Երևան, 29.Մարտ.2024,
00
:
00
1 $ = 0 ֏, 1 = 0 ֏, 1 = 0 ֏
ՀՐԱՏԱՊ


Փող կա, սա­կայն դա գի­տու­թյա­նը չի վե­րա­բե­րում

ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ

Գիտության զարգացումը հիմնարար նշանակություն ունի պետության զարգացման և ապագայի տեսլականը ձևավորելու հարցում։ Ժամանակակից աշխարհում, երբ գործ ունենք տեղեկատվական հասարակության հետ, որտեղ տեղեկատվության և գիտելիքի ստեղծումը, օգտագործումը ու մշակումը հանդիսանում են կարևոր տնտեսական, քաղաքական և մշակութային գործոններ, գիտության դերակատարությունը ավելի է բարձրանում։

Եվ պատահական չէ, որ ժամանակակից մրցակցությանը դիմանալու համար ՀՀ կառավարության ղեկավարները տարիներ շարունակ շեշտել են գիտելիքահենք տնտեսություն ստեղծելու անհրաժեշտության մասին։ Գիտության զարգացումը Հայաստանի համար պետք է ոչ միայն տնտեսական խնդիր լուծի, այլև ձևավորի բարձր ինքնագիտակցություն ունեցող քաղաքացիներ, որոնց առկայությունը առավել քան կարևոր է պատերազմի մեջ գտնվող երկրի համար։

Սակայն գիտությունը զարգացնելու մասին հայտարարություններն այդպես էլ մնացել են օդում կախված։ Գիտության զարգացման համար պետությունը շարունակում է հատկացնել չնչին գումարներ՝ համեմատած իշխանավորների շռայլ ծախսերին՝ պարգևավճարներ, գործուղումներ և այլն։ Իշխանությունները հպարտանում են, թե կարողացել են համեմատաբար բարձր տնտեսական աճ ապահովել, սակայն այդ աճին զուգահեռ չեն բարձրացվում գիտությանը տրամադրվող գումարները։

Ավելին, այսօրվա իշխանավորները ընդհանրապես թյուր կարծիք ունեն գիտության մասին։ Օրինակ՝ Նիկոլ Փաշինյանը հասարակական գիտությունները և մասնավորապես Հայոց պատմության դասավանդումը համարում է «թամադայություն», բայց դա չի խանգարում, որ վերջինս իր ելույթներում և միջազգային հանդիպումներում փորձի մեջբերումներ կատարել պատմությունից, որոնք շատ հաճախ նաև կցկտուր են և ոչ ամբողջական։

Լինում են նաև դեպքեր, երբ վարչապետը ոչ ճշգրիտ տեղեկություն է հրապարակում հայոց պատմության այս կամ այն դրվագի մասին՝ ցույց տալով, որ պատշաճ մակարդակով չի տիրապետում պատմական եղելություններին։ Փաշինյանը հիմնական շեշտը դնում է բնական գիտությունների և մասնավորապես տեղեկատվական տեխնոլոգիաների զարգացման վրա, բայց սա չի նշանակում, որ հասարակական գիտությունները պետք է անտեսվեն։ 

Սակայն իշխանություններն անդրդվելի են մասնավորապես հայագիտական առարկաների դերակատարությունը երկրորդական դարձնելու հարցում և, ըստ այդմ, պատահական չէ, որ ցանկություն չունեն փոխել «Հայոց պատմություն», «Հայ գրականություն», «Հայոց լեզու» առարկաները բուհերում ոչ պարտադիր դարձնելու որոշումը։ Դեռ ավելին՝ գիտության նկատմամբ քամահրական վերաբերմունքի արդյունք է այն, որ երկրի վարչապետը նշում է, թե «գիտնականները սուրճ խմելով են զբաղված», ինչը բնականաբար առաջացրեց գիտնականների վրդովմունքը։

Իշխանություններն ընդգծում են, թե գիտական հիմնարկներն արդյունավետ չեն աշխատում, սակայն հարց է, թե արդյոք ստեղծվա՞ծ են բոլոր անհրաժեշտ պայմանները, որպեսզի գիտության զարգացումը դառնա արդյունավետ և ժամանակակից պահանջներին համապատասխան։

Այսօրվա ակադեմիական համակարգում մեծ թիվ են կազմում բարձր տարիք ունեցող գիտնականները, իսկ թե ի՞նչ քայլեր են ձեռնարկվում երիտասարդ գիտնականներ ձևավորելու և նրանց խրախուսելու համար, մնում է հարցական։ Դա է պատճառը, որ քիչ թե շատ ձևավորված երիտասարդ մասնագետները ֆինանսական սուղ միջոցների տրամադրման պայմաններում ձգտում են իրենց գործունեությունը շարունակել արտասահմանում։

Եվ հերիք չէ, որ չկա գիտության զարգացման հստակ ռազմավարություն, կառավարությունը ձեռնամուխ է եղել Գիտությունների ազգային ակադեմիայի լուծարման գործին։ Ճիշտ է՝ ըստ «Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին» օրենքի նոր նախագծի, ԳԱԱ-ն գոյություն է ունենալու, բայց ոչ թե որպես գիտահետազոտական ինստիտուտները միավորող և համակարգող կառույց, այլ որպես հասարակական կազմակերպություն կամ ուղղակի խորհրդատվական մարմին։ Եվ փորձ է կատարվում գիտահետազոտական ինստիտուտները տանել բուհեր։

ԳԱԱ-ում աշխատող գիտնականների մեծ մասը դեմ է այս փոփոխությանը, և պատահական չէ, որ մտավախություն կա, որ սա օպտիմալացում իրականացնելու մի ձև է, որով ճանապարհ է հարթվում բուհերին միավորվող ինստիտուտների հաստիքները կրճատելու և ֆինանսավորումը նվազեցնելու համար։ Եվ զարմանալի է, որ Փաշինյանը հայտարարում է, թե ներկայումս պետությունը փողի խնդիր չունի, բայց իշխանությունները գումարներ են խնայում գիտության զարգացմանը նպաստելու հարցում։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

Ո՞վ է փչացնում հայ-ռուսական հարաբերությունները Crocus City Hall-ի ահաբեկչությանը մասնակցած տղամարդու ծնողները պատմել են նրա հետ վերջին զրույցի մասին Տաջիկստանում մարդիկ են ձերբակալվել Կրոկուսի ահաբեկչության հետ առնչության համար«Կրոկուսի» ահաբեկչության ժամանակ մի խումբ մարդկանց փրկած Կարեն Ենգիբարյանը մահացել է Ծանրամարտի 2027 թ. աշխարհի առաջնությունը կանցկացվի Երևանում Ավստրալիան մտադիր է իր արևային վահանակներն արտադրելՔննարկվել է էլեկտրոնային դեղատոմսի` մարզերում գործարկման ընթացքը Ոսկեպարում Փաշինյանին այլևս չեն էլ սպասումԹուրք պաշտոնյան ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի պատվիրակության հետ քննարկել է Հայաստան-Ադրբեջան կարգավորման հարցեր Երևանը կարող է հայտնվել կոտրած տաշտակի առաջ. ՌԴ ԱԳՆ «Հայաստանն ու Ադրբեջանը մոտ են խաղաղությանը, ինչպես երբեք». Հաջիև Եղեգնաձորում սպանության փորձ կատարելու վարույթով կալանավորվել է 32–ամյա բնակիչը 102-րդ բազայի և ՌԴ սահմանապահների առկայությունը Հայաստանի ինքնիշխանության միակ իրական երաշխիքն է. ՌԴ ԱԳՆ Անհայտ ծագման ինքնակոչների խմբավորում է ձևավորվել Շիրակի մարզում. պատգամավորն ահազանգում է Ucom-ի գլխավոր տնօրենը ելույթ է ունեցել աշխատաշուկային նվիրված համաժողովին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերությունների կարգավորման հարցը չի քննարկվի. Ստանոն՝ ՀՀ-ԱՄՆ-ԵՄ հանդիպման մասին Հայաստանն ու Հնդկաստանը կընդլայնեն համագործակցությունը կինոարտադրության և տեխնոլոգիական բնագավառում «National Geographic»-ը ներկայացրել է Հայաստանում գինու մշակույթը Ապրիլի 1-ից ֆիզիկական անձանց կողմից անձնական օգտագործման ապրանքների համար սահմանված առցանց անմաքս առևտրի արտոնության շեմը ենթարկվելու է փոփոխության Ոսկու գինն աճել է Փաշինյանի թիրախում Արցախի իշխանություններն են Նավթի գներն աճել են Արցախից տեղահանված շուրջ 11 հազար մարդ է արտագաղթել Հայաստանից․ Գեղամ Ստեփանյան Մտքովս նույնիսկ չի անցել, որ վերջին անգամ եմ տեսնում Գագիկին․ երջանիկ տարիներից մնացին միայն քաղցր հուշեր Միջազգային պահանջ է՝ սահմանի որոշման ցանկացած գործընթաց որևէ ուժ չունի, եթե մարդկանց բնականոն կյանքը խաթարվում է. Թաթոյան Ամերիաբանկը ճանաչվել է 2024 թ-ի լավագույն բանկը Հայաստանում ըստ Global Finance ամսագրիԱլիևին նոր պատերազմ է հարկավոր. Ռուսական մամուլի անդրադարձը «Ավտովազ»-ը սկսել է Lada-ի արտադրությունն Ադրբեջանում Իսպանիայում տեղակայվել է ՆԱՏՕ-ի երրորդ ռազմածովային բազան Տաջիկստանում 9 մարդ է ձերբակալվել Crocus City Hall-ի գործով Ինչո՞ւ երեկ չհրապարակվեց Արայիկ Հարությունյանի մասնակցությամբ հարցազրույցը․ AzTV-ի պարզաբանումը Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ, օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա Եթե ընդունում ես, որ քեզնից ոչինչ չես ներկայացնում, դրանով նաև քո բանակցային դիրքերն ես թուլացնում. Դավիթ Ջամալյան Գերիների վերադարձը պետք է յուրաքանչյուր հայի աշխատանքի հիմքում լինի. Սեյրան Օհանյան Արտակարգ դեպք՝ Երևանում. BMW-ն հայտնվել է CPS բենզալցակայանի մոտակա տարածքում Մասնագիտությունը պահանջված և արդիական կլինի, քանի դեռ կլինի հանքարդյունաբերությունը. ԶՊՄԿ Հունաստանում 5,7 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժ է տեղի ունեցել Կարևոր․ կենսաթոշակի և նպաստի 10 % հետվճարի ծրագրից ո՞ր բանկերի քարտապաններն են կարող օգտվել «Արտավազդ» ամենամյա մրցանակաբաշխությունն այս տարի կյանքի կոչվեց «Գագիկ Ծառուկյան» բարեգործական հիմնադրամի շնորհիվ (տեսանյութ) Երևան-Նոյեմբերյան միջպետական ճանապարհը կարող է մնալ ադրբեջանցիների տոտալ վերահսկողության տակ․ Սուրեն Պետրոսյան (տեսանյութ) Նիկոլ Փաշինյանը՝ Հայաստանի դեմ պատերազմի առաջին գծում Նիկոլն Իլհամի փիառշիկն է դարձել Սա խելագարություն է, պետք է վե՛րջ դնել՝ թե չէ՝ կհասնենք նրան, որ թշնամուն խնդրենք՝ «մեզ մի սպանեք» Վաղվանից մեր հանրապետության բոլոր առևտրային բանկերը, բացառությամբ ՎՏԲ բանկի, դադարեցնում են МИР քարտերի սպասարկումը. Շաքե ԻսայանԱպրիլի 5-ից հետո ակնհայտորեն Հայաստանում քաղաքական նոր իրողություն է ստեղծվելու. Արշակ Կարապետյան Հայաստանի տարածքում արգելափակվել են Սոլովյովի հաղորդումները Ջուր չի լինի Իշխանությանն անհանգստացրել է Արցախի նախագահի պնդումը ՀՀ տարածքների նկատմամբ ադրբեջանական օկուպացիայի և տարածքային պահանջատիրության մասին․ Տիգրան Աբրահամյան Մարտի 29-ի եղանակային կանխատեսումները Fastex-ը վիրտուալ համերգներ է կազմակերպում «Ցերեբրում» վիրտուալ Երևանում