«Խորհուրդն իր տեղն ունի, բայց գյուղացուն օգնել է պետք». համայնքի ղեկավար
ՀԱՐՑԱԶՐՈՒՅՑԼոռու մարզի Գյուլագարակ խոշորացված համայնքի Կուրթան բնակավայրում անցած տարին կարտոֆիլի մշակմամբ զբաղվողների համար հաջող անվանել չես կարող: Գրեթե ողջ բերքը «զոհ» գնաց թրթուրներին: Դեռ նախորդ տարի հարցը շատ քննարկվեց, դարձավ Լոռու մարզպետարանի, համայնքի ղեկավարի ու գյուղացիների վիճաբանությունների առարկան: Մեկը մյուսին մեղադրեցին ստեղծված իրավիճակի համար:
Գյուղացիները նշում էին, որ իրենք ժամանակին չեն իրազեկվել հնարավոր խնդրի մասին և օգնության կարիք ունեն, Լոռու մարզպետարանը հակադարձում էր, որ իրազեկում եղել է, իսկ օգնության համար իրենք դիմել են էկոնոմիկայի նախարարությանը: Փոխադարձ մեղադրանքների «փոխհրաձգությունը» շարունակվել էր առցանց տիրույթում, սակայն որևէ հստակ լուծում առաջ չէր քաշվել:
Գյուլագարակ համայնքի ղեկավար Մհեր Գևորգյանը նշում է, որ օգոստոսին, երբ սկսում են ի հայտ գալ թրթուրները, գյուղացիները պատրաստվում են սրսկումներ անել: «Սերմերը չեն փոխվել, գյուղացիները նույն սերմերն են ցանել, մեծ գործ չի արվել: Մեզ մոտ ցանքաշրջանառությունը հետևյալ կերպ է կատարվում. ամեն տարի նույն տեղը կարտոֆիլ չենք ցանում:
Որպեսզի բերքը լավը լինի, մի տարի ցանում ենք ցորեն, մի տարի կարտոֆիլ, կամ երկու տարի ցորեն, մի տարի կարտոֆիլ, որպեսզի թե՛ ցորենի, թե՛ կարտոֆիլի բերքը լավը լինի: Բայց կան նաև մարդիկ, որոնք մի քանի տարի ցորեն են ցանում, քանի որ կարտոֆիլի սերմացու չունեն, բացի դա, կարտոֆիլի մշակման ծախսերն ու աշխատանքն ավելի շատ է, քան ցորենինը: Սա է խնդիրը»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Գևորգյանը՝ նշելով, որ այժմ աղետալի վիճակում է գտնվում ցորենը:
«Ցորենի մի մասը ցուրտը տարել է, բերքի վրա ազդել է, դաշտեր կան, որ ցորենն ամբողջությամբ դուրս չի եկել, խառը իրավիճակ է: Այս պահին վարչական ղեկավարներին հանձնարարել եմ, որ ցուցակագրենք, ակտավորենք և դիմենք կառավարությանը, որ այսքան հեկտար ցորեն փչացել է: Կօգնեն՝ կօգնեն, չեն օգնի, բարին իրենց հետ»,-նշում է համայնքի ղեկավարը:
Գևորգյանի հետ զրույցում անդրադառնում ենք նաև Գյուլագարակ համայնքում ոռոգման ջրի խնդրին: «Ոռոգման ջրի խնդիրը մինչ օրս չի լուծվել, սա ֆինանսների հետ կապված հարց է: Պետք է մեծ ծրագիր մտածել, թե որտեղից և ինչպես պետք է ջուրը հասցնենք գյուղացուն: Սա համայնքի բյուջեով կամ բարերարի օգնությամբ լուծվող հարց չէ: Դեռ 15 տարի առաջ, երբ Կուրթանում էի աշխատում, հաշվարկեցինք, որ 150 հազար դոլար գումար է անհրաժեշտ:
Միայն Կուրթանին Ձորագետից ջուր հասցնելու համար մեծ ծախսեր են անհրաժեշտ: Խորհրդային տարիներին մենք ունեցել ենք անձրևացման համակարգ, պետք է «քաշել» հողի տակի ոռոգման մեծ խողովակները: Ես հիմա չեմ կարող ասել, թե ինչ ծրագիր պետք է լինի, որ համայնքում ոռոգման ջուր ունենանք»,-ասում է մեր զրուցակիցը:
Անդրադառնում ենք նաև հարցին, թե՞ արդյոք որևէ աջակցություն տրվել է գյուղացիներին՝ թունաքիմիկատների, սերմացուի կամ այլ աջակցության տեսքով: Գևորգյանը նշում է.
«Թունաքիմիկատների կամ սերմացուի տեսքով օգնություն չենք ստացել: Մարզպետարանը խոստացել է թունաքիմիկատներ տալ, ես անձամբ դա հիշում եմ, բայց մինչ այս պահը չեն տվել, ասել են, որ դիմել են էկոնոմիկայի նախարարությանը, որը չի օգնել: Որպես սերմացու օգտագործել ենք նույնը, ինչ նախորդ տարի:
Ամեն ինչ անում ենք մարդկանց ուժերով, ժողովուրդը ցանել է այն, ինչ ունեցել է»,-նշում է Գևորգյանը:
Քննարկվում էր նաև այն հարցը, որ համայնքը չունի գյուղատնտես, և գուցե հենց դա էր եղել պատճառը, որ ժամանակին չէին կարողացել կանխագուշակել թրթուրների հնարավոր ի հայտ գալը: «Ամեն գյուղացի գյուղատնտես է: Եթե մենք զգանք, որ գյուղատնտեսի կարիք ունենք, նման հաստիք էլ կստեղծենք: Գյուղատնտես առաջարկելով՝ չի նշանակում օգնություն առաջարկել: Այդ թրթուրների ի հայտ գալն անսպասելի էր:
Մնացած գյուղերում էլ այն կա: Բայց առաջին հարվածը գուցե կուրթանեցուն հասավ, առաջինն այդ մասին կուրթանեցին խոսեց: Այդ հայտարարությունը շատ ազդեց բերքի վաճառքի վրա: Մի մասը փչացավ, գնաց, մյուս մասը դարձավ անասնակեր, նորմալ վիճակում գտնվողն էլ օգտագործվեց որպես սերմացու:
Մենք պատրաստ չէինք նման իրավիճակի, պատրաստ չէինք թունաքիմիկատներ սրսկելու և ունեցանք այդ պատկերը»,-նշում է համայնքի ղեկավարը:
Գևորգյանը մի կարևոր հարց է առաջ քաշում: «Խորհուրդն իր տեղն ունի, բայց մարդուն օգնել է պետք: Կոպիտ օրինակով ասեմ՝ մարդը սխալվել և ծառից կախվել է, հիմա ճյո՞ւղը կտրենք, թե՞ թոկը քաշենք: Մարդիկ չեն իրազեկվել, սրսկումները չեն արել: Իսկ երբ իմացել են, արդեն ուշ է եղել:
Բերքը պահեստներում էր, եղածը եղած էր, երբ 15 հատ բուկլետ ստացանք, թե ինչպես կանխարգելենք թրթուրների տարածումը: Սա պետք է ավելի շուտ ստանայինք: Չեմ ուզում նաև մարզպետարանին շատ մեղադրել, թե իրենք տեղյակ էին, որ նման բան կլինի ու ոչինչ չարեցին:
Կարևորն այն է, որ թեկուզ վարկային տարբերակով գյուղացուն սերմացու տրվեր, թունաքիմիկատներ տրվեին, որ նա այս վիճակից դուրս գար, թե չէ մնացածը երկրորդական հարցեր են: Այս տարի արդեն կարտոֆիլը ցանել, վերջացրել ենք, անցած տարվա համեմատ քանակը բավականին քիչ է՝ 25 տոկոսի չափով, քանի որ սերմ չկար, իսկ ժողովուրդն էլ ուրիշ տեղից չէր կարող գնել:
Պետք է ուշադիր լինենք, ժամանակին թունաքիմիկատները սրսկենք, ստացվում է, որ գյուղացու ուսերին ևս մեկ հոգս ավելացավ: Պետք է գյուղացու կողքին կանգնել, ինչ-որ բանով օգնել, հոգսը թեթևացնել, այսօր 100 մետր ավելի սերմ ցանելը կարևոր է, հատկապես հիմա՝ այս վարակը հաշվի առնելով»,-եզրափակում է Մհեր Գևորգյանը:
ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ