Հայաստանի երրորդ Հանրապետության մայրամուտը. Կլինի՞ Չորրորդ Հանրապետություն
БЛОГArtur Ghazinyan-ը գրում է
ՄԱՍ ԱՌԱՋԻՆ
«Անցյալին վերադարձ չկա»
Այս արտահայտությունը մենք հաճախ ենք լսում և կիրառում քաղաքական գործընթացների մասին խոսելիս։
Անցյալ կամ նախկին ասելով մեր քաղաքացիների մի մասը ի նկատի է ունենում 1998-2018թթ իշխանություններին, իսկ մյուս մասը՝ 1991-1998թթ իշխանություններին։ Իսկ գերակշռող մասը այս երկուսը միասին, այսինքն Հայաստանի երրորդ հանրապետության գոյության ամբողջ ժամանակահատվածը։
Իսկ ի՞նչն է այդ անցյալը, նախկինը, որին մենք այդքան չենք ցանկանում վերադառնալ, այդ ի՞նչ է եղել անցյալում, որ մենք այդքան սարսափում ենք նրանից։ Մի՞թե ամեն ինչ այդքան վատ է եղել վերջին 30 տարիներին, միայն սխալներ, թերացումներ ու բացթողումներ ե՞ն եղել վերջին 30 տարիների ընթացքում։
Միանշանակ ոչ։ Մենք ունեցել ենք հաղթանակներ, ձեռքբերումներ, հաջողություններ, հաղթել ենք Արցախյան հերոսամարտը, ազատագրել ենք Հայկական հողերը, զրոյից կառուցել, ուժեղացնել, ամրապնդել ու կայացրել ենք Հայկական պետականությունը, պետական և ազգային ինստիտուտները, քաղաքական, տնտեսական և իրավական կարգը։
Անկասկած եղել են սխալներ, հաճախ կոպիտ և աններելի սխալներ, բայց սխալներ չեն գործում նրանք, ովքեր ոչինչ չեն անում։ Սխալվել են իշխանությունները, գործարարները, տեղական և տարածքային չինովնիկները, բժիշկներն ու իրավաբանները, գիտնականներն ու մտավորականները։ Սխալվել ենք ՄԵՆՔ, յուրաքանչյուրս մեր տեղում և գործում, և դա խիստ օրինաչափ է, քանի որ հնարավոր չէ չսխալվել։
30 տարին բավական երկար ժամանակահատված է մեր երիտասարդ պետականության էվոլյուցիայի առաջին շրջափուլը գնահատելու համար, ինչի համար հիմք պետք է հանդիսանան 1990թ. օգոստոսի 23-ի Անկախության Հռչակագիրն ու դրան հաջորդած սահմանադրա-քաղաքական գործընթացները, դրանց հիմքում դրված արժեքաբանական ու գաղափարախոսական բազան, իդեալների ու տեսլականների ամբողջությունը։ Իսկ եթե ավելի կոնկրետ, ապա Հայաստանի երրորդ հանրապետության առջև դրված խնդիրների և նպատակների ամբողջությունը, որոնց հետազոտման ու գնահատման արդյունքում հնարավոր կլինի հասկանալ. հաջողել թե ձախողել է Հայաստանի երրորդ հանրապետությունը։
Եթե վերադառնանք 1990թ. և վերլուծենք Հայաստանի երրորդ հանրապետության հիմնադրման գործընթացը, Հայաստանում և նրա շուրջ ընթացող գործընթացները, աշխարհաքաղաքական իրադրությունն ու տեկտոնիկ տեղաշարժերը, ապա պարզ կդառնա, որ Անկախության հռչակագրով Հայաստանի երրորդ հանրապետության առջև դրված հիմնական խնդիրներն են եղել.
1. Արցախյան հերոսամարտի հաղթանակն ու հայկական հողերի ազատագրումը;
2. Հայկական պետականության ձևավորումը՝ պետական և սահմանադրական կարգի ամրացումը;
3. Աղետի գոտու վերականգումը։
Նպատակներն առավելապես տեղային նշանակություն ունեին, որոնք բխում էին վերը նշված խնդիրներից։
Եթե մի կողմ դնենք երևույթների ու իրողությունների սուբյեկտիվ ընկալումները, ապա կարելի համաձայնվել, որ Հայաստանի երրորդ հանրապետությունը կատարել է իր առջև դրված առաջադրանքները, լուծել է խնդիրներն ու հասել նախանշված նպատակներին։
Մնացած գնահատականներն ունեն խիստ սուբյեկտիվ բնույթ, համեմված են քաղաքական թիմային, տնտեսական կլանային և սոցիալական շերտային դրդապատճառներով ու շահերով։
Կարծում եմ կասկածից դուրս է, որ Արցախն այլևս անվերադարձ ազատ է, ինքնուրույն իր որոշումներում, դիրքորոշումներում, հնարավորինս անվտանգ է ու պաշտպանված։ Աշխարհում ապրող ցանկացած Հայ մարդ Արցախն համարում է իր հայրենիքի մի մասը։ Այլ հարց է, որ բազմաթիվ օբյեկտիվ ու սուբյեկտիվ պատճառներով դեռ չի մասնակցում Հայրենիքի շենացմանն ու զարգացմանը։ Նույնը կարելի է ասել նաև Հայաստանի համար և գաղտնիք չէ, Հայաստանի երրորդ հանրապետությունը չի կարողացել կապիտալիզացնել Հայկական աշխարհի ահռելի ներուժը՝ ժամանակակից և հզոր պետություն ունենալու ՄԵԾ ԵՐԱԶԱՆՔԻ իրացման ճանապարհին։
Որպես նշված նպատակին հասնելու հիմնական խոչընդոտ ես կառանձնացնեի մեկն ու հիմնականը. ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՇԱՀԻ բացակայությունը, Հայաստանի ազգային ու պետական շահերի չհստակեցված ու անհասկանալի մնալը։
30 տարվա ընթացքում մեզ չի հաջողվել մշակել, հստակեցնել, բյուրեղացնել ու հանրությանը ներկայացնել Հայկական շահի հիմնական կետերը, վարակել հանրությանը այդ շահերով, դարձնել նրանց այդ շահերի հիմնական կրող, դրանց կենսագործման հիմնական ագենտ ու շահառու։
Գաղափարաբանական և ուղենշային լիակատար քաոս, մթություն, անտեսանելիություն։
Մի նախադասությամբ ասվածը ներկայացնելու համար պետք է փաստել, որ վերջին 30 տարիների ընթացքում մեզ չի հաջողվել գտնել «ով ենք մենք և ուր ենք գնում» գոյաբանական հարցի պատասխանը, ինչն արգելակում է բնակչությունից դեպի ժողովուրդ, ապա ժողովրդից դեպի քաղաքական ազգ տրանսֆորմացիան արագ և սահուն իրականացումը։
Շարունակելի . . .
Ещё больше улыбок в городе. Филиал Амио Банка «Кентрон» вновь открыт
Жители Киранца возмущены встречей с Пашиняном
Что дадут переговоры в Казахстане?
В «Гражданском договоре» рассветы не мирные
В Черногории введут 7-часовый рабочий день
В Армении продолжаются работы по капитальному ремонту Севанского транспортного узла
Bloomberg: Макрон строит более тесные отношения с Си для влияния на Путина
Экс-омбудсмен Армении: Позорная кампания против архиепископа Галстаняна направляется чиновниками
Глава ЕК допустила блокировку TikTok в Евросоюзе
Блинкен: Россия сегодня производит оружие быстрее, чем когда-либо в истории благодаря Китаю
Генсек СЕ приветствовала договоренность между Арменией и Азербайджаном
В Казахстане задержали экс-главу МВД по делу о массовых беспорядках
Погода в Армении: спад жары
В Крыму воссоздали комнату Пушкина в Гурзуфе
Парламент Армении снял с повестки вопрос избрания судьи Конституционного суда
Эксперт: После беседы с госсекретарем США президент Азербайджана может отказаться от части требований
Власти Армении считают, что должников не следует оставлять без средств к существованию
Блок «Армения»: Союзники действующей власти – турки и азербайджанцы, а оппозиции – русские
Пашинян пролил воду на стол и одежду дабы объяснить, что он делает в Тавушской области
Против односторонних уступок: Группа граждан перекрыла улицу Амиряна у Театрального института
США потребовали от Пашиняна не участвовать в инаугурации Путина
Страны G7 достигли соглашения по отказу от угля к 2035 году
КГД Армении: Через новую систему физлицам переведены выплаты на сумму более 1,6 млн. долларов
Судебная система Армении не обладает достаточной независимостью, создание Трибунала Армянского национального достоинства является императивом сегодняшнего дня: Аршак Карапетян
Акции протеста в Тавуше постепенно расширяются
Idram и IDBank на фестивале Career City Fest
Мастер-класс беспринципности от Никола Пашиняна
Политолог: Правильная альтернатива политике властей Армении по границе не представлена
Священнослужитель: Все усилия властей Армении были направлены на создание хаоса в стране
«Армения»: Посредники никогда не называли Армию обороны Карабаха «террористической организацией»
Курсы валют в Армении
Глава «Светлой Армении»: Против меня ведется кампания со стороны агентурной сети Турции и Азербайджана
В Армению прибыл кардинал Жан-Марк Авелин, архиепископ Марселя
В Дубае выделят почти $35 млрд на проект по расширению аэропорта Аль-Мактум
Нефть снижается после роста по итогам прошлой недели
Мировое производство вина достигло худшего уровня за последние 62 года
Экс-омбудсмен: Баку первоначально планирует заселить в Армении 300 тысяч азербайджанцев
Министр ИД Армении и председатель Консультативного совета Катара коснулись вызовов в условиях геополитических развитий
«Армения»: Признание Нагорного Карабаха частью Азербайджана еще будет приносить горькие плоды
США купили у Казахстана более 80 списанных военных самолетов советского образца
Израильские ВВС нанесли удары по городам сектора Газа и Рафа
Погода в Армении
Казахстан на встрече глав МИД Армении и Азербайджана не будет выступать посредником
Байрамов тоже едет в Катар
СМИ: Пашинян не поедет на инаугурацию Владимира Путина
Блинкен призвал страны Персидского залива противостоять «растущей угрозе» со стороны Ирана
Армянский эксперт: Это не диверсификация, а азербайджанизация нашей энергосистемы
Оппозиционный депутат: Возле церкви Воскепара вчера появились азербайджанцы
Экономика Армении растет, но за счет реэкспорта
Создание Трибунала Армянского национального достоинства является необходимостью։ Аршак Карапетян 
