Ինպե՞ս և ե՞րբ է ստեղծվել առաջին վերելակը
ՀԱՆՐԱՀԱՅՏ ՄՈԼՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐՎերելակը ընդհատ գործողության ստացիոնար վերհան է, որի խցիկը կամ պլատֆորմը շարժվում է ուղղաձիգ հորանում տեղադրված կոշտ ուղղորդիչներով։ Հսկայական թվով մարդիկ են այսօր բնակվում բարձրահարկ շենքերում և ամեն օր օգտագործում են վերելակը: Առանց դրա կյանքը, օրինակ՝ տասներորդ հարկում, հազիվ թե հարմարավետ լիներ: Վերելակի գյուտի պատմությունը սկսվել է հին ժամանակներից:
Որոշ պատմաբաններ կարծում են, որ մեքենաներ, որոնք բարձրացնում են մարդկանց, գոյություն են ունեցել դեռևս Հին Հռոմում: Որոշ գիտնականներ կարծում են, որ առաջին բարձրացնող մեխանիզմը հայտնվել է Եգիպտոսի Սինայի վանքում: Սրանք բոլորը ենթադրություններ են: Այնուամենայնիվ, որոշակիորեն հայտնի է, որ 1743 թվականին Լուի 15-րդի ժամանակ Վերսալի պալատում եղել է վերելակ: 18-րդ դարի վերջին Կուլիբինը հորինել է «բարձրացնող աթոռները», որոնք օգտագործվել են Սանկտ Պետերբուրգի Ձմեռային պալատում:
Իհարկե, պետք է հաշվի առնել, որ նշված բոլոր այդ վերամբարձ սարքերը աշխատել են մարդկանց կամ կենդանիների ֆիզիկական ուժի օգնությամբ: Իրավիճակը փոխվել է շոգեշարժիչի գյուտից հետո, որն սկսել է կիրառվել ամբարձիչ մեխանիզմներում: Բոլոր ժամանակակից վերելակների պարտադիր տարրը ավտոմատ բռնիչն է, որը արգելակում է վերելակը, եթե մալուխը չի դիմանում և կտրվում է:
Բարձրացնող մեխանիզմների մեջ բռնիչ օգտագործելու գաղափարը պատկանում է ամերիկացի Էլայեշ Գրեվիս Օտիսին: Լինելով մահճակալներ արտադրող կահույքի գործարանի աշխատող՝ նա համաձայն պատվերի ստեղծել է սարք, որը տախտակները բարձրացնում է երկրորդ հարկ: Ինքը`Օտիսը, իր գյուտն անվանել է «անվտանգ վերելակ»: Հետագայում նա ստեղծել է իր սեփական արտադրամասը, որն արտադրել է բարձրացնող նման մեխանիզմներ:
Մի քանի տարի անց Օտիսը իր գյուտը վերածել է ուղևորափոխադրիչ վերելակի, որը 1857 թվականին տեղադրվել է «Բրոդվեյ» առևտրի կենտրոնի հինգ հարկանի շենքում: Վերելակի արագությունը եղել է 0,2 մ/վ և նախատեսված է եղել հինգ մարդու համար: Օտիսն իր վերելակներում օգտագործել է շոգեշարժիչներ:
Դրանից երկու տարի անց՝ 1859 թվականին, Otis ընկերությունը հյուրանոցում տեղադրել է իր առաջին պտուտակային վերելակը:
Վերելակի պատմությունը զարգացել է Փարիզում, և 1867 թվականին ստեղծվել է հիդրավլիկ վերելակը: Էլեկտրական վերելակները հայտնվել են 1880-ական թվականներին Գերմանիայում: «Siemens Halske» ընկերությունը սկսել է արտադրել վերելակներ, որոնք ունակ են բարձրանալ 22 մետր ընդամենը 11 վայրկյանում: Ներկայումս առկա են 320-2400 կիլոգրամ բեռնունակությամբ մարդատար (սովորական, արագընթաց, հիվանդանոցային) և մինչև 10 տոննա բեռնունակությամբ բեռնատար (ընդհանուր նշանակման և հատուկ) վերելակներ, որոնց արագությունը 0,5-4 մետր վայրկյան է (եզակի կոնստրուկցիաներում՝ 7 մետր վայրկյան):
Акции протеста в Тавуше постепенно расширяются
Idram и IDBank на фестивале Career City Fest
Мастер-класс беспринципности от Никола Пашиняна
Политолог: Правильная альтернатива политике властей Армении по границе не представлена
Священнослужитель: Все усилия властей Армении были направлены на создание хаоса в стране
«Армения»: Посредники никогда не называли Армию обороны Карабаха «террористической организацией»
Курсы валют в Армении
Глава «Светлой Армении»: Против меня ведется кампания со стороны агентурной сети Турции и Азербайджана
В Армению прибыл кардинал Жан-Марк Авелин, архиепископ Марселя
В Дубае выделят почти $35 млрд на проект по расширению аэропорта Аль-Мактум
Нефть снижается после роста по итогам прошлой недели
Мировое производство вина достигло худшего уровня за последние 62 года
Экс-омбудсмен: Баку первоначально планирует заселить в Армении 300 тысяч азербайджанцев
Министр ИД Армении и председатель Консультативного совета Катара коснулись вызовов в условиях геополитических развитий
«Армения»: Признание Нагорного Карабаха частью Азербайджана еще будет приносить горькие плоды
США купили у Казахстана более 80 списанных военных самолетов советского образца
Израильские ВВС нанесли удары по городам сектора Газа и Рафа
Погода в Армении
Казахстан на встрече глав МИД Армении и Азербайджана не будет выступать посредником
Байрамов тоже едет в Катар
СМИ: Пашинян не поедет на инаугурацию Владимира Путина
Блинкен призвал страны Персидского залива противостоять «растущей угрозе» со стороны Ирана
Армянский эксперт: Это не диверсификация, а азербайджанизация нашей энергосистемы
Оппозиционный депутат: Возле церкви Воскепара вчера появились азербайджанцы
Экономика Армении растет, но за счет реэкспорта
Создание Трибунала Армянского национального достоинства является необходимостью։ Аршак Карапетян
Акции протеста в Армении против односторонних уступок: Перекрыта трасса Ереван – Армавир
Парламент Ирака принял закон, предусматривающий до 15 лет тюремного заключения за однополые отношения
«Джоконде» Да Винчи планируют предоставить отдельное помещение в Лувре
Состоялся телефонный разговор Никола Пашиняна и Энтони Блинкена
Группа молодежи развернула на Площади Республики гигантский триколор Арцаха в поддержку жителей Тавуша
Жители Тавушской области перекрыли трассу Ереван-Дилижан
Министр экономики Армении встретился в Котайке с представителями ОО «Вина Армении»
Избитый и напуганный «День гражданина» не может быть
Что ожидается в Казахстане? Ереван согласен на встречу
Пашинян готов покупать газ даже у Азербайджана, не понимая последствий этого
Стрельба у ночного клуба в Вашингтоне: пострадали 5 человек
В ближайшие дни станет теплее еще на 2-4 градуса
Азербайджанец пострадал в результате взрыва мины в Шушинском районе
Минобороны РА призывает воздержаться от распространения лжи и дезинформации
В Палате представителей США представили закон, предусматривающий санкции против Азербайджана
Раиси: Введение санкций против Ирана не приведет ни к чему
Уровень цитокинов во время беременности влияет на развитие мозга плода и поведение потомства – исследование
Москва поддерживает продолжение контактов между Баку и Ереваном. Дмитрий Песков
Создание Трибунала Армянского Национального Достоинства является необходимостью: Аршак Карапетян
«Дал ход» всем инструментам режима: «Паст»
Что случилось с вопросом «Общественного трибунала национальной гордости»? Будет ли Аршак Карапетян последовательным? «Паст»
Администрация решила подавить протесты насилием
Что обсуждалось на заседании «Гражданского договора»?
Из США разозлились на Пашиняна 
