Փաշինյանին կարելի է շնորհավորել բանակցությունների ձախողման կապակցությամբ. ինչո՞ւ չեն նախազգուշացվել հայ գործարարները
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆpolitnavigator.net-ը «Հայաստանը, Վրաստանը և կորոնավիրուսը. հասունանում է լուրջ հակամարտություն» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ Իրանում մահացու կորոնավիրուսի առաջացրած համաճարակը խուճապ է առաջացրել Անդրկովկասի նախկին խորհրդային պետություններում: Վարակի վտանգը կախվել է Հայաստանի գլխին, և այնտեղ արձանագրվել է կորոնավիրուսի առաջին դեպքը Իրանից վերադարձած քաղաքացու մոտ, նաև մեկուսացվել է նրա հետ շփված մոտ 30 անձ:
Անհանգստացած է նաև Վրաստանը, որտեղ Իրանից և Իտալիայից վերադարձած 4 անձի մոտ ևս հայտնաբերվել է կորոնավիրուս, մեկուսացված է 97 կոնտակտավոր: Այդ ամենը սպառնում է այդ երկու ոչ հարուստ երկրներին լուրջ ֆինանսական վնասներ պատճառել՝ կապված տարանցիկ բեռնափոխադրումների, առևտրի և զբոսաշրջության ծավալների կոլապսի հետ:
Վտանգավոր վարակին համատեղ դիմակայելու աշխատանքները համակարգելու նպատակով մարտի 3-ին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը երկօրյա այց է իրականացրել Թբիլիսի: Երկու երկրների ղեկավարները՝ Փաշինյանը և Գախարիան, դեռ չէին հասցրել նստել բանակցությունների սեղանին, երբ թիվ 1 նորություն է դարձել այն, որ «կորոնավիրուսի առկայության ախտանշաններ» են հայտնաբերվել Փաշինյանի թիկնապահներից մեկի մոտ:
Նրան անմիջապես ինքնաթիռով տեղափոխել են Հայաստան, իսկ հետագայում էլ հայտարարվել է, որ կորոնավիրուսը ժխտվել է: «Կորոնավիրուսակրի» հետ շփված վրացի պաշտոնյաներին էլ ուղարկել են հետազոտման Թբիլիսիի Լուգարի անվան հասարակական առողջության սկանդալային կենտրոն, որտեղ Պենտագոնի պատվերով ժամանակին փորձեր են կատարվել մարդկանց վրա: Դատելով Վրաստանից և Հայաստանից ստացվող տեղեկատվությունից՝ նույնիսկ եթե Փաշինյանն ու Գախարիան ինչ-որ բանի շուրջ պայմանավորվել են, հանրապետությունների սահմաններին իրավիճակը Հայաստանի օգտին չէ:
Համաձայն հայկական «առևտրականների», որոնք, իրանական գյուղատնտեսական արտադրանքը Հայաստանում վերագրանցելով, իրացնում են այն Ռուսաստանում, Վրաստանը արդեն իսկ ներդրել է կանխարգելիչ միջոցառումներ, որոնք ուղղված են կորոնավիրուսի տարածումը սահմանափակելուն, և դադարեցրել է իր սահմանով ապրանքների տարանցումը: Սա կարող է էականորեն ազդել Հայաստանի տնտեսության վրա: Ըստ «առևտրականների», եթե ապրանքը Ռուսաստան չմտնի՝ դա կվաճառվի Հայաստանում, ինչը «կպայթեցնի տեղական շուկան»:
Հայ գործարարները պահանջում են, որ Փաշինյանը գոնե ժամանակավոր թույլտվություն ստանա առկա ապրանքը Վրաստանով Ռուսաստան հասցնելու համար, ինչը պահանջում է նաև Երևանի և Թբիլիսիի միջև առկա համաձայնագրով:
Ըստ հայ գործարարների և փոխադրողների, Ռուսաստանը, իբր, որևէ խնդիր չունի, և եթե անգամ կորոնավիրուսին հաջողվել է վարակել իրանական մրգերն ու բանջարեղենը, ապա նրանք հաջողությամբ «զոհվել են սարսափելի ցնցումներից», քանի որ արտաքին միջավայրում վիրուսի կյանքի տևողությունը ընդամենը 48 ժամ է, իսկ բեռնատարներն ավելի քան երեք օր է՝ կանգնած են Վրաստանի սահմանին:
Մյուս կողմից՝ կան տեղեկություններ, որ Վրաստանի տարածքով Ռուսաստան հայկական կոնյակի մատակարարման հետ կապված խնդիրներ արդեն չկան: Համապատասխան ծառայությունները վերլուծության համար վերցնում են կոնյակի նմուշներ, փոխադրողները սպասում են արդյունքներին, որից հետո հեղուկ բեռը հատում է սահմանը: Ըստ Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարարության անանուն աղբյուրի, երկրում մտցվել են Իրանի հետ տրանսպորտային հաղորդակցության սահմանափակումներ: Մասնավորապես, չպետք է լինի իրանական ապրանքների տարանցում Հայաստանի և Վրաստանի տարածքով:
Բայց ինչ-ինչ պատճառներով դրանք առայժմ իրականացվում են: Այժմ պետք է գուշակել, թե ինչու այդ սահմանափակման մասին չեն նախազգուշացվել հայ գործարարները: Թբիլիսիում, ի տարբերություն Երևանի, չկան «Բուրգունդական արքունիքի գաղտնիքներ», և տեղի ցամաքային տրանսպորտի գործակալությունը փետրվարի վերջին հայտարարություն է տարածել առ այն, որ դադարեցվում է Իրան և Իտալիա ուղևորների և ապրանքների միջազգային փոխադրումների թույլտվությունների տրամադրումը: Ըստ երևույթին, իրանական գյուղատնտեսական ապրանքները իրանական սահմանին հայկական բեռնատարներ տեղափոխելու և դրանց հայկականացնելու պրակտիկան է դարձել կասկածելի օղակ իրանա-հայկական տրանսպորտային համակարգում:
Այս իրավիճակում ոչ ոք չի ցանկանում ռիսկի դիմել և իր վրա ստուգել, թե արդյոք իսկապե՞ս մահացու կորոնավիրուսային COVID-19 շտամը իրանական դեղձի վրա ապրում է ընդամենը երկու օր, և ոչնչանալուց հետո դեղձին տալիս թավշյա տեսք և բարելավված համ: Առկա է րոպեական շահույթի համար Հայաստանի կառավարության և գործարարների անսքող սպառողական վերաբերմունքը Ռուսաստանի բնակչության նկատմամբ:
Նման գործելակերպը կարող է շատ վատ ազդել հայկական գյուղմթերքի հեղինակության վրա և ստիպել ռուսներին շրջանցել այն: Փաշինյանին կարելի է շնորհավորել բանակցությունների ձախողման կապակցությամբ: Այն փաստը, որ Իրանից Ռուսաստան հնարավոր վտանգավոր տարանցումը դադարեցվել է, նրա շնորհիվ չէ, դա կարող է բացատրվել միայն վրացական իշխանությունների՝ վարակը իրենց տարածք տեղափոխելու վախով:
Կամո Խաչիկյան