Քանի ուշ չէ, ամեն ինչ պետք է սկսեն իրենցից
ՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆԱտելության մթնոլորտը դարձել է մեր հասարակական հարաբերությունների և քաղաքական «մշակույթի» անբաժանելի մասը։ Այդ երևույթը հիմնականում արմատավորվեց 2018 թվականի իշխանափոխությունից հետո, երբ գործող իշխանությունների կողմից հասարակության ներսում բաժանարար գծեր անցկացվեցին՝ նրանց սեգմենտավորելով սպիտակների և սևերի։
Սրան զուգահեռ՝ իշխանությունները թշնամանք և անհանդուրժողականություն են քարոզել և շարունակում են քարոզել իրենց քաղաքական մրցակիցների հասցեին։ Եվ սա տեղի է ունենում ոչ միայն սոցցանցերում ֆեյքերի ֆաբրիկայի միջոցով, այլև իրական կյանքում հայտարարությունների տեսքով։
Իշխանությունների ստեղծած ֆեյքերի բանակը ամենավերջին վիրավորանքները և հայհոյանքները հասցեագրում է այն քաղաքացիներին, գործիչներին և ուժերին, որոնք համարձակվել են բարձրաձայնել իշխանությունների վարած քաղաքականության վերաբերյալ իրենց անհամաձայնության մասին կամ որևէ թթու խոսք են ասել իշխանությունների հասցեին։
Բնականաբար, իշխանությունների կողմից այսպիսի գործելակերպը չէր կարող հակառակ կողմից հակազդեցություն չառաջացնել։ Իսկ երբ քաղաքական դաշտում թշնամանքը և ատելության պրակտիկան դառնում են առօրյա երևույթ, ապա քիչ-քիչ ոչ արտառոց կամ սովորական երևույթ են դառնում նաև հանրության համար։
Սակայն ամենավտանգավորն այն է, որ ատելության մթնոլորտի շիկացումը կարող է շատ վատ հետևանքներ ունենալ ոչ միայն ընդդիմության կամ իշխանության, այլև հանրության յուրաքանչյուր անդամի համար։ Ու կարող է գալ մի պահ, որ իրավիճակը նույնիսկ դուրս գա վերահսկողությունից և դառնա անկառավարելի։
Եվ մինչ մամուլը և բազմաթիվ փորձագետներ իշխանություններին զգուշացնում էին, որ իրենց վարած քաղաքականությունը և ատելության գեներացումը կարող է շատ վատ հետևանքների հանգեցնել և կոչեր անում հրաժարվել այդ գործելակերպից, իշխանությունները, միևնույն է, լուրջ չէին ընդունում այդ զգուշացումները։
Իսկ իշխող «Իմ քայլը» խմբակցության որոշ պատգամավորներ հայտարարում էին, թե հայհոյանքն ու վիրավորանքն ատելության խոսք չեն։ ԿԳՍՄ նախարար Արայիկ Հարությունյանն էլ փորձում էր հավաստիացնել, թե իրականում ատելության մթնոլորտ չկա՝ հայտարարելով․ «Եկեք դուրս գանք փողոց, պարզապես սովորական մարդկանց հետ զրուցենք, և կտեսնենք, որ ոչ մի ատելության, անհանդուրժողականության մթնոլորտ չկա: Կարծում եմ, որ այդ ատելությունն ու անհանդուրժողականությունը ֆեյքերի բանակների միջև է՝ սոցիալական ցանցերում»:
Թերևս թվում էր, թե ատելության մթնոլորտի վտանգավորության մասին պետք է գիտակցի գոնե վարչապետ Փաշինյանը, բայց ապարդյուն։ Վերջինս միայն փորձում է իշխանությանը ներկայացնել զոհի կերպարում, որին վիրավորում և հայհոյում են, իսկ կառավարությունն այդ հարցում անելիք չունի, այլ խնդիրը գտնվում է հանրության դաշտում։
Պետք է նկատի ունենալ, որ այս ատելության մթնոլորտի թեժացումը չկանխելու հետևանքով է, որ ԱԺ-ում արդեն սովորական երևույթ են դառնում հայհոյանքները և վիրավորանքները, ականատես ենք լինում զինված բախումների և ծեծկռտուքների, այդ թվում և ԱԺ փոխնախագահի մասնակցությամբ։
Հիմա կասեք, թե այսպիսի երևույթներ միշտ էլ եղել են, պետք է համաձայնենք, սակայն ընդգծենք, որ նմանատիպ երևույթները վերջին շրջանում ոչ միայն ինտենսիվ են դարձել, այլև առավել սուր դրսևորումներ են ստանում։
Արտակարգ դրության ավարտից հետո պետությունը դեռևս պետք է հաղթահարի տնտեսական ճգնաժամը, որի արդյունքում տեղի է ունենալու երկրի սոցիալ-տնտեսական վիճակի վատացում, աճելու է գործազրկությունը և ընդհանուր դժգոհությունը, և ատելության և թշմանքի մթնոլորտը կարող է հող հանդիսանալ նոր միջադեպերի համար, ուստի քանի ուշ չէ, իշխանությունները գործնական քայլեր պետք է ձեռնարկեն հանրության համախմբումն ապահովվելու համար։ Սկսելով հենց իրենց վտանգավոր ու պառակտող պահվածքից ու գործելաոճից:
Արթուր Կարապետյան