներ և սիլիկոնային արտադրանք, որն ապահովում է շրթներկի փայլն ու կայունությունը)։
Պոլիմերները շրթունքի վրա առաջացնում են նրբագույն ծածկույթ։ Այդ թաղանթ–ծածկույթը պաշտպանում է շուրթերը խոնավության կորստից։ Բուրավետ հոտերը ծածկում են շրթներկի հումքի հոտը և նրան իր բույրն են տալիս։
Հիմա առանց չափազանցության կարելի է ասել, որ նման շրթներկ կարելի է գտնել ցանկացած կնոջ պայուսակում: