Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Ին­չո՞ւ հենց հնդկա­կան, ին­չո՞վ են նրանք առա­վել ռու­սա­կան ար­տադ­րու­թյան ռա­դար­ներից

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ

iarex.ru-ն իր «Ինչու՞ է Հայաստանը գնում հնդկական հակամարտկոցային պայքարի ռադարներ» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ ըստ The Times of India- ի հրապարակման, Հնդկաստանը կարողացել է պայմանավորվել Հայաստանի հետ չորս Swathi հակամարտկոցային ռադիոլոկացիոն կայան (ռադար) մատակարարելու վերաբերյալ, իսկ գործարքի արժեքը գնահատվել է մոտավորապես 40 միլիոն դոլար:

 Ըստ աղբյուրի տրամադրած տեղեկատվության, Երևանը քննարկել է դրանց՝ ռուսական կամ լեհական համարժեքների ձեռքբերման հարցը, սակայն փորձարկումներից հետո ընտրել է հնդկական արտադրանքը: Որո՞նք են հնդկական ռադարի բնութագրերը, և ինչու՞ է Հայաստանը դա ընտրել: 

Հաշվի առնելով Հայաստանի համար հնարավոր ռազմական թատերաբեմի առանձնահատկությունները՝ կարելի է փաստել, որ ռազմական գործողությունների հիմնական բաղադրիչներից մեկը հրետանին է: Այն նաև նշանակալի դեր է խաղացել 2016 թվականի ապրիլ յան պատերազմում, երբ հայկական հրետանու գրագետ աշխատանքի շնորհիվ հնարավոր է եղել խափանել Ադրբեջանի լայնածավալ հարձակողական գործողությունները: 

Միևնույն ժամանակ թշնամու հրետանու արդյունավետությունը ճնշելու գործը շատ դժվար է, մանավանդ, երբ խոսքը շարժական ինքնագնաց համակարգերի մասին է: Առաջադրանքն էլ ավելի է բարդանում, երբ օգտագործվում են լազերային կամ արբանյակային ուղղորդմամբ բարձր ճշգրտության հրետանային արկեր, որոնք ապագայում կարող են հայտնվել նաև Ադրբեջանում: 

Այս դեպքում հրետանային մարտկոցը ժամանակ չի վատնում ուղղորդիչ կրակոցների վրա և կարող է 1-2 համազարկով խոցելով թիրախը՝ արագորեն փոխել դիրքը: Այս առումով անհրաժեշտ են միջոցներ թշնամու մարտկոցների կոորդինատները արագ հաշվարկելու համար: Այդ խնդիրը լուծելու համար լավագույնն են հակամարտկոցային ռադարները, որոնք հայտնաբերում են հրետանային արկը, հաշվարկելով հետագիծը՝ գտնում անկման կետը և արձակման սկզբնակետը՝ մարտկոցը: 

Ստացված կոորդինատները տրվում են սեփական հրետանուն, որը կարող է անմիջապես համազարկով ոչնչացնել այն, կամ էլ հակառակորդի մարտկոցը ոչնչացնում են այլ միջոցներ, ինչպես, օրինակ՝ խոյահարող զինատեսակները՝ «ԱԹՍ-կամիկաձե» և այլն: Իսկ ինչո՞ւ է ընտրվել Swathi-ը: Հաշվի առնելով այն փաստը, որ Հայաստանի սպառազինության ներմուծումը հիմնականում կապված է Ռուսաստանի հետ, մեկ այլ երկրի հետ ցանկացած գործարք անմիջապես անհանգստացնում է:

 Swathi ռադարը նորագույն հնդկական մշակում է, որի ստեղծման վրա մեծ ազդեցություն են գործել 2000-ականներին ձեռք բերված ամերիկյան AN / TPQ-37 ռադարները: Այն ժամանակ այդ համակարգերի 12 միավորի համար Հնդկաստանը վճարել էր 200 միլիոն դոլար, որից հետո ստեղծել է դրա հնդկական համարժեքը, որը շատ առումներով նման է ամերիկյան ռադարին ինչպես բնութագրիչներով, այնպես էլ տեսքով: Swathi- ը ականներ է հայտնաբերում մինչև 20 կմ, 105 մմ տրամաչափի հրետանային արկեր՝ մինչև 30 կմ, և չկառավարվող հրթիռներ` մինչև 40 կմ հեռավորության վրա: 

Մեկ կայանը միաժամանակ կարող է հետևել մինչև 7 թիրախի: Արկերի հետագծի, ինչպես նաև հակառակորդի հրետանու գտնվելու վայրի վերաբերյալ տվյալները ցուցադրվում են 100 × 100 կմ ձևաչափի գունային եռաչափ քարտեզի վրա: 

Թշնամու թիրախները նույնականացնելուց բացի, համակարգը կառավարում է սեփական հրետանու հակամարտկոցային կրակը: Swanthi-ի ռադիոտեղորոշիչ առանձնահատկություններից մեկ էլ այն է, որ անձնակազմի կողմից հեշտությամբ է յուրացվում: Գործարքին առնչվող ռիսկերից հարկ է նշել հնդկական ռազմարդյունաբերական համալիրի որոշ անկանխատեսելիությունը, այսինքն՝ սարքավորումների ընդունումը պետք է իրականացվի հնարավորինս խնամքով, որպեսզի վերացվեն մարտավարական և տեխնիկական բնութագրերի հետ անհամապատասխանությունները, և բացահայտվի հնարավոր խոտանը: 

Եթե հավատանք հրապարակմանը, ապա Հայաստանը մտածել է ռուսական համարժեքի (հավանաբար, խոսքը 1L219M Zoo-1 ռադարի մասին է) ձեռքբերման մասին է: Ըստ Հայաստանի ՊՆ-ի աղբյուրի փոխանցման, լեռներում ռուսական Zoo-1 ռադարը լավ չի գործում, ի տարբերություն հնդկական Swathi- ի, որն ի սկզբանե նախագծվել և փորձարկվել է Հիմալայների բարձր լեռներում: Դա էլ հենց եղել է ընտրության հիմնական պատճառը: Բացի դա, Zoo-1-ի բնութագրիչները ևս փոքր-ինչ ավելի համեստ են. ականներ կարող է հայտնաբերել 17 կմ, արկեր և չկառավարվող հրթիռներ՝ 12 կմ հեռավորության վրա, չնայած ռուսական համակարգը ունակ է միաժամանակ վերահսկել 12 թիրախ: 

Ինչ վերաբերում է գնին, ապա Zoo-1- ը երբեք չի արտահանվել, չնայած այն հանգամանքին, որ այն բազմիցս ցուցադրվել է տարբեր ցուցահանդեսներում, հետևաբար՝ բաց աղբյուրներում գնի մասին տեղեկատվություն գտնել հնարավոր չէ: Լեհական համակարգը այնքան էլ հայտնի չէ, և դժվար է խոսել դրա մասին, հնարավոր է, որ դրա նկատմամբ հետաքրքրությունը եղել է բացառապես տեսական: 

Ընդհանուր առմամբ, լեհականի բնութագրերը համապատասխանում են Swathi- ին, բայց գինը հավանաբար ավելի բարձր է: Կարող է ծագել մեկ այլ հարց: Որքանո՞վ կարող է այդ ռադարը համագործակցել ռուսական այլ զենքերի հետ: 

Հաշվի առնելով, որ հակամարտկոցային ռադարները լինելու են հրետանային զորքերի վերահսկողության տակ, ապա նրանց աշխատանքը հիմնականում իրականացվելու է ՀՕՊ ուժերի ռադարներից առանձին:

 Այնուամենայնիվ, դա ոչ մի թյուրիմացություն չի կարող առաջացնել: Բացի այդ, նույնիսկ տարբեր արտադրողների ժամանակակից ռադարները կարող են համատեղվել մեկ ցանցի մեջ, ուղղակի դա կարող է լինել մի փոքր ավելի բարդ և ավելի ժամանակատար: 

Հակամարտկոցային ռադարների ձեռքբերումը Su-30SM բազմաֆունկցիոնալ կարծանիչների, Tor-M2KM զենիթահրթիռային համակարգերի, Իսկանդեր գործառնական-մարտավարական հրթիռային համակարգերի և այլ սպառազինությունների գնումների հետ մեկտեղ մեծ քայլ է Հայաստանի զինված ուժերի համար:

 Հնդկական այս գործարքը համարել մատակարարումների դիվերսիֆիկացմանը ուղղված լուրջ քայլ՝ դժվար է, քանի որ այն բավականին սահմանափակ թվով է: Նման օրինակ է եղել նաև 1999 թվականին չորս WM-80 չինական համազարկային կրակի հրթիռային համակարգերի ձեռքբերումը:

Կամո Խաչիկյան

Վրաստանի պատվիրակությունը շրջել է Հայաստանի պատմության թանգարանովՀՀ-ն սառեցրել է իր անդամակցությունը ՀԱՊԿ-ին, մինչև հասկանաք, թե այդ կազմակերպությունը կա՞, չկա՞, գործո՞ւմ է․ ԱԺ նախագահԱլիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) Քանի՞ մարդ է թունավորվել ՀայաստանումՄԱԿ-ի դատարանը Իսրայելին պարտավորեցրել է Գազա օգնություն հասցնելու միջոցներ ձեռնարկել Երկար ժամանակով լույս չի լինելու․ հասցեներԶելենսկին նշել է՝ ՌԴ խոշոր հարձակման ժամկետըՍարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել Եկեք համախմբվենք մեր ջանքերում՝ պաշտպանելու Արցախի ժողովրդի շահերն ու իրավունքները․ Արտակ ԲեգլարյանՕդի ջերմաստիճանն աստիճանաբար կբարձրանա 8-10 աստիճանովՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետին ՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը 4 զn՞հ և թթվածնի պակա՞ս. ի՞նչ է կատարվել «Աերոֆլոտ»-ի՝ Կրասնոյարսկ մեկնող չվերթումԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարար «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումը Ինձ մոտ ձևավորված կարծիք կա, որ վերջնակետն Ալեքսանդրապոլի պայմանագիրն է. Նաիրի ՍարգսյանՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ ԱՄՆ բենզալցակայանում հզոր հրդեհ է բռնկվել (տեսանյութ)Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում ենՎիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր 5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ ԱֆղանստանումՓաշինյանը խմբեր է գործուղում Տավուշի մարզ Բաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացրել է որպես «գաղտնի ռազմական համալիր»Քաղբանտարկյալ Նարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան «Կրոկուսի» վրա հարձակված ահաբեկիչները հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ են եղել Վթարային ջրանջատում Երևանի Մալաթիա Սեբաստիա վարչական շրջանում Պարզվել է 20-ամյա հղի կնոջ մահվան պատճառը. մեղադրանք է ներկայացվել բժշկական կենտրոնի երեք բժշկիԼարսը բաց է Telegram-ը գործիք է դառնում ահաբեկիչների ձեռքում. Պեսկով Փարիզը Բաքվում լրտեսական ցանց է ստեղծում․ Ադրբեջանի Պետական ​​անվտանգության ծառայություն Պեսկովը պատասխանել է Crocus-ում ահաբեկչության վերաբերյալ վարկածների մասին հարցին Ուկրաինան առաջնագծում այժմ լճացման վիճակում է և բացառապես պաշտպանվում է. Զելենսկու գրասենյակ Գազամատակարարման վթարային դադարեցում Գյումրի քաղաքում «Գոյ»-ը պատրաստ է գործունեություն ծավալել որպես անկախ թատրոն Հայաստանից թողել են «տրաֆարետը», որի տակ աշխատում է թուրքական շահերի սպասարկողը. Էդուարդ Շարմազանով Չեմ բացառում, որ այսօր հնչած հայտարարություններից հետո Արցախի պետական և քաղաքական գործիչների նկատմամբ կսկսվի հետապնդումների նոր ալիք. Սաղաթելյան Հրդեհ Խոտ գյուղում․ ի՞նչ է հայտնի Հայկ Մարությանն առաջիկայում կուսակցություն կհիմնի Գործող իշխանությունները գիտակցաբար ստանձնում են զիջողի, հանձնողի կերպարը. Մենուա ՍողոմոնյանՏաք օդային հոսանքներ են ներթափանցում Հայաստան Ինչու՞ են ՀՀ իշխանությունները փաստացի աջակցում ռազմական գործողությունների վերսկսմանը«Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի հովանու ներքո իրականացվել է 23-րդ «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունը . ՏոնոյանՉտրվե´լ թշնամական հերթական սադրանքին. «Հայաքվե» Crocus City Hall-ում ահաբեկչություն իրականացնողները եղել են թմրամիջոցների կամ հոգեմետ նյութերի ազդեցության տակ Երևանում երկու անձանց դանակահարած երիտասարդն է ձերբակալվել․ ի՞նչ է հայտնի Իտալիան կառուցում է լողացող հիբրիդային էլեկտրակայանՀետքա՞յլ՝ ԵՄ անդամության դիմումի հարցում «ՎԱԶ-21214»-ի 31-ամյա վարորդը մահացել է Գրիգոր Դանիելյանի որդուն հիվանդանոց են տեղափոխել