Աշխատանքային գրքույկների թվայնացման ժամկետը կերկարաձգվի
ՀԱՍԱՐԱԿՈՒԹՅՈՒՆ2015 թվականի հունիսի 22-ին Ազգային ժողովն ընդունեց «ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքը, որով մի շարք փոփոխությունների հետ զուգահեռ՝ նախատեսվել էր 2017 թվականի հունվարի1-ից դադարեցնել աշխատանքային գրքույկների կիրառությունը աշխատանքային հարաբերություններում, սահմանվել էր գործատուների՝ իրենց մոտ վարվող աշխատանքային գրքույկները 2017 թվականի հունվարի 1-ից հետո՝ երկու տարվա ընթացքում լիազոր մարմին հանձնելու, այնուհետև՝ աշխատանքային գրքույկում առկա տեղեկատվությունը պետական կենսաթոշակային համակարգի տվյալների շտեմարան ներառելուց հետո աշխատողներին վերադարձնելու օրենսդրական պարտավորությունը։
Այսպիսով՝ 2017 թվականից հանրապետության ողջ տարածքում սկսվեց աշխատանքային գրքույկների թվայնացման գործընթացը։ 2017 և 2018 թվականների ընթացքում հավաքագրվեց, կապալառու կազմակերպությունների միջոցով թվայնացվեց և «Աշխատանքային գրքույկներ» ենթահամակարգ մուտքագրվեց շուրջ 270000 աշխատանքային գրքույկ։
Սակայն 2018 թվականին աշխատանքների կատարման ընթացքում պարզ է դարձել, որ հարաբերությունները կարգավորող նորմատիվ իրավական ակտերով հավաքագրման և տեսաներածման համար սահմանված ժամկետում, այն է՝ 2017 թվականի հունվարից մինչև 2019 թվականը, աշխատանքներն ամբողջ ծավալով իրականացնել չի հաջողվում, ժամանակը բավարար չէ։
Պետական եկամուտների կոմիտեի տվյալների շտեմարանի տեղեկատվության համաձայն՝ դեռ այն ժամանակ առկա էր շուրջ 320000 աշխատող, որոնց գրքույկները դեռևս տեսաներածված չէին, բացի այդ, գրքույկները թվայնացնելու համար սոցիալական ապահովության ծառայության տարածքային բաժիններ էին դիմում նաև չաշխատող անձինք։
Նշված հանգամանքով պայմանավորված՝ ընդունվեց «ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» 2018 թվականի նոյեմբերի 22-ի ՀՕ-416-Ն օրենքը, որի համաձայն փոխվեց աշխատանքային գրքույկները գործատուի կողմից հանձնելու՝ նախկինում սահմանված ժամկետը և նոր կարգավորումների շրջանակներում սահմանվեց, որ աշխատանքային գրքույկները հանձնվում են լիազոր մարմնի տարածքային ստորաբաժանում՝ ծառայության տարածքային բաժիններ, 2017 թվականի հունվարի 1-ից հետո երեք տարվա ընթացքում։
2019 թվականի գործընթացի շրջանակներում նախատեսված էր տեսաներածել շուրջ 350000 աշխատանքային գրքույկ, իսկ հավաքագրվել էր շուրջ 125 000-ը։ Գրքույկները ներկայացնելու անհրաժեշտության մասին Էլեկտրոնային եղանակով ծանուցվել է շուրջ 44000 կազմակերպություն։ Այս բոլոր թվային տվյալները, խնդիրները վեր են հանված ներկայացված նախագծի հիմնավորման մեջ։
Բացի դա, նշված է, որ ի սկզբանե գործատուների կողմից գրքույկները սոցիալական ապահովության պետական ծառայություն ներկայացնելու օրենսդրական պարտավորությունը խախտելու (չկատարելու) համար վարչական պատասխանատվություն նախատեսված չի եղել, և, ըստ էության, ծառայությունն այս ժամանակահատվածում գրքույկները հավաքագրել է գործատուների հետ համագործակցության դաշտում՝ չունենալով պատժամիջոցներ կիրառելու լիազորություն։
Նախագծում նշվում է, որ 2019 թվականի հունվար ամսվա դրությամբ և պետական եկամուտների կոմիտեի տեղեկատվական շտեմարանի տվյալների համադրությամբ շուրջ 320 000 աշխատող անձ դեռևս չունի տեսաներածված գրքույկ։
Այս և մի շարք այլ խնդիրներ հաշվի առնելով՝ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունն իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայքում ներկայացրել է նախագիծ, որով առաջարկվում է փոփոխություններ և լրացումներ կատարել աշխատանքային օրենսգրքում, մասնավորապես՝ երկարաձգել աշխատանքային գրքույկները ներկայացնելու համար սահմանված ժամկետը ևս երկու տարով, սահմանել գրքույկները ներկայացնելու տարբերակված ժամկետներ՝ ըստ գործատուների մոտ աշխատող անձանց թվաքանակի՝ կիրառելով օրենքն ուժի մեջ մտնելու օրվա դրությամբ հարկային մարմնից ստացված տեղեկատվությունը, ինչը հնարավորություն կտա առավել արդյունավետ կազմակերպել յուրաքանչյուր խմբի մեջ մտնող գործատուների հետ տարվող աշխատանքը, ապահովել տեսաներածման և հաջորդական այլ գործընթացները։
Բացի սա, ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 3-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետի կանոնակարգումների շրջանակներում՝ սահմանել, որ աշխատանքային գրքույկները ներկայացնելու պահանջը խախտած գործատուների վրա ներկայացնելու պարտականությունը կարող է դրվել նաև դատական կարգով։
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ